Аз Жаргал: Фундаментал философи

Шинээр бүтээгдэхүүн хөгжүүлэх, харилцагчийн хүслийг мэдэхийн тулд байгууллагууд санал асуулгыг ихээр ашигладаг.

Тухайлбал Та манай бүтээгдэхүүнийг ямар байвал илүү сонирхох вэ? а. Хямд, б. Хамгийн чанартай, в. Дээрх бүгд гэх мэт. Ингээд дүгнэлтээ хийж, харилцагч нар маш хямд, тэгсэн мөртөө хамгийн чанартай бүтээгдэхүүн сонирхож байгаа юм байна гэхчилэн захирлууддаа танилцуулна.

Стив Жобс энэ санал асуулгыг огт хэрэггүй зүйл гэж үздэг байсан. Яагаад 160 өөр төрлийн загвартай Нокиа дампуурч байхад, ганцхан загвартай Ай-фон дэлхийд ноёлов. Стив Жобс товчхондоо харилцагч өөрийнхөө юу хүсч байгааг ч мэдэхгүй явж байгаа гэж үздэг байв.

Домогт Х.Форд - """Хэрэв Америкчуудаас чи ямар унаа хүсч байна вэ гэж асуусан бол "Илүү хурдан давхидаг морь" (үнэн хэрэгтээ олон зуун жил үржил селекцийн аргаар илүү хурдан морь л гаргаж авцгааж байсан юм чинь) гэж хариулах байсан юм. Харин би тэд нарт хүн бүрт авч чадах машин бүтээж өгсөн юм даа""" гэж хэлсэн байдаг.

Тэгвэл манай нөгөө л Харвард, Колумбын эрдэмтэд маань судлагаа хийж гэнэ. (судлагаа гэж баахан санал асуулгын хуудас, ажиглалт энэ тэрхэн)

Тэгээд АЗ ЖАРГАЛ гэдгийг тодорхойлжээ. Аз Жаргал гэдэг бол "харьцангуй" (манайхны хэлдэгээр биш шүү) ойлголт юм байна. Өөрөөр хэлбэл хүн өөрийгөө бусадтай харьцуулж байж аз жаргалтай гэдгээ мэдэрдэг гэжээ. Санаа нь бусад хүмүүсээс арай дээр амьдарч байгаа бол хүн Аз Жаргалтай байдаг юм байх.

Мөн хүмүүсийн аз жаргалд хүргэдэг гэж боддог олон ойлголт нь бас л "харьцангуй" (манайхны харьцангуй биш шүү) юм байна. Тухайлбал мөнгө бол, америк хүний хувьд жилийн 80 мянган долларын орлого хүртэл л аз жаргалд нөлөөлнө. 100 мянгын орлоготой хүн, 200 мянгын орлоготой хүн хоёрын хооронд Аз Жаргалын зөрүү үүссэнгүй.

Бас цаг агаар ч гэсэн түр зуурынх. Байнга бүрхэг, бүүдгэр байдаг Англичууд, үргэлж нартай, дулаахан байдаг Калифорничуудаас дутахгүй аз жаргалтай гэнэ шүү. Гэхдээ Англичууд эхлээд Калифорнид очиж амьдарсан эхний хэдэн сардаа бол илүү аз жаргал мэдрэх юм байна.

Дээрх бүгд яг л цоо шинэ тоглоом авсан хүүхэд хэсэг баяртай байгаад уйддагтай адил юм. Ер нь бол мэдээжийн дүгнэлтүүд хийжээ.

Энэ бүгд мэдээж утопи, ойлгомжгүй сонсогдож байна. Ойлгомжгүй байна гэдэг чинь ойлгомжгүй байна аа л гэсэн үг. Өөрөөр хэлбэл Аз Жаргалыг тодорхойлж чадаагүй, шинж чанар, материаллаг эд ахуй төдийхэнд энэ эрдэмтэдийн судлагаа эргэлдээд зогсчээ.

Яагаад?

Яагаад гэвэл Аз Жаргал бол Философийн ойлголт. Шинж чанарт суурилсан судлагаагаар энийг тодорхойлох ямар ч боломжгүй. Хүмүүсээс Аз Жаргал гэж юу вэ гэж өөрсдөөс нь асуухад тэд мэдэх үү?

Философийн Фундаментал сургууль харин Аз Жаргалыг "харьцангуй" байдлаар биш, мөн чанарын төвшинд тодорхойлдог.

Хүн өөрийгөө бусадтай харьцуулж үзээд аз жаргалтай болно гэдэг нь парадокс.

