Хүнд 3 чухал хүмүүс байна. Энэ хүмүүсийн аль нэг байхгүй бол хүний амьдрал утгаа алдаж эхэлнэ. Гэр бүл, найз, нөхөд.
Гэр бүл (Family)
Гэр бүл хүнийг хорвоод авчирдаг. Хүн гэр бүлээ хорвоод үлдээдэг. Хүн өөрийг нь хорвоод авчирсан гэр бүлээ мэдэхгүй байж болно (өнчин) гэхдээ хүн заавал гэр бүл үлдээх ёстой. Энэ байгалийн хууль тул элдэв байдлаар нэмж хачирлах, маргалдах нь илүүц биз.
Хүний гэр бүлээс гадуурх нийгмийн харилцаа үндсэндээ дараах хоёр хүрээлэл дээр төвлөрч явагддаг.
Найзууд (Friends)
Найз бол ерөнхийдөө хүний чөлөөт цагаа хамт өнгөрүүлдэг бүлэг хүмүүс гээд нэрэлчихвэл нэлээн товч болох юм болов уу. Сүүлийн үед ч энэ ойлголт бүүр утгаа алдаж зарим хүмүүс 2000, 3000 найзуудтай болсон харагдах юм. Интернет найзууд, барны найзууд, хүн цугтаа муулдаг найзууд, бие биендээ гайхуулдаг найзууд, намын найзууд, нутгийн найзууд гээд олон л төрлийн найзууд байдаг байх. Би найз бол хүний чөлөөт цагаа хамт өнгөрүүлдэг гээд хэлчихсэн тул элдэв нэмэлт тайлбар хэрэггүй биз.
Нөхөд (Partners)
Хүний амьдралд дээрх гурваас аль нэг нь үгүй бол утга нь алдагдана гэж би хэлсэн. Гэхдээ ач холбогдолоор нь жагсааж үзвэл гэр бүлтэй дүйж очих нь нөхөд болохоос найзууд биш. Яагаад гэвэл найзуудыг фэйсбүүк, бар, фитнесс зал, нэг анги, сургууль ер нь хаанаас ч хямдхан олж болох байх. Ер нь нэг байранд амьдарч таарсан учраас тэр хүнтэй нэг насаа өнгөрүүлэх ёстой юу. Хүний сайныг олж нөхөрлө гэдэг үгний учир ийм болой. Хүн найзуудыг хайдаггүй юм. Хүн харин нөхдийг насан туршдаа хайдаг.
Харамсалтай нь маш олон хүн найз ба нөхрийн ялгааг мэдэлгүй, хольж сольж өөрийнхөө толгойг эргүүлсээр амьдралыг дуусгадаг.
Эрдэмтэд буруу хадаагүй бол анх Тэмүүжин Нууц товчоонд "нөхөр" гэдэг ойлголтыг оруулж ирсэн шиг. Ер нь юу гэж хэлэх нь огт хамаагүй л дээ. Ухамсарт буух ойлголт нь л чухал.
Таны амьдралд нөхөр байна уу? Хэрэв үгүй бол та том шоктой явж байгаа гэсэн үг.
...
Хүний амьдралын утга учир нь үр төлөө үлдээх биш гэдэгт би итгэдэг. Хүний амьдралын утга учир нь хүмүүст зориулж сайн сайхан бүтээл бүтээх, нийгэмд эерэг нөлөөлөл үзүүлэх, түүгээрээ өөрөө бахархах явдал гэж би ухамсарладаг.
Хүний - нийгмийн утга учир нь бүлэг хүмүүс энэхүү эрхэмсэг оршихуйг нэгэн ижил хэмжээст (4D) ухамсарлан хамтдаа хөдөлмөрлөснөөр - нэг хүн ганцаараа гаргаж болох байсан эерэг нөлөөллийг хэд дахин нэмэгдүүлэх (1+1=10), хамтдаа мөр зэрэгцэн тэмцэх, эцэст нь баяр бахархалаа хуваалцах явдал гэж би ухамсарладаг.
Энэ хүмүүсийг нөхөд гэж нэрлэнэ. Нэг нь нөгөөгөө нөхөр гэнэ.
Нөхөд хамтдаа бүтээл бүтээдэг. Тэр бүтээл нь урлагийн төвшинд хүртэл ахисан байхыг тэд хүсдэг.
Ганц хүн зураг зурж магадгүй л юм. Ганц хүн магадгүй нэг компанийн захирал ч болох биз. Ганц хүн олон хүүхэдтэй болоод, сайхан найзуудтай, сайхан байшинтай, сайхан машинтай нүд аньж ч болно. Ганц хүн их хурлын гишүүн болоод хэдэн хууль санаачилж болноо.
Нөхөд хамтдаа харин 2.8 сая хүний, 28 сая хүний, хүн төрлөхтөний амьдралыг өөрчлөх зүйлсийг бүтээдэг. Бүтээсээр ч ирсэн. Үр дүнд нь бид энд байна. Үгүй бол бид агуйдаа сууж байх байсан юм.
People working 4 People концептийг бид 2009 онд томъёолсон.
Үүнийг дараагийн бичлэгт...
Tuesday, March 29, 2011
Top
It is not about to get to the top of the mountain, but actually climbing it. A man happily rests in midway, even though he never reached the top, satisfied he has spent everything he had to climb it!!!
Monday, March 28, 2011
E8 theory
Бүх шинжлэх ухаан, орчлон ертөнцийн Нэгдсэн онол (Unified theory) бий болгож Ейнштэйний харьцангуй онол ба Квант механикийн зөрүүг арилгах шаардлага тулгараад хэдэн арван жил өнгөрсөн боловч одоог хүртэл тэр онол нь гарч ирээгүй л байна.
Физикийн ухаанууд хоёр чиглэлд өрнөж буй тэр нь 1. Супер макро буюу од, гариг, эрхэсийн төвшинд нөгөөх нь 2. Супер микро буюу атомын бүрдэл хэсгүүдийг судлах асуудал болой. Орчлон ертөнцийг бүрдүүлэгч хамгийн жижиг, эгэл хэсгүүдийг одоо хүртэл эцсийн байдлаар нээж амжаагүй л байна. Энэ тал дээр Швейцар, Америк, Итали, Франц зэрэг улсуудад байрлах цөмийн судлагааны хүрээлэнгүүд хэдэн тэрбум долларын өртөгтэй туршилтууд хийж буй.
Онолын физикчид гэнэт философичид болон хувирч яваандаа астрофилософич, квантфилософич гэсэн хүмүүс гарч ирэх маягтай юм. Хариулах асуулт нь нэг болохоор арга ч үгүй биз.
Онолчид орчлон ертөнц 10 хэмжээстэй болов уу гэж таамаглаж байгаа. Бидэнд хүрэлцдэг нь ердөө 3. Хэмжээс ба цаг хугацаа хоёрын хоорондох уялдаа холбоон дээр ч гэсэн маш олон сонирхолтой санаанууд гарч ирдэг. Зарим хүмүүс бүүр цаг хугацаа гэдэг бол ердөө бидний төсөөлөл гэж хэлсэн нь логикийн хувьд зарим талаараа зүйтэй ч мэт харагддаг.
Саяны Scientific american дээр харин E8 Theory гээд шинэ онол гарч ирэв. Уг нь бол жилийн өмнө гарсан онол юм байна. Энэ онолыг эзэмшигчид нь харин геометрийн хүмүүс гэнэ. Геометрийн тэгш хэм дээр суурилан атомын дотоод (subatomic) бүтцийг гаргаж ирсэн юм байна. Олон хувилбарт комплекс геометр алгебрийн тэгш хэмт дүрсийг E8 гэж нэрлэх бөгөөд энэ 248 хэмжээстэй юм байна. Эдгээр эрдэмтэдийн үзэж буйгаар энэ нь орчлон ертөнцийн бүтцийг тайлбарлаж чадна гэнэ.
Бидний дунд сургуульд физикийн хичээл дээр үздэг байсан электрон, протон, нейтрон буюу атомын бүрэлдэхүүн цаашаа задраад дахиад овоо хэдэн хэсгүүдийг нээгээд байгаа. Гэхдээ энэ нь цаашаа дахиад хэр задрах тал дээр үнэндээ хүний хүчин чадал хэмжээндээ тулчихаад байгаа билээ. Харин E8 онол ёсоор одоо нээгдээд байгаа бүрэлдэхүүн хэсэг дээр нэмээд 3 зүйл нээгдэх ёстой юм байна. Швейцарт буй Large Hadron Collider үүнийг батлах л үлдлээ.
Хэрэв батлагдвал бид E8-ийн тэгш хэм дээр суурилан бүх онол томъёогоо гаргаж болох нь.
Физикийн ухаанууд хоёр чиглэлд өрнөж буй тэр нь 1. Супер макро буюу од, гариг, эрхэсийн төвшинд нөгөөх нь 2. Супер микро буюу атомын бүрдэл хэсгүүдийг судлах асуудал болой. Орчлон ертөнцийг бүрдүүлэгч хамгийн жижиг, эгэл хэсгүүдийг одоо хүртэл эцсийн байдлаар нээж амжаагүй л байна. Энэ тал дээр Швейцар, Америк, Итали, Франц зэрэг улсуудад байрлах цөмийн судлагааны хүрээлэнгүүд хэдэн тэрбум долларын өртөгтэй туршилтууд хийж буй.
Онолын физикчид гэнэт философичид болон хувирч яваандаа астрофилософич, квантфилософич гэсэн хүмүүс гарч ирэх маягтай юм. Хариулах асуулт нь нэг болохоор арга ч үгүй биз.
Онолчид орчлон ертөнц 10 хэмжээстэй болов уу гэж таамаглаж байгаа. Бидэнд хүрэлцдэг нь ердөө 3. Хэмжээс ба цаг хугацаа хоёрын хоорондох уялдаа холбоон дээр ч гэсэн маш олон сонирхолтой санаанууд гарч ирдэг. Зарим хүмүүс бүүр цаг хугацаа гэдэг бол ердөө бидний төсөөлөл гэж хэлсэн нь логикийн хувьд зарим талаараа зүйтэй ч мэт харагддаг.
Саяны Scientific american дээр харин E8 Theory гээд шинэ онол гарч ирэв. Уг нь бол жилийн өмнө гарсан онол юм байна. Энэ онолыг эзэмшигчид нь харин геометрийн хүмүүс гэнэ. Геометрийн тэгш хэм дээр суурилан атомын дотоод (subatomic) бүтцийг гаргаж ирсэн юм байна. Олон хувилбарт комплекс геометр алгебрийн тэгш хэмт дүрсийг E8 гэж нэрлэх бөгөөд энэ 248 хэмжээстэй юм байна. Эдгээр эрдэмтэдийн үзэж буйгаар энэ нь орчлон ертөнцийн бүтцийг тайлбарлаж чадна гэнэ.
Бидний дунд сургуульд физикийн хичээл дээр үздэг байсан электрон, протон, нейтрон буюу атомын бүрэлдэхүүн цаашаа задраад дахиад овоо хэдэн хэсгүүдийг нээгээд байгаа. Гэхдээ энэ нь цаашаа дахиад хэр задрах тал дээр үнэндээ хүний хүчин чадал хэмжээндээ тулчихаад байгаа билээ. Харин E8 онол ёсоор одоо нээгдээд байгаа бүрэлдэхүүн хэсэг дээр нэмээд 3 зүйл нээгдэх ёстой юм байна. Швейцарт буй Large Hadron Collider үүнийг батлах л үлдлээ.
Хэрэв батлагдвал бид E8-ийн тэгш хэм дээр суурилан бүх онол томъёогоо гаргаж болох нь.
Saturday, March 26, 2011
Newbies!
Since my blog accidentally got publicized and I decided not to object it, I decided to write this primer for the readers who are new to my blog.
Comments are not allowed, because although I really wished that this blog became a healthy debate ground, it was irrelevant and impossible. A culture of healthy commenting is not there yet. Also I observed if people agree to my philosophies they tend to nod and go silent. But People who did not understand them always left comments. But life goes on... instead of chasing hard people who did not or are not capable of understanding the things here... it may be better to focus on productivity and go on... I hope the impact will be greater.
Another very important point is - this blog is not about me. Do not ever try to judge my personal existence over what I write and create an imaginary Ganzorig out of what I say. This will be a complete disaster. The topic Ganzorig here is irrelevant. The material Ganzorig will be non existent in just a few decades - a blink of an eye in a spatial time.
From time to time there would be small errors and omissions - but one should observe that everything I write is based on my 25 years of rigorous philosophical quest. I reckon it is simply impossible for a young philosopher to understand everything. It is the question of time, not the intelligence - it is the question of devotion not cunning to understand everything I write.
For this MUST READ session I included the key posts from the past.
Comments are not allowed, because although I really wished that this blog became a healthy debate ground, it was irrelevant and impossible. A culture of healthy commenting is not there yet. Also I observed if people agree to my philosophies they tend to nod and go silent. But People who did not understand them always left comments. But life goes on... instead of chasing hard people who did not or are not capable of understanding the things here... it may be better to focus on productivity and go on... I hope the impact will be greater.
Another very important point is - this blog is not about me. Do not ever try to judge my personal existence over what I write and create an imaginary Ganzorig out of what I say. This will be a complete disaster. The topic Ganzorig here is irrelevant. The material Ganzorig will be non existent in just a few decades - a blink of an eye in a spatial time.
From time to time there would be small errors and omissions - but one should observe that everything I write is based on my 25 years of rigorous philosophical quest. I reckon it is simply impossible for a young philosopher to understand everything. It is the question of time, not the intelligence - it is the question of devotion not cunning to understand everything I write.
For this MUST READ session I included the key posts from the past.
China: A global threat or A global treat?
Recently I attended a conference about East Asian Development. We had senior officials debating over how to promote regional integration as Asia poise for global domination.
Until 2003 barely anything flashed on my Bloomberg screen about Chinese markets. I remember Shanghai stock exchange was globally the worst performing market in 2005. But then it went crazy. Everything became China. China was fifth economy by then, now its second largest economy overtaking Japan as of last December. During the past 5 years it became the largest exporter, the largest consumer of most of the commodities and the second largest economy. It is claiming almost 10pct of the global economy as of today.
The question here is Can China, as a leading Asian nation, spearhead other Asians to claim global governance trophy?
Global governance now
The institute ultimatum is U.N. And its councils, namely the UN Security council. WTO, IMF, Worldbank, you name it. But the problem as raised by Mr.Kishore, the Dean of Lee Kuan Yew School of Public Policy in Singapore, is western world including Europes and Americans are just 12% of world population yet commanding over 60% of voting ballots in aforesaid global governance institutions. Some westerner states were allegedly making policy institutions their puppets in a collusive manner. Weakening governance institutes voices whenever needed and used them in their own good. Nevertheless Asian nations led by China, India and increasingly followed by Japan, Korea and others are winning more and more voices and their says at global governance issues. Everyone is aware of that and that is the fact. But many people were concerned during the conference that although Asians are given more and more influence, it does not match their huge population demography and economic prowess. And it is also true in many extents.
The tale of boats
One of the speakers reminded that we used to live in a world where there were 100 something boats floating, colliding with each other. But now the world is in a new order. It is flattening out and we are living in a single large boat.
Can or can not?
If we debate over Chinese rivalry with U.S., it can be endless conversation. But the long story short - I think the key question lies in a simple fundamental reasoning.
We all know by fact the so called Western values.
I know from my experience that although it is EU and it is borderless, Belgians almost hate Germans (a little exaggeration here). But one thing about Western virtue and value is that if a German says yes to an American it is ultimately meaning "YES". Because their social values are the same. It is a biblical - well to be more precise continued during the last 4-5 thousand years first with Greko-Roman democracy, a little bit tweaked by Jesus Christ later on and then successfully continued thereafter for the past 2000 years. No matter you speak English, German or Dutch - it is the common value system that makes us (including Asians) comfortable with Western leadership over global affairs.
Could it be the same with Chinese? Who are those Chinese and newly emerging Asian power houses? What are their value? Will they care about you or put their interest foremost? Can you turn the Globe boat under their command?
As I contradicted with Mr.Krishna, my comment on his excellent speech to Asian leaders was "Should we hand over the boat to a bigger group of people within the boat with unknown values and virtues or Should we elect a smaller group of sea-men who already seen to quite `successfully` handle the boat?".
Hungry person cant put global affairs before his stomach!
If we look at some numbers, China's GDP per capita is only 1/10 of that of U.S. - meaning China is so wrong poor to claim global leadership. And Worldbank estimates it will take China two decades to become 1/3 of U.S. in terms of GDP per capita. In order to rival U.S. in terms of individual wealth China needs to be 4 times the size of current U.S. economy. That is the ugly truth.
There is no such thing - western values
But hang on! Is there such thing - a western value?
If we be more philosophical and look more fundamentally, why on earth westerners own and claim a supposedly universal values and virtues for humankind? Just Newton discovered the gravity does not really mean Newton possess it. He just uses it.
Virtue and value applies to mankind. It is universal.
So the right question is NOT Does China have same values as Westerners BUT How committed Chinese are to the universal virtues and values? Could they successfully exercise and implement the universal principles?, Can they maintain high morale? Can they be responsible?
Until 2003 barely anything flashed on my Bloomberg screen about Chinese markets. I remember Shanghai stock exchange was globally the worst performing market in 2005. But then it went crazy. Everything became China. China was fifth economy by then, now its second largest economy overtaking Japan as of last December. During the past 5 years it became the largest exporter, the largest consumer of most of the commodities and the second largest economy. It is claiming almost 10pct of the global economy as of today.
The question here is Can China, as a leading Asian nation, spearhead other Asians to claim global governance trophy?
Global governance now
The institute ultimatum is U.N. And its councils, namely the UN Security council. WTO, IMF, Worldbank, you name it. But the problem as raised by Mr.Kishore, the Dean of Lee Kuan Yew School of Public Policy in Singapore, is western world including Europes and Americans are just 12% of world population yet commanding over 60% of voting ballots in aforesaid global governance institutions. Some westerner states were allegedly making policy institutions their puppets in a collusive manner. Weakening governance institutes voices whenever needed and used them in their own good. Nevertheless Asian nations led by China, India and increasingly followed by Japan, Korea and others are winning more and more voices and their says at global governance issues. Everyone is aware of that and that is the fact. But many people were concerned during the conference that although Asians are given more and more influence, it does not match their huge population demography and economic prowess. And it is also true in many extents.
The tale of boats
One of the speakers reminded that we used to live in a world where there were 100 something boats floating, colliding with each other. But now the world is in a new order. It is flattening out and we are living in a single large boat.
Can or can not?
If we debate over Chinese rivalry with U.S., it can be endless conversation. But the long story short - I think the key question lies in a simple fundamental reasoning.
We all know by fact the so called Western values.
I know from my experience that although it is EU and it is borderless, Belgians almost hate Germans (a little exaggeration here). But one thing about Western virtue and value is that if a German says yes to an American it is ultimately meaning "YES". Because their social values are the same. It is a biblical - well to be more precise continued during the last 4-5 thousand years first with Greko-Roman democracy, a little bit tweaked by Jesus Christ later on and then successfully continued thereafter for the past 2000 years. No matter you speak English, German or Dutch - it is the common value system that makes us (including Asians) comfortable with Western leadership over global affairs.
Could it be the same with Chinese? Who are those Chinese and newly emerging Asian power houses? What are their value? Will they care about you or put their interest foremost? Can you turn the Globe boat under their command?
As I contradicted with Mr.Krishna, my comment on his excellent speech to Asian leaders was "Should we hand over the boat to a bigger group of people within the boat with unknown values and virtues or Should we elect a smaller group of sea-men who already seen to quite `successfully` handle the boat?".
Hungry person cant put global affairs before his stomach!
If we look at some numbers, China's GDP per capita is only 1/10 of that of U.S. - meaning China is so wrong poor to claim global leadership. And Worldbank estimates it will take China two decades to become 1/3 of U.S. in terms of GDP per capita. In order to rival U.S. in terms of individual wealth China needs to be 4 times the size of current U.S. economy. That is the ugly truth.
There is no such thing - western values
But hang on! Is there such thing - a western value?
If we be more philosophical and look more fundamentally, why on earth westerners own and claim a supposedly universal values and virtues for humankind? Just Newton discovered the gravity does not really mean Newton possess it. He just uses it.
Virtue and value applies to mankind. It is universal.
So the right question is NOT Does China have same values as Westerners BUT How committed Chinese are to the universal virtues and values? Could they successfully exercise and implement the universal principles?, Can they maintain high morale? Can they be responsible?
Friday, March 11, 2011
This is too simple to understand
Ухамсарлахуй гарцаагүй. Ухамсарлах гэж тухайн хүн өөрийн тархин дотор шинээр мэдлэг бий болгосныг хэлнэ. Мэдлэгийг бий болгох явцыг нь бясалгах гэнэ. Бясалгах үйл явц нь ил ба далд ухамсарт нэгэн зэрэг явагдана. Ухамсарласан мэдлэгийг pure knowledge гэж нэрлэе.
Ойлгох бол юу ч биш. Ойлгосон зүйл бол бодит мэдлэг биш зөвхөн хэсэг бусаг мэдээлэл. Мэдээлэл дээр үндэслэн шийдвэр гаргах, дүгнэлт хийх нь leads to catastrophic result.
Хүн сул. Weak. Хүн бүр үхэх учир хүн сул. Хүн бүр асуултын хариултыг мэдэхгүйгээ мэддэг учир хүн бүр сул. Хүн сул учир үл ойлголцол гарцаагүй. Хүн pure knowledge дээр биш зөвхөн мэдээлэл дээр үндэслэн ярьж, шийдвэр гаргадаг учир үл ойлголцол гарцаагүй юм байна.
Хайр (incl энэрэл, уучлал) шийдвэрлэх үүрэгтэй гэдгийг фундаментал байдлаар гаргаж ирж чадаж байсан боловч яг хэрхэн гэдгийг нь хэлж чадахгүй байсан юм. Тэгвэл одоо тодорхой боллоо. Хүн гэгч fundamentally weak амьтаны цагаан тал буюу тэнцвэржүүлэгч тал нь хайр болой. Үл ойлголцолын remedy бол хайр уучлал.
Pure knowledge маш олноор үүссээр тэр нь Түгээмэл үнэнд хөтлөнө. Түгээмэл үнэн түгээмэл учраас хэн нэгэн зохиогчоос үл хамааран оршино. Мэдлэгийг хэн ч өмчилдөггүй. Түгээмэл үнэнд хүрсэн (ойртож очсон) учраас түгээмэл үнэн Будда, эсвэл Есүс эсвэл аль нэг философичийн өмч, зохиол юм биш. Энэ түгээмэл үнэнг яг нөхдүүдтэй ижил төвшинд хүн бүр "ухамсарлах" ёстой. Яг тэдний мэдэрсэн зүйлийг бүх хүн төрлөхтөн мэдрэх ёстой. Түгээмэл үнэн хэн нэгнээс хамаарч оршдоггүй юм.
Хүний амьдрал богино. Хүн хэмээх залуу философич 2 настайгаасаа эхлээд "Ээжээ хүүхэд хаанаас гардаг юм?" гэж асууснаар философийн замналаа эхэлнэ. Хүн бүр түгээмэл үнэнг зөвхөн ухамсарлах учиртай тул нийгэм өөрөө залуу философичдод бясалгалаа хийхэд нь дөхөм бүтэц, мэдээллийн зохион байгуулалтыг бий болгох учиртай.
Сүүлийн 5 жил оролдсоны эцэст хүмүүс бүгдээрээ философич болоход ямар хол байгааг харж гайхшрав. Гэвч юу зогсоож чадах билээ дээ. Хэсэг хугацааны дараа хүн бүрийг философич болгохоор хүчээ тарамдахын оронд харин хүн бүрийг professional болгохоор хичээх юм бол хамаагүй бодитой болохыг ойлгон энэхүү бичлэгийг бичлээ. Одооноос эхлэн professionalism-г promote хийхэд бүх анхаарлаа хандуулах болно.
Мэдлэг үнэнд дөхөм тусам it becomes too simple to understand. Increasingly small number of people will understand this.
Ойлгох бол юу ч биш. Ойлгосон зүйл бол бодит мэдлэг биш зөвхөн хэсэг бусаг мэдээлэл. Мэдээлэл дээр үндэслэн шийдвэр гаргах, дүгнэлт хийх нь leads to catastrophic result.
Хүн сул. Weak. Хүн бүр үхэх учир хүн сул. Хүн бүр асуултын хариултыг мэдэхгүйгээ мэддэг учир хүн бүр сул. Хүн сул учир үл ойлголцол гарцаагүй. Хүн pure knowledge дээр биш зөвхөн мэдээлэл дээр үндэслэн ярьж, шийдвэр гаргадаг учир үл ойлголцол гарцаагүй юм байна.
Хайр (incl энэрэл, уучлал) шийдвэрлэх үүрэгтэй гэдгийг фундаментал байдлаар гаргаж ирж чадаж байсан боловч яг хэрхэн гэдгийг нь хэлж чадахгүй байсан юм. Тэгвэл одоо тодорхой боллоо. Хүн гэгч fundamentally weak амьтаны цагаан тал буюу тэнцвэржүүлэгч тал нь хайр болой. Үл ойлголцолын remedy бол хайр уучлал.
Pure knowledge маш олноор үүссээр тэр нь Түгээмэл үнэнд хөтлөнө. Түгээмэл үнэн түгээмэл учраас хэн нэгэн зохиогчоос үл хамааран оршино. Мэдлэгийг хэн ч өмчилдөггүй. Түгээмэл үнэнд хүрсэн (ойртож очсон) учраас түгээмэл үнэн Будда, эсвэл Есүс эсвэл аль нэг философичийн өмч, зохиол юм биш. Энэ түгээмэл үнэнг яг нөхдүүдтэй ижил төвшинд хүн бүр "ухамсарлах" ёстой. Яг тэдний мэдэрсэн зүйлийг бүх хүн төрлөхтөн мэдрэх ёстой. Түгээмэл үнэн хэн нэгнээс хамаарч оршдоггүй юм.
Хүний амьдрал богино. Хүн хэмээх залуу философич 2 настайгаасаа эхлээд "Ээжээ хүүхэд хаанаас гардаг юм?" гэж асууснаар философийн замналаа эхэлнэ. Хүн бүр түгээмэл үнэнг зөвхөн ухамсарлах учиртай тул нийгэм өөрөө залуу философичдод бясалгалаа хийхэд нь дөхөм бүтэц, мэдээллийн зохион байгуулалтыг бий болгох учиртай.
Сүүлийн 5 жил оролдсоны эцэст хүмүүс бүгдээрээ философич болоход ямар хол байгааг харж гайхшрав. Гэвч юу зогсоож чадах билээ дээ. Хэсэг хугацааны дараа хүн бүрийг философич болгохоор хүчээ тарамдахын оронд харин хүн бүрийг professional болгохоор хичээх юм бол хамаагүй бодитой болохыг ойлгон энэхүү бичлэгийг бичлээ. Одооноос эхлэн professionalism-г promote хийхэд бүх анхаарлаа хандуулах болно.
Мэдлэг үнэнд дөхөм тусам it becomes too simple to understand. Increasingly small number of people will understand this.
Emoticons attached
Professional гэж ер бусын этгээд монгол ухамсарт үгүй. This cold blooded нөхөр has no emotions in his decisions and interactions.
Ер нь зарчимд сэтгэл хөдлөл гэж байж болох юм уу. Философид л лав сэтгэл хөдлөл гэж юм үгүй.
Та нар анзаарсан бол ихэнх үл ойлголцол, хүмүүсийн хоорондын гомдол сэтгэл хөдлөлөөс болж гардаг.
Шөнө сайн унтаж амраад өглөө нь баяртай байвал хүмүүстэй аягүй буулт хийж харьцаад л, найз залуутайгаа хэрэлдчихсэн бол тэр өдөр таарсан бүх хүмүүсийн эрхийг нь боогдуулах нь л дээ.
Ийм арчаагүй, харанхуй, ухамсар дорой хүмүүсийн хувьд Инээсэн хүн бол найз, Инээгээгүй хүн бол дайсан.
Монголд бизнесийг амжилттай явуулах бол 2, бишээ 3 үр дүнтэй арга байна.
1. Гуйж, долигонох
Энэ нь эсрэг талыг зусардаж, уул нь бол аль аль талдаа ашигтай бизнес тань үнэн хэрэгтээ зөвхөн чамд өөрт чинь ашигтай, аан эсрэг тал чинь бол чамд гайхалтай их тус хүргэж байгаа мэт дүр үзүүлж, толгой бөхөлзөн, гуйх. Яг үнэндээ эсрэг талд чинь бизнес огт сонин биш зүгээр чиний өмнө нь тонголзож гүйх нь л сонин шүү дээ.
2. Шантаажлах буюу барьцаалах
Аль нэг сул талыг нь олж барьцаалах. Хэрэв эсрэг талын эхнэрийн дарга нь танай хадам аав чинь бол тэрнийгээ сануулаад авахад гэмгүй. Ажил хурдан явна шүү дээ.
3. Айлгах
Өөрийнхөө сүр нөлөөтэй гэдгээ харуулах, тойруу утгаар ойлгуулах замаар хэрэв чамтай бизнес хийхгүй бол сайнаа үзэхгүй гэдгийг мэдрүүлэх.
Нөгөө Ганзориг чинь гэнэт юун ухарсан юм яриад унав аа гэж бодож байгаа биз.
Гэхдээ харамсалтай нь энэ Монголд маш их, дэлхий дахинд ч байдаг (Америкт ч бий) ухамсарын доройтол - бизнес явагддаг арга хэлбэр.
Тийм ч учраас Professional ethics and professional code of conduct гэж юмыг хүн төрлөхтөн бодож олсон юм. Энэ бол intact, бүх нийтээр хүлээн зөвшөөрдөг, хувиршгүй бизнесийн зарчмууд байдаг учраас тухайн бизнесийн үйл хэргээс сэтгэл хөдлөлийг авч хаядаг. Үр дүнд нь бизнес маш амар явна. Эсрэг тал чинь өчигдөр архиа хэтрүүлчихсэн юм болов уу гэх мэт инээдтэй зүйлсийг бодох хэрэггүй болно. Үл ойлголцол үгүй болно.
Та хүнд гомдох хэрэггүй боллоо!
Emoticons attached бол бидний өдөр тутмын амьдралын бэрхшээл. Та бүгд сайн анзаарч харах юм бол энэ гажиг зүйл та бүгдийн амьдралыг аймшигтай ихээр сарниулж байгааг мэдэх болно.
Хайран бүтээмж!
2500 жилийн өмнө мань Гиппократ анх эмч нарын мэргэжлийн тангараг (Hippocratic Oath)-ыг санаачилсанаас хойш мэргэжил бүр өөрийн Code of Conduct-тай. Би одоо аймаар андуураагүй бол энэ Code of Conduct-г монголоор Ёс зүйн дүрэм гэж нэрлэсэн санагдах юм. Миний бие Улаанбаатарын Санхүүгийн Захын Ёс Зүйн Дүрэм (2005), Даатгалын мэргэжлийн ёс зүйн дүрэм (2008) хоёрыг хэдэн шөнө сууж бичиж байв. Харин сая интернетээр хайгаад үзтэл энд тэнд этгээдүүд Цагдаагийн ажилтны ёс зүйн дүрэм, шүүгчийн ёс зүйн дүрэм гэх мэт дүрмүүд монгол дээр бичсэн байна шүү.
Харилцаа яг үнэндээ бол эндээс эхэлдэг юм. Хэрэв чи аль нэг мэргэжлийн ёс зүйн дүрмийг сахин мөрддөггүй бол "Та том төөрч явна!!!" гээд хэлчихмээр байна.
Сэтгэл хөдлөлөө өөртөө үлдээ, харилцаа харин нийтээр хүлээн зөвшөөрсөн зарчмын дагуу явагдана шүү.
Яагаад хөгжихгүй байна вэ асуултын чинь нэг хариу нь энэ. Яаж хөгжих вэ асуултын чинь төсөөлөөгүй, санаандгүй бас нэг хариу нь.
Ер нь зарчимд сэтгэл хөдлөл гэж байж болох юм уу. Философид л лав сэтгэл хөдлөл гэж юм үгүй.
Та нар анзаарсан бол ихэнх үл ойлголцол, хүмүүсийн хоорондын гомдол сэтгэл хөдлөлөөс болж гардаг.
Шөнө сайн унтаж амраад өглөө нь баяртай байвал хүмүүстэй аягүй буулт хийж харьцаад л, найз залуутайгаа хэрэлдчихсэн бол тэр өдөр таарсан бүх хүмүүсийн эрхийг нь боогдуулах нь л дээ.
Ийм арчаагүй, харанхуй, ухамсар дорой хүмүүсийн хувьд Инээсэн хүн бол найз, Инээгээгүй хүн бол дайсан.
Монголд бизнесийг амжилттай явуулах бол 2, бишээ 3 үр дүнтэй арга байна.
1. Гуйж, долигонох
Энэ нь эсрэг талыг зусардаж, уул нь бол аль аль талдаа ашигтай бизнес тань үнэн хэрэгтээ зөвхөн чамд өөрт чинь ашигтай, аан эсрэг тал чинь бол чамд гайхалтай их тус хүргэж байгаа мэт дүр үзүүлж, толгой бөхөлзөн, гуйх. Яг үнэндээ эсрэг талд чинь бизнес огт сонин биш зүгээр чиний өмнө нь тонголзож гүйх нь л сонин шүү дээ.
2. Шантаажлах буюу барьцаалах
Аль нэг сул талыг нь олж барьцаалах. Хэрэв эсрэг талын эхнэрийн дарга нь танай хадам аав чинь бол тэрнийгээ сануулаад авахад гэмгүй. Ажил хурдан явна шүү дээ.
3. Айлгах
Өөрийнхөө сүр нөлөөтэй гэдгээ харуулах, тойруу утгаар ойлгуулах замаар хэрэв чамтай бизнес хийхгүй бол сайнаа үзэхгүй гэдгийг мэдрүүлэх.
Нөгөө Ганзориг чинь гэнэт юун ухарсан юм яриад унав аа гэж бодож байгаа биз.
Гэхдээ харамсалтай нь энэ Монголд маш их, дэлхий дахинд ч байдаг (Америкт ч бий) ухамсарын доройтол - бизнес явагддаг арга хэлбэр.
Тийм ч учраас Professional ethics and professional code of conduct гэж юмыг хүн төрлөхтөн бодож олсон юм. Энэ бол intact, бүх нийтээр хүлээн зөвшөөрдөг, хувиршгүй бизнесийн зарчмууд байдаг учраас тухайн бизнесийн үйл хэргээс сэтгэл хөдлөлийг авч хаядаг. Үр дүнд нь бизнес маш амар явна. Эсрэг тал чинь өчигдөр архиа хэтрүүлчихсэн юм болов уу гэх мэт инээдтэй зүйлсийг бодох хэрэггүй болно. Үл ойлголцол үгүй болно.
Та хүнд гомдох хэрэггүй боллоо!
Emoticons attached бол бидний өдөр тутмын амьдралын бэрхшээл. Та бүгд сайн анзаарч харах юм бол энэ гажиг зүйл та бүгдийн амьдралыг аймшигтай ихээр сарниулж байгааг мэдэх болно.
Хайран бүтээмж!
2500 жилийн өмнө мань Гиппократ анх эмч нарын мэргэжлийн тангараг (Hippocratic Oath)-ыг санаачилсанаас хойш мэргэжил бүр өөрийн Code of Conduct-тай. Би одоо аймаар андуураагүй бол энэ Code of Conduct-г монголоор Ёс зүйн дүрэм гэж нэрлэсэн санагдах юм. Миний бие Улаанбаатарын Санхүүгийн Захын Ёс Зүйн Дүрэм (2005), Даатгалын мэргэжлийн ёс зүйн дүрэм (2008) хоёрыг хэдэн шөнө сууж бичиж байв. Харин сая интернетээр хайгаад үзтэл энд тэнд этгээдүүд Цагдаагийн ажилтны ёс зүйн дүрэм, шүүгчийн ёс зүйн дүрэм гэх мэт дүрмүүд монгол дээр бичсэн байна шүү.
Харилцаа яг үнэндээ бол эндээс эхэлдэг юм. Хэрэв чи аль нэг мэргэжлийн ёс зүйн дүрмийг сахин мөрддөггүй бол "Та том төөрч явна!!!" гээд хэлчихмээр байна.
Сэтгэл хөдлөлөө өөртөө үлдээ, харилцаа харин нийтээр хүлээн зөвшөөрсөн зарчмын дагуу явагдана шүү.
Яагаад хөгжихгүй байна вэ асуултын чинь нэг хариу нь энэ. Яаж хөгжих вэ асуултын чинь төсөөлөөгүй, санаандгүй бас нэг хариу нь.
Monday, March 7, 2011
Салны үлгэр
Ширүүн урсгалтай голд сал, түүн дотор 5 хүн, урсгалд цохигдон урсаж явна. Хэзээ ч хад чулуу мөргөж эсвэл цутгалан, хүрхрээнд орж зад үсэрч мэдэхээр харагдаж байна. Дээр нь сууж яваа хүмүүс дэмий л аврал эрсэн харцаар эрэг рүү, тэнгэрлүү харцгаана.
Үлгэрлэвээс урсгал нь эрхэмсэг оршихуй, гол нь өөрөө ертөнц, сал нь амьдрал, дээр нь буй хүмүүс харин өмнөх гурвын мөн чанарыг ойлгоогүй, төөрөлдсөн хүмүүс болой.
Зүй нь эдгээр хүмүүсээс нэг нь босч зогсон өмнөх зам, орчны байр байдлыг ажиглах зуур үлдсэн дөрөв нь гарт тааралдсан зүйлсээр сэлүүр хийн салыг удирдан аюулыг тойрч, хурдыг тохируулж болох билээ.
Өнөөдөр надаас "Монгол улс хөгжихгүй байгаагийн буруутан нь хэн юм бэ, төр юм уу, ард түмэн юм уу" гэж асуув. Бас "Монгол хүмүүсийн үнэт зүйл юу юм бэ".
Алив Хүн төрлөхтөний түгээмэл зорилго нь аз жаргалтай амьдралыг өнгөрүүлэх биз. Арал дээр ганцаараа насаа өнгөрүүлсэн хүн аз жаргалтай амьдарч болох уу? Хариулт нь тун ойлгомжтой. Тэгэхээр аз жаргал гэдэг нь зөвхөн хүмүүс хамтдаа байхад л гарч ирдэг ойлголт.
Ингэж хамтдаа амьдрахдаа хэд хэдэн нийгмийн хэлбэрийг туршиж үзсэн байх юм. Хаант засаглал, Социализм ба Ардчилал. Хамгийн анхны хаадууд бүгдээрээ л мундаг хаад байж түүхэнд мөнхөрч үлдэж байв. Яагаад гэвэл ардууд өөрсдөөсөө хамгийн мундагаа олж тодруулж чадаж байсан учраас тэр. Гэтэл нөгөө гайхал хааны үр хүүхдүүд төрийг бариад эхлэхээр л бүх зүйл нурж унаад байв. Олон мянган жилийн ажиглалтын үр дүнд "энэ" цус дамждаггүй болохыг хүмүүс ойлгов. Ингээд сонгуульт тогтолцоо гарч ирсэн юм.
Ардууд "энэ" гэж юу болох тал дээр байнга төөрөлддөг. "Энэ" бол мэдлэг биш, чадвар биш, туршлага ч биш юм. Энэ бол улс төрийн хор хэр сайн найруулах тухай бишээ. Эсвэл өөрийнхөө маркетингийг яаж хийх тухай асуудал ч биш. Энэ бол хариуцлагын асуудал юм.
Хамгийн анхны хаан яаж сонгогдсон тухайн үеийн нөхцөл байдлыг төсөөлж үзвэл маш тодорхой болно. Хамгийн хүчтэйгээ, хамгийн зальтайгаа, хамгийн ухаантайгаа биш харин хамгийн хариуцлагатайгаа л хаанаар сонгосон юм. Иргэншил (citizenship)-д зөвхөн хариуцлагын л тухай асуудлыг авч үздэг.
Хариуцлага хүлээх ухамсар цус дамждаггүй юм байна. Ухаан, заль, хүч цус дамждаг байж магадгүй л юм. Даан ч хариуцлага цус дамждаггүй юм байна.
Хамгийн их хариуцлага хүлээх чадвартай хүн өөрөө хангалттай бөгөөд хүрэлцээтэй лидер ажээ.
Хариуцлага бол өөрөө философийн цогц ойлголт юм.
"Монгол улс хөгжихгүй байгаагийн буруутан төр юм уу ард түмэн юм уу"
Аль аль нь. Хариуцлага хүлээж чаддаг жинхэнэ лидерээ биш харин ухаантай харагдаж, маркетинг сайн хийсэн, худал амласан бэртэгчингүүдийг сонгосон ард түмэн хариуцлагагүй. Сонгосон удирдагчаа ердөө тавхан минутын дараа араас нь муулсан ард түмэн хариуцлагагүй. Сонгосон удирдагчынхаа үгэнд ордоггүй, үгийг нь сонсдоггүй ард түмэн хариуцлагагүй. Бүх бурууг бусдаас хайдаг ард түмэн хариуцлагагүй. 5 биш 50 жилийн цаадхыг харж чаддаггүй ард түмэн хариуцлагагүй.
Хэдийгээр жинхэнэ лидер биш боловч олон хүний итгэлийг нуруун дээр тээж яваагаа ойлгоогүй төр хариуцлагагүй. Улсыг хөгжүүлэхийн тулд улсаас цалин авчихаад улсад зориулагдах ёстой цагийг хувийн ашиг сонирхолд нийцүүлдэг төрийн албан хаагч хариуцлагагүй. Ард түмний хүлээлгэсэн итгэлийг дааж чадаагүй байж ард түмнийг бүдүүлэг, тэнэгээр нь дуудаж байгаа төр хариуцлагагүй.
Хамгийн их хариуцлага хүлээх чадвартай хүнээ сонгодог философитой тул эцсийн хариуцлагыг төр хүлээнэ. Ард түмнийг буруутгах эрх хэнд ч байхгүй. Төр бүх бурууг хүлээдэг түгээмэл философитой. Муу хүн гэж энэ орчлонд үгүй. Алдсан буруу бодсон боломж олдоогүй азгүй одонд төрсөн хүмүүс байна. Бүгд л эрт орой алдаагаа ухаарч гэмшдэг. Ард түмэн чинь итгэл хүлээлгээд сонголоо. Жинхэнэ лидер биш гэдгээ байнга мэдэрч дутагдлын шоконд тасралтгүй орж байгааг чинь мэдэж байна. Тэгээд юу гэж. Айвал бүү хий, хийвэл бүү ай. Ард түмэн чинь хүлээж байна. Өөрчлөлтийг та нар хийх ёстой. Нэгэнт алхаад орсон, гишгээд гарсан юм бол тултал нь яв - чи лидер биш юм байж - ард түмэн чинь харин чамайг лидер гээд сонгожээ. Чи лидер юм бус уу.
