Tuesday, September 30, 2014

Меритокраси

Мерит гэж Англи хэлнээ маш чухал үг. Монгол хэлнээ Гавъяа гэж бууна.

Философич хүн маш сайн сонсогч байх ёстой. Гэхдээ үүнийг буруу ойлгож огт болохгүй. Хүн бүрийг сонсоод сууна гэсэн үг биш.

Тухайлбал би амьдралдаа нэг хүн ажилд авч, халж үзээгүй хүнээс Хүний нөөцийн менежментийн лекц сонсохгүй. Тэгж цагаа хайран үрэхгүй.

Цаг хугацаа гэдэг бол эдийн засгийн гол хэмжүүр. Минут бүрийг үр ашигтай өнгөрүүлэх нь Лидер хүний үүрэг. Хэрэггүй хүнээс хэрэггүй зүйл сонсож суух шиг цагийн дайсан байхгүй.

Эндээс их харамсалтай боловч, эдийн засгийн үнэн логик гарч ирдэг. "Гавъяагүй хүнээс санал сонсохгүй" гэж.

Сингапур улс өөрийн хөгжлийн нууцаа Меритокраси (Мерит - Гавъяа) буюу Гавъяанд суурилсан ардчилалтай холбон тайлбарладаг тал бий. Демокраси ( Демо - ард)-д хэн дуртай нь ангалздаг бол Меритокрасид ярих гавъяатай нь л ангалзана.

"Аавдаа авгай авахыг заах нь уу" гэх Монгол хэлц нь Меритокрасиг агуулж байгаа юм.

Би 10 жилийн өмнө Монголын анхны олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн сертификатыг авсан дилер болсон. Тэрнээс хойш би өөрийн санхүү эдийн засгийн мэдлэгийг тасралтгүй хурцлав. Хурцлаад зогсохгүй мэдлэгээ ажил хэрэг болгов. Энэ улсын эдийн засаг санхүүгийн бодлого тодорхойлоход оролцож ирэв.

Гавъяа байгуулсан хүнийхээ үгийг хүлээж авч сонсох, гавъяагүй нь дуугүй суух соёл бол эдийн засгийн бодит үнэн болохоос биш хэн нэгний хүсэл сонирхол биш. Харин Монголд энэ их эсэргээрээ байдаг юм шиг. Эдийн засаг, санхүүгийн ямар ч гавъяагүй этгээдүүд надтай бодлого яриад, миний бодлогыг шүүмжлээд байхаар би сайн ойлгодоггүй юм. Үнэндээ.

Монголын тэтгэвэрийн даатгалын системийг либералчилах тухай ярихад - "Америкийн тэтгэвэрийн сангууд алдагдал хүлээгээд баларсан, наадах чинь ёстой болохгүй" гэж ирээд л эн тэнцүү үзэхээр нь гайхаад байдаг юм.

Блүүмбергээр тэтгэвэрийн сангууд алдагдал хүлээсэн тухай нэг нийтлэл уншсан л юм биз дээ. Энд чинь тэгвэл энэ шороон дунд чинь санхүүгээр амьсгалж 16 жил мөлхсөн, яагаад тэтгэвэрийн санг либералчилах ёстой тухай итгэл үнэмшил цусаар нь урсдаг хүн зогсоод байгаа юм биш үү.

Баруунд хүмүүс танилцмагц бие биенээсээ асуудаг, чи аль сургууль төгссөн бэ? чи хаана, хэдэн хүн удирдаж ажиллаж ямар гавъяа байгуулсан бэ? Энэ асуултуудын хариултуудаас гавъяаг нь тодорхойлно.

Цэр нь цээжинд, бөөр нь бөгсөнд байх болтугай.

No comments: