Wednesday, May 15, 2013

Stop learning, Start thinking and creating

Jacob Barnett бол аутизмтай гэж оношлогдсон, 14 настай хүү. Тэрээр одоо Индианагийн их сургуульд Квант Физикээр мастерт суралцаж байна. Эйнштэйний харьцангуй онолыг (бүх тохиолдлыг хамарч ажиллаж чадахгүй байгаа) давж гарах цоо шинэ онол гаргахаар эрдэм шинжилгээний ахисан төвшний бүтээл гарган ажиллаж байгаа, архагуудад хүлээн зөвшөөрөгдсөн эрдэмтэн хүн.

Бод, тасралтгүй учир утгагүй суралцахаа боль, бод, тэгээд бүтээл хий гэж энэ хүү 12 настайдаа илтгэл тавихдаа хэлсэнийг линкээр орж үзнэ бизээ.

Бясалгалын талаар би юу ч мэдэхгүй юм. Гэхдээ би бясалгалыг өөртэйгээ ярилцаж цоо шинээр мэдлэг бий болгох үйл явц гэж өмнө тодорхойлсон. Буддын ухаанаар бясалгал гэдэг нь юуг төлөөлдөг болохыг би мэдэхгүй. Минийхээр бол бясалгал гэж хий хоосон бодох биш харин цоо шинэ мэдлэгийг бий болгох үйл ажиллагаа юм. Буддизмийн бясалгал хэмээх ойлголттой бараг давхцах байх гэж найдаж байна.

Орчлон ертөнцийн мөн чанар, туйлын үнэн, аливаа юмс үзэгдлийн талаар бясалгал хийснээр ном уншилгүйгээр цоо шинэ мэдлэгийг би болгох боломжтой гэж би үздэг.

http://www.youtube.com/watch?v=Uq-FOOQ1TpE

Jacob хүү нэг нас хүртлээ хэвийн бойжиж байсан боловч гэнэт үг дуу нь цөөрч хүнтэй харилцахаа больсоноос аутизмтай гэж оношлогджээ. Тэрээр ой зургаан сартайдаа нүүрнийхээ өмнө савх барин савчуулж хэдэн цагаар гөлөрч суудаг байв. 2 настайдаа өөртөө уншихыг заасан   тэр чухамдаа бодис үзэгдлийн мөн чанарыг бясалгаж байжээ.

Сүүдэр гэж юу болох, гэрлийн тусгалын мөн чанар, эзлэхүүн, орон зай, огторгуйн талаар нэг настайгаасаа бясалгасаар тэрээр цөмийн физикч болох замдаа 8 настайдаа орсон байна. 1-р ангид ороод математикийг заалгана гэж догдлон сургуульд орсон боловч нэмэх хасахаас хэтрээгүй учир өөртөө дунд сургуулийн математикийг бүхэлд нь 2 долоо хоногийн дотор заасан байгаа юм.

Би үүгээр гол нь бясалгал нь цоо шинэ мэдлэгийг бий болгох маш хүчтэй зэвсэг юм гэдгийг харуулах гэсэн юм. "Үүнийг хийхийн тулд сод ухаантан байх огт шаардлагагүй - гагцхүү сайтар бодоод, цоо шинэ зүйлийг хийж бүтээх хэрэгтэй" гэж тунхаглах энэ бяцхан хүү түүний баталгаа нь юм.

Ажлаасаа гармаар байнаа, манай байгууллага мяа, манай дарга мангар, энэ монгол улс огт болохоо болилоо, амьдрал болохгүй байна, найз залуу хаяад явчихлаа гэх мэт хэрэггүй шалтагууд нь хүний сэтгэн бодох орон зайг эзэлж, өөр зүйл сэтгэх бүтээх чадваргүй болгодогийг та бүгд эргэн тойрноо хармагц ойлгох болно.

Монгол улсын эрүүл мэндийн салбар огт болохгүй байна. Хэн харин энэ талаар боддог, бясалгадаг юм бол? Магадгүй та энэ талаар бодож бясалгаад, сайн сайхан зүйл бүтээж болох юм.