Үлгэрлэвээс урсгал нь эрхэмсэг оршихуй, гол нь өөрөө ертөнц, сал нь амьдрал, дээр нь буй хүмүүс харин өмнөх гурвын мөн чанарыг ойлгоогүй, төөрөлдсөн хүмүүс болой.
Зүй нь эдгээр хүмүүсээс нэг нь босч зогсон өмнөх зам, орчны байр байдлыг ажиглах зуур үлдсэн дөрөв нь гарт тааралдсан зүйлсээр сэлүүр хийн салыг удирдан аюулыг тойрч, хурдыг тохируулж болох билээ.
Өнөөдөр надаас "Монгол улс хөгжихгүй байгаагийн буруутан нь хэн юм бэ, төр юм уу, ард түмэн юм уу" гэж асуув. Бас "Монгол хүмүүсийн үнэт зүйл юу юм бэ".
Алив Хүн төрлөхтөний түгээмэл зорилго нь аз жаргалтай амьдралыг өнгөрүүлэх биз. Арал дээр ганцаараа насаа өнгөрүүлсэн хүн аз жаргалтай амьдарч болох уу? Хариулт нь тун ойлгомжтой. Тэгэхээр аз жаргал гэдэг нь зөвхөн хүмүүс хамтдаа байхад л гарч ирдэг ойлголт.
Ингэж хамтдаа амьдрахдаа хэд хэдэн нийгмийн хэлбэрийг туршиж үзсэн байх юм. Хаант засаглал, Социализм ба Ардчилал. Хамгийн анхны хаадууд бүгдээрээ л мундаг хаад байж түүхэнд мөнхөрч үлдэж байв. Яагаад гэвэл ардууд өөрсдөөсөө хамгийн мундагаа олж тодруулж чадаж байсан учраас тэр. Гэтэл нөгөө гайхал хааны үр хүүхдүүд төрийг бариад эхлэхээр л бүх зүйл нурж унаад байв. Олон мянган жилийн ажиглалтын үр дүнд "энэ" цус дамждаггүй болохыг хүмүүс ойлгов. Ингээд сонгуульт тогтолцоо гарч ирсэн юм.
Ардууд "энэ" гэж юу болох тал дээр байнга төөрөлддөг. "Энэ" бол мэдлэг биш, чадвар биш, туршлага ч биш юм. Энэ бол улс төрийн хор хэр сайн найруулах тухай бишээ. Эсвэл өөрийнхөө маркетингийг яаж хийх тухай асуудал ч биш. Энэ бол хариуцлагын асуудал юм.
Хамгийн анхны хаан яаж сонгогдсон тухайн үеийн нөхцөл байдлыг төсөөлж үзвэл маш тодорхой болно. Хамгийн хүчтэйгээ, хамгийн зальтайгаа, хамгийн ухаантайгаа биш харин хамгийн хариуцлагатайгаа л хаанаар сонгосон юм. Иргэншил (citizenship)-д зөвхөн хариуцлагын л тухай асуудлыг авч үздэг.
Хариуцлага хүлээх ухамсар цус дамждаггүй юм байна. Ухаан, заль, хүч цус дамждаг байж магадгүй л юм. Даан ч хариуцлага цус дамждаггүй юм байна.
Хамгийн их хариуцлага хүлээх чадвартай хүн өөрөө хангалттай бөгөөд хүрэлцээтэй лидер ажээ.
Хариуцлага бол өөрөө философийн цогц ойлголт юм.
"Монгол улс хөгжихгүй байгаагийн буруутан төр юм уу ард түмэн юм уу"
Аль аль нь. Хариуцлага хүлээж чаддаг жинхэнэ лидерээ биш харин ухаантай харагдаж, маркетинг сайн хийсэн, худал амласан бэртэгчингүүдийг сонгосон ард түмэн хариуцлагагүй. Сонгосон удирдагчаа ердөө тавхан минутын дараа араас нь муулсан ард түмэн хариуцлагагүй. Сонгосон удирдагчынхаа үгэнд ордоггүй, үгийг нь сонсдоггүй ард түмэн хариуцлагагүй. Бүх бурууг бусдаас хайдаг ард түмэн хариуцлагагүй. 5 биш 50 жилийн цаадхыг харж чаддаггүй ард түмэн хариуцлагагүй.
Хэдийгээр жинхэнэ лидер биш боловч олон хүний итгэлийг нуруун дээр тээж яваагаа ойлгоогүй төр хариуцлагагүй. Улсыг хөгжүүлэхийн тулд улсаас цалин авчихаад улсад зориулагдах ёстой цагийг хувийн ашиг сонирхолд нийцүүлдэг төрийн албан хаагч хариуцлагагүй. Ард түмний хүлээлгэсэн итгэлийг дааж чадаагүй байж ард түмнийг бүдүүлэг, тэнэгээр нь дуудаж байгаа төр хариуцлагагүй.
Хамгийн их хариуцлага хүлээх чадвартай хүнээ сонгодог философитой тул эцсийн хариуцлагыг төр хүлээнэ. Ард түмнийг буруутгах эрх хэнд ч байхгүй. Төр бүх бурууг хүлээдэг түгээмэл философитой. Муу хүн гэж энэ орчлонд үгүй. Алдсан буруу бодсон боломж олдоогүй азгүй одонд төрсөн хүмүүс байна. Бүгд л эрт орой алдаагаа ухаарч гэмшдэг. Ард түмэн чинь итгэл хүлээлгээд сонголоо. Жинхэнэ лидер биш гэдгээ байнга мэдэрч дутагдлын шоконд тасралтгүй орж байгааг чинь мэдэж байна. Тэгээд юу гэж. Айвал бүү хий, хийвэл бүү ай. Ард түмэн чинь хүлээж байна. Өөрчлөлтийг та нар хийх ёстой. Нэгэнт алхаад орсон, гишгээд гарсан юм бол тултал нь яв - чи лидер биш юм байж - ард түмэн чинь харин чамайг лидер гээд сонгожээ. Чи лидер юм бус уу.
Friday, March 4, 2011
Маркетинг
Олон улсын санхүүгийн зах дээр үнэ ханш байнга л хэлбэлзэж байдаг. Секунд тутамд хөдөлж байдаг. Хөдөлгөөн бүрийн араас тайлбар явдаг. Харин ихэнх тайлбар нь зүгээр энгийн ажиглалт дээр үндэслэж, бодит мөн чанарыг олж хараагүй байдаг.
Маркетинг бол дайн тулаан, маркетингийн менежер бол тусгай салааны ахлагч, дайснуудаа төөрөгдүүлж сул талд нь цохилт өгнө гэх мэт инээдтэй зүйлс энд тэндэхийн маркетингийн номонцорууд дээр бичсэн байх юм. Сайн судлаж байгаад нам цохино гэх мэт.
Хангалттай мэдлэг хийгээд сэтгэн бодох чадваргүй хүн дан ганц өөрийн тухайн үеийн ажиглалт дээр үндэслэн дүгнэлт гаргах нь ийм л хортой үр дагавартай. "Дэлийг нар тойрон эргэдэг", "Маркетинг бол дайн", "Гадаадад явбал англи хэл сурна, явахгүй бол үгүй", "Мундаг сургуульд сурвал мундаг болно" гээд хөвөрнө биз.
Маркетингт өрсөлдөгчийн талаар ямар нэг асуудал байдаггүй. Маркетингт зөвхөн харилцагчийн тухай л асуудал байдаг. Ер нь дайн буюу хүн хүнээ алах нь өөрөө философийн логикгүй, шунахай сэдэлтэй, араасаа самуурал, сүйрэл дагуулдаг тул тиймэрхүү зүйлтэй зүйрлэж маркетингийг ойлгох нь өөрөө сүйрлийг л авчирна. Цааш нь үргэлжлүүлээд харвал баахан өрсөлдөгч ба харилцагчаа залилах, төөрөгдүүлэх тухай бичсэн байх юм. Инээдтэй юм. Мэдлэггүй чамд хоёр компанийн маркетингийг ажиглахад бие биенээ залилаад байгаа юм шиг харагдаад байж л дээ. Аргагүй, чамд угаасаа философийн суурь, мэдлэгийн төвшин, маркетинг хийж үзсэн туршлага байхгүй дээрээс нь чиний өөрийн чинь үйл хэрэг дандаа залилан, хүмүүстэй тэмцэх тэмцэл дээр суурилсан учраас тэгэж дүгнэх нь аргагүй.