Хүн аз жаргалтай байхын тулд өөрийнхөө хувьд утга учрыг мэдрэх ёстой. Утга учиргүй амьдрал (утга учир бол философи болохоос эд баялаг хэзээ ч утга учир болж чадахгүй) хичнээн баян цатгалан, алдар нэртэй байгаад ч аз жаргалыг авчрахгүй. Утга учир өөрөө аз жаргалд хөтлөнө.

Амьдралынхаа утга учрыг олсон хүн л аз жаргалтай байж чадна.

Та бидний Аз Жаргал гэж боддог зүйл яг л Хайртай адил (ихэнх хүмүүс дурлал, шохоорхолыг хайр гэж андуурч ярьдагтай адил) жинхэнэ Аз Жаргал биш юм. Харин дотроо 2 хуваагддаг.

Аз Жаргал бол Философийн сэдэв боловч Таашаал гэж Психологийн сэдэвтэй андуурагддаг. Хүн түр зуур таашаал авч болно. Тайвшруулах, хөгжөөх эм уухад л тархинд химийн элементүүд ялгарч хүн баяртай, хөөртэй юм шиг мэдрэмж авч болно. Эмний үйлчлэл зогсоход энэ бүхэн замхран одно.

Хүн хар тамхинд хэзээ ч донтдоггүй. Маш буруу ойлголт. Хүн харин бодит-хар бараан амьдаралаасаа зугатааж, тэр түр зуурын баяр, хөөрийг (тэр хүмүүс Аз Жаргал гэж бодож байгаа) мэдрэх гэж тасралтгүй хар тамхи хэрэглэдэг. Бодит амьдралдаа Аз Жаргалтай хүн хэзээ ч мансуурах бодис хэрэглэх шаардлагагүй.

Тэгэхээр бид Аз Жаргал гэхээр Психологийн буюу сэтгэл зүйн баяр, хөөр, таашаалтай хольж хутгаж андуурч боддог.

Жинхэнэ Аз Жаргал бол Философийн ойлголт байдаг. Хүний психологид эм, мансуурах бодисоор амархан нөлөөлж болно. Харин хүний философид юугаар ч нөлөөлөх боломжгүй.

Тэгэхээр Аз Жаргал гэдэг бол тэр чигтээ тухайн хүний амьдрал утга учиртай байгаа эсэх тухай асуудал мөн. Амьдралынхаа утга учир, зорилгыг ухамсарлаж таньсан, түүнийхээ төлөө ажиллаж, амьдарч, тэмцэж байгаа хүний амьдрал л Аз Жаргалтай байж чадна.

Ийнхүү бид тодорхойлсноор Аз Жаргал гэдэг ойлголтоос 1рт материаллаг хүчин зүйлсийг бүрэн авч хаялаа. 2рт тэр бүр ном зохиолд дурдагддаггүй сэтгэл зүйн/психологи хүчин зүйлийг бүрэн салгаж чадлаа. Ингээд цэвэр, жинхэнэ Аз Жаргалыг үлдээж байгаад тодорхойлж байгаа юмаа.

Аз Жаргалтай хүний хувьд УУЛЫН ОРГИЛ ОРОЙД НЬ БИШ БЭЛД НЬ ОРШМОЙ.

Зөв хүн, Буруу хүн

Олон жилийн өмнө, гадаад сургуулийн элсэлтийн ярилцлагын үеэр надаас "Чи манай сургуульд юу өгөх вэ?" (value) гэж асууж билээ.

Би тухайн үед учрыг нь олоогүй юм. Би тэр сургуулиас юм авах гэж очиж байгаа хүн юугаа өгөх вэ дээ гэж бодсон хэрэг. Ер нь сүүлийн үед, барууны томоохон сургуулиуд элсэгч нараасаа чи нийгэмд, нийтэд сайн дурын ямар ажил хийсэн бэ, юу өгсөн бэ гэж асуух болжээ.

Бид зөв ба буруу хүний талаар тасралтгүй ярьж, бичих боловч яг ямар хүн нь зөв юм. Яг ямар хүн нь буруу юм гэдэг тал дээр нэгдсэн ойлголт үгүй.

Эцэг эх бүр хүүхдээ зөв хүн болгочих санаатай л цэцэрлэг, сургууль, коллежид төлбөр төлж явуулдаг. Гэтэл тэр газрууд нь хүүхдийг нь зөв хүн болгох талаар яг юу хийдэг юм бол?

Зөв хүн гэж хэн юм? Бид мэдэхгүй. Учир нь тэр хүнийг зөв болгох ёстой боловсролын систем нь бидэнд зөв ба бурууг зааж чадсангүй. Тэгсэн хэрнээ л бид хүүхдүүддээ "миний хүү зөв хүн болоорой" гэдэг. Хачирхалтай. Ойлгомжгүй.

Өөрийнхөө амь насыг бусдын төлөө зориулсан хүмүүсийн тухай бид бишгүй л сонссон. Тэр ч байтугай өөрийгөө бусдын төлөө зориулсан амьтдын тухай түүх хүртэл ямар их билээ. Гэтэл ихэнх хүмүүс өөрийгөө бусдын төлөө зориулж чаддаг билүү?

Ер нь хүн өөрийгөө бусдад зориулах ёстой юм уу, эсвэл амин хувийн эрх ашгийн төлөө амьдрах ёстой юм уу? Эндээс зөв ба буруугийн асуудал эхлэх юм. Би хүүхэд математикийн олимпиадад түрүүлснээр зөв болно, эсвэл сэргэлэн байснаар зөв болно гэх мэтийн шинж чанарын ярианд чиглэхгүй шууд фундаментал асуудалд оръё.

Биднийг бодвол философичид олон мянган жилийн турш зөв хүн, буруу хүний талаар бясалгаж, номлосоор иржээ. Өнөөг хүртэл үндсэндээ зөв ба буруу хүний тал дээр 2 байр суурь гарч иржээ.

Нэг хэсэг нь хүн бол төрөлхийн зөв амьтан, өөрөөр хэлбэл хүн өөрийгөө бусад хүмүүст зориулдаг бөгөөд бусад хүмүүст хэрэгтэй зүйл хийснээр зөв болно гэж үздэг.

Харин нөгөө хэсэг нь хүн бол төрөлхийн амин хувиа хичээгч амьтан, бүх зүйлийг өөрийнхөө төлөө л хийдэг. Бусдад хэрэгтэй зүйл хийж байгаа нь ч гэсэн алсдаа эргүүлж өөртөө ашиг авах гэж л тэр гэх мэт.

Тэгвэл хариу нэхээгүй хайрыг юу гэх вэ. Хүн байтугай, амьтад хүртэл бие биендээ хариу нэхээгүй тус хүргэж байдаг. Жишээ нь бид эхийн хайрыг ярьж болно. Эсвэл улс үндэстнийхээ төлөө гаргасан улс төрчийн золиосыг бид ярьж болно. (Би энд хайр гэдэг бол шууд өгөх тухай асуудал гэдгийг хөндсөнийг анзаараарай. Хайр гэдэг хэзээ ч нөгөө хүнээсээ авах тухай байдаггүй.)

Философич Адам Смит нэгэнтээ "Хүн хэдий амин хувиа хичээсэн амьтан мэт боловч, өөрт нь ямар ч ашиг тус үгүй байхад, бусдын аз жаргалаас баяр хөөр олж авдаг ажээ" гэсэн байдаг.

Манай философийн фундаментал сургууль бол нэгдэх үзэл баримтлалыг гол мөрдлөгөө болгодог.

Нийгэмд ажиглалт хийж олон янзын хүмүүсийг үнэлж, цэгнэж байхад хүмүүс фундаментал төвшинд үндсэндээ 2 хуваагддагийг мэдэж болно.

1 - өгөгч, 2 - авагч.

Энд харамсалтай нь нас, туршлага, боловсрол, олон хэл мэддэг, сэхээтэн гэр бүлээс гаралтай зэрэг нь ямар ч хамааралгүй болохыг харна.

Өөрөөр хэлбэл хүн ӨГӨГЧ эсвэл АВАГЧ  болж төлөвшихөд дээрх хүчин зүйлс ямар ч нөлөөгүй.

Фундаментал сургууль хүний амьдралын утга учир нь бусдын төлөө өөрийн амьдралыг зориулахад оршино гэж үздэг.

Тийм ч учраас хүний амьдралын АЗ ЖАРГАЛ нь зөвхөн бусдын төлөө хийж бүтээсэн зүйлээс л олдоно. ИХ эсвэл БАГАДАА биш харин байгаа бүхнээ зоруилсан уу, үгүй юу гэдгээр л хүний амьдрал аймшигт шудрага шүүхээр шүүгдэнэ гэж Фундаментал сургууль үздэг.

Тийм учраас Фундаментал сургууль хүн бүр ӨГӨХӨӨР төрдөг. (хүн бүр зөв хүн төрдөг гэсэн үг) Харин тал нь будилж, төөрч АВАГЧ дүрд хальтирч ордог гэж үздэг.

АВАГЧ хүн бол буруу хүн юм. ӨГӨГЧ хүн бол зөв хүн юм.

АВАГЧ хүнийг олж танихад философич эсвэл сэтгэл зүйч байх огт хэрэггүй. Энэ нийтлэлийг уншсаныхаа дараа нүдээ нээгээд эргэн тойрноо харахад л болоо.

Ханиасаа, найз нөхдөөсөө, хамт олноосоо, тэжээлгэдэг байгууллагаасаа, нийгмээсээ, улс орноосоо, хүн төрлөхтнөөс дандаа авч байдаг хүнийг харахад андашгүй.

Харамсалтай нь ийм хүмүүсийг эргүүлээд ӨГӨГЧ болгож, гэгээрлийн-зөв-гэрэлтэй замд нь тавихад туйлын бэрхшээлтэй.

ӨГӨГЧ буюу зөв дүртэй 5 настай хүүхэд, АВАГЧ буюу буруу дүртэй - мөнгөтэй, туршлагатай, хэргэм зэрэгтэй, ганган хувцасласан 50 настай хүн хоёрын хооронд зарчмын ямар том ялгаа байгааг харж байна уу?

Ажил, амьдралын замнал дундаа би ийм хэд хэдэн АВАГЧ хүнтэй таарч байлаа. АВАГЧ хүн хэзээ ч авснаа тооцож үздэггүй. Авах тусмаа улам шунаглаж, хэмжээ хязгааргүй аашилдагаараа танигдана. Тийм ч учраас Монголчууд эртнээс Хүн тэжээхэд Толгой цусдана гэж хэлдэг нь ийм учиртай. АВАГЧ хүний гол онцлог ердөө л тэр. Аваад л эхлэсэн бол зогсоно гэж байхгүй, хамгийн сүүлд нь ӨГӨГЧ хүн хамгийн гол буруутан болж үлддэг.

Бизнес хийхдээ хөгшин-залуу, хэлтэй-хэлгүй, боловсролтой-боловсролгүй, элит-бор гаралтай нь үнэндээ сонин биш. Харин АВАГЧ хүн үү (буруу хүн), ӨГӨГЧ хүн үү (буруу хүн) гэдгийг нь л нягт харах учиртай. Тэгвэл та хамтрагчаа зөв сонгож чадна. Хань ижил дээр ч мөн ижил.

Одоогийн улс төрчдийг харъя. Сонгогдож гармагцаа л хувьдаа юу авах вэ гэж л бодохоос биш ард түмэндээ юу өгөх вэ гэж боддоггүйн нотолгоо нь өнөөдрийн бидний нийгэм-эдийн засгийн байр байдал билээ.

Хиймэл Оюун Ухааны - Философийн зарим асуудлууд

Фундаментал Сэтгэлгээний өнцгөөс Хиймэл Оюун ухааныг авч үзье.

Юуны өмнө орчин үеийн философи болон технологийн салбарт хиймэл оюун ухааны талаар ширүүн маргаан өрнөж байгааг та бид мэднэ.

Хиймэл Оюун Хүний Оюунаас давж гарч чадах уу. Хиймэл Оюунд эмоци, сэтгэл байж болох уу. Хүний оюун гэж яг юугаараа гоц гойд юм бэ гэх мэт.

Энд философичдийн маргааныг хөндөх гэсэнгүй. Харин фундаментал сургуулийн үүднээс 2 оригнал өнцөг гаргаж тавих гэсэн юм.

Зарим философичид Хиймэл Оюун буюу Компьютер ба Хүний Оюун буюу Тархины бүтэц яг адилхан (адилхан л атом, электроноос бүтдэг) учраас Хүний Оюун ухааны хуулбарлаж хийх боломжтой гэж маргадаг. Маш боломжийн аргумент.

Бид Хиймэл Оюун гэхээр бие даасан робот, түүний толгойн дотор байрлах компьютер гэж ойлгодог. Гэтэл компьютер бол өөртөө программыг агуулна. Өөрөө суралцаж хөгждөгч бай, ямар ч бай ийм робот хүнтэй өрсөлдөнө гэхэд үнэмшилгүй сонсогддог.

Харин орчин үед бид Хиймэл оюун гэхээр шууд Интернет (world wide web) гэж ойлговол зохино. Эсвэл интернет дээр суурилсан ухаалаг систем гэж бас ойлгож болно. Интернет дээр юу байдаг билээ? Асар их хэмжээний мэдлэг агуулагддаг. Үүнээс гадна интернет дээр маш чухал зүйл болох --- ЭМОЦИ байдаг. Тэр олон фэйсбүүк, твиттер, коммент, инстаграм, захидал, мессежүүд тэр чигтээ эмоци. Энэ бүх мэдлэг болон 3 тэрбум хүний эмоцид нэг зэрэг холбогдсон өөрөө суралцагч ухаалаг систем байна гэж төсөөлөөд үз.

Дэлхийн 7 тэрбум хүнээс - яг хайр гэж юу юм бэ? - гэж асуувал хэд нь итгэлтэй хариулж чадах вэ. Харин интернетэд холбогдсон хиймэл оюун ухаан тун тодорхой хариулт өгч магадгүй шүү.

Дараагийн нэг философийн оригнал өнцөг бол. Хүний сэтгэлгээ тэр чигтээ өөрийн гэсэн сэтгэл зүйн хязгаартай - тэр бол ҮХЛЭЭС АЙХ АЙДАС юм. Үхлээс айдаггүй хүн бол сэтгэцийн өвчтэй л хүн байж таардаг. Тэгэхээр бидний бүх сэтгэлгээ, эмоци, бодол, үйлдэл ҮХЛЭЭС АЙХ АЙДАСТ захирагдаж байдаг гэж философи болон психологийн үүднээс томъёолж болно.Бид үхлээс айдаг учраас л биеэ "зөв" авч явж, эрээ цээргүй байдлаа татдаг.

Гэтэл 3 тэрбум хүний сэтгэл хөдлөл, хүн төрлөхтөний бүх мэдлэгт холбогдсон +++ дээрээс нь үхлээс айна гэдгийг мэдэхгүй --- ухаалаг өөрөө суралцагч систем байна гэж төсөөлөөд үз. Ингэснээрээ Хиймэл Оюун Ухаан хүнээс давж гарах философийн нөхцөл бүрдэж байх эрсдэлтэй.

Бид түүний хор уршиг юу байж болох талаар төсөөлж ч чадахгүй байна.

Философичид та бүгд үргэлжлүүлэн бодолхийлнэ үү.

ТогТолцоо

Фундаментал Сэтгэлгээний аргачлалыг мэдэхгүйгээс том боссуудаасаа эхлээд соён гэгээрүүлэгч нар нь хүртэл төөрөлдөж эхлэв.

Өмнө нь би Цогцрол (Complexity)-ын тухай бичсэн билээ. Орчин үеийн нийгэм эдийн засгийн Тогтолцоо нь цогцрол учраас хараад ойлгох нь битгий хэл, тэр сэдвээр нь докторын зэрэг хамгаалаад ч ойлгоход хэцүү болж.

Зээлийн хүүг банк тогтоодог, үгүйгээ хүртэл мэдэхгүй болтлоо, энэ улсын элит давхарга нь төөрч будилсан байхад улс төрч нарыг буруутгаад ч яахав.

Зээлийн хүү ч яахав. Санхүүгийн тогтолцоо сайтар хөгжөөгүй байгаагийн нэг л илрэл. Гэтэл жилд хэдэн мянган хүний амь насыг авч одож буй УТААГ яахав. Энэ талаар ямар соён гэгээрүүлэгч, ямар босс ярив? Эрчим хүчний тогтолцоо нь болохгүй байгаа учраас л УТАА үүсээд байгааг хэн харж, хэн ярив.

Угтаа бол элит хүн гэж улс орны өмнө тулгамдсан асуудлыг олж харан, ТОГТОЛЦООГ засах, өөрчлөх замаар ард иргэдээ жаргаадаг л хүн шүү дээ. Гэтэл манай лүмпэн элитүүд тогтолцоогоо ойлгох нь битгий хэл, нийгэм эдийн засаг тэр чигээрээ тогтолцооноос бүрддэг гэдгийг ч мэдэхгүй явж байгаа нь илт.

Угтаа улс төрчид нь шунахай луйварчин, хувийн эрх ашгаас бусдыг огоорсон бэртэгчингүүд болсон нь БОЛОВСРОЛЫН ТОГТОЛЦОО бүхэлдээ дампуурсны үр дүн гэдгийг бид ойлгохгүй. Улс төрчдийг бид хичнээн буруутгаад ч энэ нөхцөл байдал өөрчлөгдөхгүй нь гэдгийг Монголын иргэд 25 жилийн туршид ойлговол ойлгохоор л боллоо.

Тогтолцоог ойлгоход хэцүү. Тогтолцоон дотор нь олон жил ажилласан хүн бүүр ч ойлгохгүй талруугаа орж эхэлдэг. Нэгэн хэвийн мэт санагдаж. Тогтолцоогоо хамгаалж эхэлнэ.

Тийм ч учраас ФУНДАМЕНТАЛ СЭТГЭЛГЭЭНИЙ СУРГУУЛЬ үүссэн.

Гадаадад магистр, доктор хийгээд, худалдаа наймаа хийж мөнгөтэй болчихоор, эсвэл 50 насыг зооглочихоор тогтолцоог ойлгочихдоггүй юм байна гэдгийг бид одоо сошиал медиад ороод бэлхнээ харж болно.

"Боловсролын Тогтолцоо болохгүй болчихлоо, Реформ хийх цаг нь болжээ." гэж хэлэхэд өөдөөс "Монголын 30 мянган багш нарыг доромжилдог чи хэн бэ" гэх утгатай юм ярьж суугаа Боловсролын яамны түшмэлтэй улс яаж хөгжих билээ?

Эрүүл Мэндийн Тогтолцоо болохоо байсан учраас, коммунист-чөлөөт зах зээлийн хооронд таг гацаж, аль ч үгүй болсон учраас өнөөдөр иргэд эмч нартаа итгэхээ больж, эмч нараа шоронд хийдэг харгис хууль гаргаад сууж байгаа бус уу. Тогтолцоонд реформ хийх талаар хэн гэж сайд, хэзээ ярив?

700 мянгын цалинтай сумын төвийн бичээч хүүхэн жилд 1.6 сая төгрөгийг улсад тэтгэвэр, эрүүл мэндийн даатгалд төлж байна. Гэтэл түүнээс 20 километрийн цаана амьдрах баян мянгат малчин жилд ердөө 80 мянган төгрөг төлөөд л бичээч хүүхэнтэй ижил хэмжээтэй тэтгэвэр, эрүүл мэндийн үйлчилгээ авна. Малчин учраас тэр. Малчид татвар огт төлдөггүй, дээрээс нь малчдын тэтгэвэр нийгмийн даатгалыг нь сумын төвийн мань бичээч хүүхэн даагаад байдаг. Үүнийгээ нийгмийн даатгалын тухай хуулийндаа "Эв санааны нэгдэл" гэж нэрлэжээ.

Өөрөөр хэлбэл сумын төвийн бичээч хүүхнийг луйвардаж байгаагаа эв санааны нэгдэл гэж халхавчилсан гэсэн үг. Энэ бол Буруу Тогтолцоо. Гэтэл Монгол улсад ажил хийж сар бүр цалингийнхаа 20 хувийг Нийгмийн даатгалын Буруу тогтолцоонд эргэж олж авахгүйгээр төлж байдаг 600,000 хүний хэд нь юунд, яагаад 20 хувиа төлж байгаагаа мэддэг бол? Сонирхдог болов уу.

Фундаментал Сэтгэлгээний Сургуулийн үнэнч дагагч маш сониуч байх учиртай. Бүх тогтолцоо, бүх системийг сонирхож, сөхөж үзэх зоригтой байх хэрэгтэй.

Би мал хариулж өссөн хүн. Мал хариулж өссөн учраас малчдыг өмөөрөх юм биш. Шудрага, Хүмүүнлэг, Иргэний ардчилсан нийгмийн эсрэг байгаа бүх тогтолцоог сөрөх болно.

Тиймээ, хүн бүр л ямар нэг буруу тогтолцооны золиос болох боловч хэн ч тэр талаар сонирхдоггүй, судладаггүй. Учир нь Тогтолцоо том, цогц, нарийн, олон бүтэцтэй, харахад эхлээд нэг гариг, тэгээд нарны систем, тэгээд оддын бөөгнөрөл, цаашлаад галактик шиг маш олон, өөр хоорондоо холбоотой хэсгүүдээс бүрэлддэг. Тийм ч учраас хүн ойлгоход хэцүү.

Фундаментал Сэтгэлгээний аргачлалаар ямар ч тогтолцоог хялбархан ойлгож болно.

Авилгал бол тогтолцоо. Энэ тогтолцоог нурааж болно. Авилгалын эсрэг хууль, газрыг энэ тогтолцоог нураах гэж бий болгосон. Ажлаа хийж чадаж байна уу?

Боловсрол бол тогтолцоо. Хувийн сургууль нь математикийн олимпиадад түрүүлдэг 3-хан хүүхдээ анхаараад бусад төлбөрөө төлсөн 997 хүүхдийг нь ор тас хаядаг. Тухайн сургуулийн 1 сурагч математикийн олимпиадад түрүүлснийг мэдээгээр хараад - эцэг эхчүүд хүүхдээ өгөх гэж хуйларцгаадаг. Юутай эмгэнэлтэй, юутай тэнэг. Улсын сургууль нь 1980 оны агуулгаар хичээл заадаг бол тэр буруу тогтолцоо. Тэндээс өөртөө итгэлгүй, чадваргүй, аймхай, бусдыг буруутгадаг нэгэн л үйлдвэрлэгдэн гарна. Энэ Тогтолцоог өөрчилж болно. Реформ хийхэд амархан.

Гэхдээ тогтолцоо буруу байхад авилгал хэмээх өөр тогтолцоо наалдан орж ирж, хөгжиж эхэлдэг. Тогтолцоог зөв болгох, реформ хийх хүсэл эрмэлзлийг үгүй хийдэг.