Сонгуульд яаж ялах вэ гээд тасралтгүй бодсоор арга технологи нь овоо мундаг болсон бололтой юм. Харин Монгол улсыг яаж Америкаас илүү хүчирхэг болгох вэ гэж хэн ч бодож бясалгадаггүй учраас Сонгуулийн маргаашаас эхлээд Монгол улс зорилгогүй, чиглэлгүй.

Jacob хүү ийм мундаг, тийм булиа - яагаад гэвэл тэр одоо 14 дэх жилдээ агуу зүйлийг хийж бүтээхийн тулд бодож бясалгаж байна. 30 нас хүртлээ юу ч олигтойхон бодоогүй хүнээс хамаагүй ухаантай сонсогдож байгаа нь лав гоц ухаантайгийнх биш.


Saturday, May 4, 2013

Timing


Ирээдүйд юу болохыг таамаглаж болно. Хүйтэн дайны жилүүдийн АНУ-н үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөх Zbigniew brzezinski СССР 2020 онд задарч унана гэж таамаглаж байв. Ер нь аналистууд, дилерүүд ханшийн чиглэлийг таамаглаж чаддаг. 2009 онд зэсийн ханш 2700 шүргэхэд бүгд л эргээд өснө гэдгийг мэдэж байв. Доллар иен 70 хүрэхэд дэндүү доогуур байна гэдгийг бүх л дилерүүд мэдэж байсан. 

Гагцхүү аливаа таамаглалд чиглэлийг гаргах нь харьцангуй хялбар боловч ХЭЗЭЭ гэдэг асуултын хариултыг хэн ч мэддэггүй юм. 

Оюу толгойн гэрээ зөв болсон уу буруу болсон уу гэдэг асуулт магадгүй сонирхолтой. Уг нь бол эдийн засгийн үүднээсээ хэзээ хийгдсэн бэ гэдэг нь хамгийн чухал юм. Миний бодлоор 2006 онд хийгдчих л ёстой байсан гэрээ. 2010 онд олборлолтоо эхэлчихэж болохоор л байсан. 

Ер нь зарим новый Монголчуудад ажиглагддаг л даа. Дараад суучихдаг. Үнэгүй шахуу авсан нүүрсний лицензээ 100 сая доллар гээд дараад суучих жишээтэй. Дарж суусаар байгаад олон улсын зах зээл эвгүйтэх үед, нөгөө лицензийг нь хэн ч тоохгүй болж, эргүүлээд үнэгүй өгч байх жишээтэй. 

2011 онд нүүрс үнэхээр "халуухан" байсан. 2011 онд бид Таван толгойн IPO хийчихсэн байсан бол хэдэн тэрбум доллар босгочих л байлаа. Хөрөнгийг эдийн засгийн эргэлтэнд оруулж, ард түмний амьдралыг сайжруулах улс төрийн эрмэлзэл сул учраас өнөөдөртэй золгочихож байгаа юм. 2013 онд бол харин Таван толгойн хувьцаа борлогдохгүй л болов уу. 

Хамгийн бага ханшаар авч, хамгийн өндөр дээр нь зарж чаддаг тийм мундаг эдийн засагч энэ дэлхий дээр байдаггүй. Боломжийн бага үнээр аваад боломжийн өндөр үнээр зарах л асуудал яригддаг, эдийн засагт. 

Яг одоо олон улсад - 30 хувийн ашиг гаргаад өгч байгаа бол мундаг сайн наймаанд тооцогдоно.

ОТ, ТТ мэтийн эдийн засгийн хэлцэл хийхдээ, гэрээндээ нээлттэй заалтууд оруулж болно. Зах зээлийн нөхцөл байдал өөрчилөгдөх үед зарим нөхцлүүдээ өөрчилдөг байхаар бизнесүүд зааж өгдөг - улс ч гэсэн тэгэж болно.