Анх сургуулиа төгсөхөд надад багшаар үлдэх санал тавьсан юм. Cool санагдаж байсан боловч би татгалзсан. Би амьдралын талаар, дэлхийн ертөнцийн талаар юу ч мэдэхгүйгээ мэдэж байсан, би тэрнийг мэдэхийг хязгааргүй хүсч байсан учраас тэр. Би өөрийнхөө мэдэхгүй, хараагүй зүйлийг номноос уншаад бусад хүмүүст яаж зааж болохыг төсөөлөхгүй байлаа. Ном бол нэг л этгээдийн нэг өнцгөөс харсан бодол. Тэр бодлуудын том хувь нь зөвхөн бүдүүлэг ажиглалт дээр суурилсан худлаа зүйл байх магадлалтай.
Маркетинг бол байгууллагийн үндсэн функцүүдийн нэг. Энэ бүх функц "Эрхэмсэг оршихуй" (vision) дээр суурилан гардаг. Эрхэмсэг оршихуй бол эрхэмсэг л оршихуй. Timeless, flawless, dimensionless and divine. Эрхэмсэг оршихуйд өрсөлдөгчийг авч үздэггүй.
Өрсөлдөгч тэгвэл хаана багтах юм бэ гэж үү.
Өрсөлдөгч бол ердөө л гадаад ертөнц, хүрээлэн буй нийгмийн нэг хэсэг, нэг субъект. Эрхэмсэг оршихийн тулд хүрээлэн буй ертөнцийг бүгдийг нь судлаж, бүгдэд нь зохицуулж, бүгдэд нь "эерэгээр" нөлөөлж ажилладаг.
Өрсөлдөгч бол харилцан хүндэтгэл, харилцан суралцахуй, харилцан хурцлахуй. Тэрний сул талд нь цохиж болохгүй шүү дээ. Тэгвэл эрхэмсэг оршиж чадахаа болино. Ар нуруунд нь хутга зоовол чи өөрийгөө алдах болно.
Маркетинг бол урлаг. Дайнд deceipt (мэхлэлт) л гэж байдаг болохоос урлаг гэж байдаггүй юм. Дайтах урлагийн тухай дурын ном аваад үз тэнд зөвхөн мэхлэх гэж байгааг харах болно. Мэхлэх урлаг гэж байж болох юм уу.
Маркетинг бол урлаг.
Маркетинг бол дайн тулаан, маркетингийн менежер бол тусгай салааны ахлагч, дайснуудаа төөрөгдүүлж сул талд нь цохилт өгнө гэх мэт инээдтэй зүйлс энд тэндэхийн маркетингийн номонцорууд дээр бичсэн байх юм. Сайн судлаж байгаад нам цохино гэх мэт.
Хангалттай мэдлэг хийгээд сэтгэн бодох чадваргүй хүн дан ганц өөрийн тухайн үеийн ажиглалт дээр үндэслэн дүгнэлт гаргах нь ийм л хортой үр дагавартай. "Дэлийг нар тойрон эргэдэг", "Маркетинг бол дайн", "Гадаадад явбал англи хэл сурна, явахгүй бол үгүй", "Мундаг сургуульд сурвал мундаг болно" гээд хөвөрнө биз.
Маркетингт өрсөлдөгчийн талаар ямар нэг асуудал байдаггүй. Маркетингт зөвхөн харилцагчийн тухай л асуудал байдаг. Ер нь дайн буюу хүн хүнээ алах нь өөрөө философийн логикгүй, шунахай сэдэлтэй, араасаа самуурал, сүйрэл дагуулдаг тул тиймэрхүү зүйлтэй зүйрлэж маркетингийг ойлгох нь өөрөө сүйрлийг л авчирна. Цааш нь үргэлжлүүлээд харвал баахан өрсөлдөгч ба харилцагчаа залилах, төөрөгдүүлэх тухай бичсэн байх юм. Инээдтэй юм. Мэдлэггүй чамд хоёр компанийн маркетингийг ажиглахад бие биенээ залилаад байгаа юм шиг харагдаад байж л дээ. Аргагүй, чамд угаасаа философийн суурь, мэдлэгийн төвшин, маркетинг хийж үзсэн туршлага байхгүй дээрээс нь чиний өөрийн чинь үйл хэрэг дандаа залилан, хүмүүстэй тэмцэх тэмцэл дээр суурилсан учраас тэгэж дүгнэх нь аргагүй.
Анх сургуулиа төгсөхөд надад багшаар үлдэх санал тавьсан юм. Cool санагдаж байсан боловч би татгалзсан. Би амьдралын талаар, дэлхийн ертөнцийн талаар юу ч мэдэхгүйгээ мэдэж байсан, би тэрнийг мэдэхийг хязгааргүй хүсч байсан учраас тэр. Би өөрийнхөө мэдэхгүй, хараагүй зүйлийг номноос уншаад бусад хүмүүст яаж зааж болохыг төсөөлөхгүй байлаа. Ном бол нэг л этгээдийн нэг өнцгөөс харсан бодол. Тэр бодлуудын том хувь нь зөвхөн бүдүүлэг ажиглалт дээр суурилсан худлаа зүйл байх магадлалтай.
Маркетинг бол байгууллагийн үндсэн функцүүдийн нэг. Энэ бүх функц "Эрхэмсэг оршихуй" (vision) дээр суурилан гардаг. Эрхэмсэг оршихуй бол эрхэмсэг л оршихуй. Timeless, flawless, dimensionless and divine. Эрхэмсэг оршихуйд өрсөлдөгчийг авч үздэггүй.
Өрсөлдөгч тэгвэл хаана багтах юм бэ гэж үү.
Өрсөлдөгч бол ердөө л гадаад ертөнц, хүрээлэн буй нийгмийн нэг хэсэг, нэг субъект. Эрхэмсэг оршихийн тулд хүрээлэн буй ертөнцийг бүгдийг нь судлаж, бүгдэд нь зохицуулж, бүгдэд нь "эерэгээр" нөлөөлж ажилладаг.
Өрсөлдөгч бол харилцан хүндэтгэл, харилцан суралцахуй, харилцан хурцлахуй. Тэрний сул талд нь цохиж болохгүй шүү дээ. Тэгвэл эрхэмсэг оршиж чадахаа болино. Ар нуруунд нь хутга зоовол чи өөрийгөө алдах болно.
Маркетинг бол урлаг. Дайнд deceipt (мэхлэлт) л гэж байдаг болохоос урлаг гэж байдаггүй юм. Дайтах урлагийн тухай дурын ном аваад үз тэнд зөвхөн мэхлэх гэж байгааг харах болно. Мэхлэх урлаг гэж байж болох юм уу.
Маркетинг бол урлаг.
Thursday, March 3, 2011
Deadlock
Инфляцийн төвшин албан ёсоор 13, ОУВС-н айж байгаагаар 25 хувь, миний бодлоор 30 хувь дөхөж магадгүй боллоо.
Гадаадын багахан хөрөнгө оруулалт жижиг эдийн засагт гэнэт хүчтэй нөлөөлсөн - долларын нийлүүлэлт маш ихээр нэмэгдсэн. Миний ойлгож байгаагаар ердөө 2010 онд долларын орох урсгал ойролцоогоор 1.5 тэрбум доллар байсан нь ДНБ-ны 30 орчим хувьтай тэнцэнэ гэхээр манай эдийн засгийн хувьд ямар их нийлүүлэлт болох нь ойлгомжтой.
Доллар төгрөг 1000-аас доошоо орох магадлал байсан тул "экспортоо хамгаалах" гэсэн УИХ, ЗГ, Төвбанкны бодлогын хүрээнд валютын зах дээр Монголбанк тасралтгүй интервенц хийж байгаа. Интервенц хийнэ гэдэг нь зах зээл дээр байгаа долларыг худалдан авч хариуд нь хэвлэсэн төгрөг өгнө гэсэн үг. Ингэж их төгрөг хэвлэхээр мөнгөний зах дээрх төгрөгийн нийлүүлэлт ердөө нэг жилийн дотор 70 хувиар буюу бараг нэг нугарч нэмэгдсэн байх юм. Энэ нь би буруу ойлгоогүй бол 2 триллион орчим төгрөг юм уу даа.
Дээрээс нь УИХ-аас шат дарааллан хэдэн зуун тэрбум төгрөг ард түмэнд хуваарилах нэрээр гар дээр нь тараагаад өгсөн. Тэр нь архи, хоол болоод маргааш нь үгүй болов доо. Уул нь байрны зээлийг нь хаах, сургалтын тэтгэлэг (хавтгайрах биш), эрүүл мэндийн үйлчилгээ зэрэг байсан бол зарчмын хувьд өөр байх байлаа. Мөнгөний нийлүүлэлтийг харьцангуй нэмэгдүүлэхгүйгээр шийдэж болох байв.