Даатгал бол тогтолцоо. Улс оронд даатгалын тогтолцоо хангалттай сайн нэвчээгүйгээс л болж хүний амьдрал эрсдэлд өртөмтгий болдог. 40-тэй залуу хорт хавдраар өвдөж, эхнэр нь яалт ч үгүй байраа заран байж гадагш явуулах боловч нэмэргүй өнгөрөхөд - байр ч үгүй, нөхөр ч үгүй өрх толгойлсон эмэгтэй үлдэж байгааг шийдэж болно. Тэр нь даатгал. Гэтэл даатгалын тогтолцоог хөгжүүлэх тал дээр ямар элит, ямар босс, хэзээ дуугарахыг сонсов? Харин оронд нь амтай болгон л "даатгал худлаа, даатгал луйварчин" гэж цуурцгаах. Даатгал байхгүй байгаа учраас л амьдрал эмгэнэлтэй байгааг хэн, хэзээ зааж өгөх юм бэ?

Хөмөрсөн тогоо мэт, харанхуй, бүдүүлэг мэдлэгийнхээ цар хүрээнд өөрийгөө элит гэж цээжээ дэлдэж одоо болсон юм шиг санагдах юм.

Тогтолцоог ойлгож, шинэчлэхэд нас гай л болдог юм байна. Туршлага бол бүүр хэрэггүй эд байдаг аж. Боловсролын диплом бол хоосон пээдийлгэхээс юм хийлгэдэггүй бололтой.

Тийм учраас фундаментал сэтгэлгээний сургуулийг дагагч нар улс орны өмнө тулгамдаад байгаа 10 гаруй тогтолцоог бүгдийг нь реформ хийх хариуцлагыг гардаж авах хэрэгтэй байна.

Лидер хүний мөн чанар III: Агаарт хөвж яваа хариуцлага

Энэ нийтлэлийг уншихаас өмнө өмнөх Лидер хүний мөн чанар I ба II нийтлэлүүдийг унших хэрэгтэй.

Феодалын нийгэм яагаад унасан бэ? Чингис, Александр, Артур гэх мэт агуу лидерүүд гарч ирэх боловч, зохион байгуулалт нь тун удалгүй задран унадаг.

Энэ лидерүүд бараг л оргүй хоосон цэгээс нийгмийг бүхэлд нь дагуулж, толгойд багтамгүй том амжилт гаргаж чаддаг.

Лидер чанар цус дамждаггүй юм байна гэдгийг амархан харж болно. Хүн төрлөхтөн харсан юм. Лидерийн хөвгүүд залгамжлан төр барихаар л нурж эхэлдэгийг ойлготол 10 мянган жил өнгөрсөн байх.

Тийм учраас хүмүүс феодализмаас ардчилсан нийгэмд шилжсэн. Энэ бол маш оригнал өнцөг гэдгийг бодолцож үзээрэй. Феодализмд Лидер удам дамждаг бол Ардчилалд Лидер хаана ч төрж болно. Цэнхэр цус гэж юманд хүмүүс итгэхийг үнэхээр их хүсдэг. Гэхдээ харамсалтай нь тийм биш. Одоо ч гэсэн Америкт өмнөх ерөнхийлөгчийн эхнэр, Канадад ерөнхий сайд өвөөгийн ач гэх мэт явж л байна. Энэ зогсохгүй. Тэд нар хуйвалдаан зохиогоод байгаадаа биш. Ерөөсөө л ард түмэн цэнхэр цус гэж үлгэрт итгэх дизайнтай. Харамсалтай нь тийм биш гэдгийг хүн төрлөхтөн эцэст нь, ерөнхийдөө, ойлгосон.

Лидер төрөлхийн биш гэдгийг бид харлаа.

За тэгвэл төрөлхийн биш сурмал ямар чанар нь Лидерийн мөн чанар вэ. Хайж үзэцгээе.

Би бусдын л адил, анх сургууль төгсөөд улс орныг ухаантай, мундаг хүмүүс удирдаж байгаа учир мань мэт нь санаа зовох хэрэггүй гэж боддог байв.

Нийгэмтэй, зах зээлтэй хутгалдаж эхлэхээр хүн бүрт л эргэлзээ үүсч эхэлдэг. Мэдээж хүн бүр л хувийн эрх ашгаа хөөдөг байх. Гэхдээ "дээр" байгаа хүмүүс нийтээ бодохгүй бол хувааж идээд дуусна гэдгийг бид бага багаар ойлгож эхэлнэ. Ингэж л хүн улс төрийн амтьтан болж хувирдаг.