Зах зээл дээр 3 талх 3 төгрөг байхад 1 талхны үнэ 1 л төгрөг байна. Харин зах зээл дээрх талхны үнэ өөрчлөгдөөгүй байхад нэмээд 3 төгрөг оруулчихвал нэг талхны үнэ шууд нугарч 2 төгрөг болно. Тэгэхээр мөнгөний нийлүүлэлтийг ийнхүү огцом нэмэх нь ямар үр дүнтэй байгааг харж байгаа биз.
Монголбанк инфляцитай тэмцэнэ гээд өөрөө төгрөг хэвлээд мөнгөний нийлүүлэлтээ урьд хожид хэзээ ч байгаагүйгээр нэмээд сууж байдаг.
Дэлхий дээр төв банк нь үнэт цаас гаргаад Сангийн яам нь гараа хумхиад сууж байдаг 2-3 улс байдагийн нэг нь Монгол. Энэхүү мөнгөний бодлогын арга хэрэгсэл нь оновчгүй болох нь олон удаагийн эдийн засгийн шалгуураар нотлогдчихоод байхад одоо болтол үүнтэйгээ зууралдаад суугаад байгаа нь ойлгогддоггүй. Дэлхийн бүх төв банкууд суурь хүү, банк хоорондын захын зорилтот хүү, ЗГ-ын үнэт цаасанд түшиглэсэн арга хэрэгслүүд ашиглаж байхад бид яагаад өөрөөр яваад, тэр нь болохгүй байгаа нь харагдаад байхад үргэлжлээд байдаг юм.
Төгрөгийн ханш чангарснаар манай экспортод муугаар нөлөөлөхгүй ээ. Зөвхөн экспортоос орж ирэх орлогын төгрөгөөр илэрхийлсэн тоо хэмжээнд л сөрөг нөлөөлөл үзүүлнэ. УИХ, ЗГ хоёр уул уурхайн компаниудаас авах татварын орлого нь буурчихна гэж бэмбэгэнэж байгаа юм.
Яг үнэндээ уул уурхайн компаниудаас татвар аваад эргүүлж ард түмэнд өгсөн нэр зүүж баатар болсоноос ард түмний гар дээр байгаа төгрөг инфляци багатай, долларын эсрэг хүчтэй байх нь зүйтэй юм болов уу.
Зүгээр ЗГ-ыг хараад хэвтэж байдаг, юу ч хийж чаддаггүй, Луизианнагийн архичид шиг, Австралын нутгийн индианууд шиг сар бүр улсаас тэтгэмж аваад байж байдаг тийм бүдүүлэг ард түмэнтэй болох гээд байна уу. Үндэсний аюулгүй байдлын асуудал юм биш үү. Хэн нэгний явуулга юм уу. Уул нь ариун хөдөлмөрөөрөө олсон хэдэн бор төгрөг нь худалдан авах чадвар сайтай аль ч улсын валютын өмнө бардам тийм л ард түмэнтэй баймаар санагдаад байх юм.
Долларын ханш сулраад 500 болог л дээ. 100 долларын гар утасс 125 мянга биш 50 мянга болоо л биз. Уул уурхайн компаниудын бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэл нэмэгдэж болно, ер нь тэд нарын төлөх татварын орлого тэртэй тэргүй 300 хүнтэй суманд зам тавихад зарцуулагдах юм чинь ер нь хэнд хамаатай юм.
Би эсвэл хэт монгол бодоод байна уу?
Гадаадын багахан хөрөнгө оруулалт жижиг эдийн засагт гэнэт хүчтэй нөлөөлсөн - долларын нийлүүлэлт маш ихээр нэмэгдсэн. Миний ойлгож байгаагаар ердөө 2010 онд долларын орох урсгал ойролцоогоор 1.5 тэрбум доллар байсан нь ДНБ-ны 30 орчим хувьтай тэнцэнэ гэхээр манай эдийн засгийн хувьд ямар их нийлүүлэлт болох нь ойлгомжтой.
Доллар төгрөг 1000-аас доошоо орох магадлал байсан тул "экспортоо хамгаалах" гэсэн УИХ, ЗГ, Төвбанкны бодлогын хүрээнд валютын зах дээр Монголбанк тасралтгүй интервенц хийж байгаа. Интервенц хийнэ гэдэг нь зах зээл дээр байгаа долларыг худалдан авч хариуд нь хэвлэсэн төгрөг өгнө гэсэн үг. Ингэж их төгрөг хэвлэхээр мөнгөний зах дээрх төгрөгийн нийлүүлэлт ердөө нэг жилийн дотор 70 хувиар буюу бараг нэг нугарч нэмэгдсэн байх юм. Энэ нь би буруу ойлгоогүй бол 2 триллион орчим төгрөг юм уу даа.
Дээрээс нь УИХ-аас шат дарааллан хэдэн зуун тэрбум төгрөг ард түмэнд хуваарилах нэрээр гар дээр нь тараагаад өгсөн. Тэр нь архи, хоол болоод маргааш нь үгүй болов доо. Уул нь байрны зээлийг нь хаах, сургалтын тэтгэлэг (хавтгайрах биш), эрүүл мэндийн үйлчилгээ зэрэг байсан бол зарчмын хувьд өөр байх байлаа. Мөнгөний нийлүүлэлтийг харьцангуй нэмэгдүүлэхгүйгээр шийдэж болох байв.
Зах зээл дээр 3 талх 3 төгрөг байхад 1 талхны үнэ 1 л төгрөг байна. Харин зах зээл дээрх талхны үнэ өөрчлөгдөөгүй байхад нэмээд 3 төгрөг оруулчихвал нэг талхны үнэ шууд нугарч 2 төгрөг болно. Тэгэхээр мөнгөний нийлүүлэлтийг ийнхүү огцом нэмэх нь ямар үр дүнтэй байгааг харж байгаа биз.
Монголбанк инфляцитай тэмцэнэ гээд өөрөө төгрөг хэвлээд мөнгөний нийлүүлэлтээ урьд хожид хэзээ ч байгаагүйгээр нэмээд сууж байдаг.
Дэлхий дээр төв банк нь үнэт цаас гаргаад Сангийн яам нь гараа хумхиад сууж байдаг 2-3 улс байдагийн нэг нь Монгол. Энэхүү мөнгөний бодлогын арга хэрэгсэл нь оновчгүй болох нь олон удаагийн эдийн засгийн шалгуураар нотлогдчихоод байхад одоо болтол үүнтэйгээ зууралдаад суугаад байгаа нь ойлгогддоггүй. Дэлхийн бүх төв банкууд суурь хүү, банк хоорондын захын зорилтот хүү, ЗГ-ын үнэт цаасанд түшиглэсэн арга хэрэгслүүд ашиглаж байхад бид яагаад өөрөөр яваад, тэр нь болохгүй байгаа нь харагдаад байхад үргэлжлээд байдаг юм.
Төгрөгийн ханш чангарснаар манай экспортод муугаар нөлөөлөхгүй ээ. Зөвхөн экспортоос орж ирэх орлогын төгрөгөөр илэрхийлсэн тоо хэмжээнд л сөрөг нөлөөлөл үзүүлнэ. УИХ, ЗГ хоёр уул уурхайн компаниудаас авах татварын орлого нь буурчихна гэж бэмбэгэнэж байгаа юм.
Яг үнэндээ уул уурхайн компаниудаас татвар аваад эргүүлж ард түмэнд өгсөн нэр зүүж баатар болсоноос ард түмний гар дээр байгаа төгрөг инфляци багатай, долларын эсрэг хүчтэй байх нь зүйтэй юм болов уу.
Зүгээр ЗГ-ыг хараад хэвтэж байдаг, юу ч хийж чаддаггүй, Луизианнагийн архичид шиг, Австралын нутгийн индианууд шиг сар бүр улсаас тэтгэмж аваад байж байдаг тийм бүдүүлэг ард түмэнтэй болох гээд байна уу. Үндэсний аюулгүй байдлын асуудал юм биш үү. Хэн нэгний явуулга юм уу. Уул нь ариун хөдөлмөрөөрөө олсон хэдэн бор төгрөг нь худалдан авах чадвар сайтай аль ч улсын валютын өмнө бардам тийм л ард түмэнтэй баймаар санагдаад байх юм.
Долларын ханш сулраад 500 болог л дээ. 100 долларын гар утасс 125 мянга биш 50 мянга болоо л биз. Уул уурхайн компаниудын бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэл нэмэгдэж болно, ер нь тэд нарын төлөх татварын орлого тэртэй тэргүй 300 хүнтэй суманд зам тавихад зарцуулагдах юм чинь ер нь хэнд хамаатай юм.
Би эсвэл хэт монгол бодоод байна уу?
Subscribe to:
Posts (Atom)