Бид дагагч нарын хувиар ямар лидерийг хүсч байдаг вэ. Хувьдаа хусдаг нөхрийг үү. Эсвэл цагаа барьдаг хүнийг үү. Уран илтгэдэг хүн мөрөөддөг юм болов уу. Эсвэл жигтэйхэн өндөр каризматай хүнийг хүсдэг үү.

Энэ орчин үеийн ном зохиолоор дүүрэн байгаа лидер хүний чанар гээд байгаа юмыг нь агуулсан хүнийг хайж олоод, өрсөлдөхүйц цалин хангамж төлөөд Монгол улсын лидер болгочихоё л доо тэгвэл. Тийм амархан юм бол. Цаг барьдаг, хүмүүсийн нэрийг цээжилдэг өөр юу юу гэлээ - тийм хүн олъё л доо. Лидер тийм хялбар юм уу?

Би Монгол улсын иргэний хувьд, компанийн ажилтны хувьд, багийн гишүүний хувьд ямар "ганцхан" чанар агуулсан хүнийг лидерээрээ хүлээн зөвшөөрч, хэлсэн үг бүрийг нь ямар ч эргэлзээгүй дагаж чадах вэ.

Тэр цорын ганц мөн чанар бол миний өмнө, миний ирээдүйн төлөө, миний хүүхдүүдийн өмнө ХАРИУЦЛАГА хүлээх чанар мөн. Би тийм л хүнд итгэнэ. Ганцхан удаа уулзчихаад миний нэрийг овогтой нь цээжилчихсэн байгаа хүнээс бол би болгоомжилно.

Сонсож суугаа хүмүүсийнхээ хэрэгцээ, эрэлтийг харж (вижн), лекцийн хугацаанд зүрх сэтгэлээ шингээж сонсогч нарт хэрэгтэй мессеж өгч чадаж байвал - тэр лекц төгс лекц юм. Энд ямар ч дууны өнгө чанга, гараа сайн хөдөлгөж ярьдаг, залан дундуур хөлхөж анхаарал татаж чаддаг гэх мэт хөгийн Шинж чанарууд яригдсангүй. ХАРИУЦЛАГА л яригдаад байна. Хүмүүсийн өмнө хариуцлага хүлээж, тэрийгээ биелүүлье гэж шийдсэн хүн төгс илтгэгч байж чадна.

ХАРИУЦЛАГА хүлээнэ гэдэг ухамсар шингээгүй хүн хичнээн Харвардын доктор хийгээд ч лидер болж чадахгүй. Яагаад гэвэл лидер хүн тасралтгүй бусад хүмүүсийн хувь заяаны төлөө шийдвэр гаргаж байдаг. Энэ шийдвэрийг мэдлэгээр, мэдээллээр, Харвардын дипломоор гаргадаггүй юм. Энэ шийдвэрийг цорын ганц мөн чанар болох ХАРИУЦЛАГА хүлээх ухамсараар л гаргадаг билээ.

АГААРТ ХӨВЖ ЯВАА ХАРИУЦЛАГА

Багийн гишүүдээ, ажилтнуудаа, улсын иргэдээ, хүн төрлөхтөнийг анхааралтай ажиглаж харвал тэдний толгой дээр асуултын тэмдэгүүд бүхий хариуцлагын үүл хөвж явахыг анзаарах болно.

Энэ агаарт хөвж яваа хариуцлагыг хүн бүр хардаг юм биш. Харахыг хүссэн хүнд л харагддаг элдэвтэй эд. Харсан хүн бүр нь аваад өөрийнхөө нуруун дээр авч тавьдаг ч юм биш.

Хүмүүсийн толгой дээр, агаарт хөвж яваа хариуцлагыг олж хараад, түүнийг өөрийнхөө нуруун дээрх ачаа болгож үүрч явдаг хүнийг л ЛИДЕР гэдэг юм.

Түрүүн би хэлсэн, арай залуу байхдаа улс орон "найдвартай гарт" байгаа гэж төсөөлж ирсэн гэж.

Нэгэнт хүмүүсийн хариуцлагыг аваад нуруун дээрээ үүрчихсэн хүнд хувийн эрх ашиг гэж байхгүй болох нь маш мэдээжийн. Харин хэний ч өмнө хариуцлага хүлээгээгүй улс төрч бол жүжигчин төдий л юм. Үзэгдэл болгон дээр гарч дүрдээ хувирна, нөхцөл байдалд тохируулан жүжиглэнэ.

Хайр, дурлал, гэр бүл, эрх чөлөө гэх мэтчилэн хүний нийгмийн үй түмэн ойлголт фундаментал тодорхойлолтоо хайсаар явна. Эдний нэг нь ЛИДЕР гэж философийн ойлголт юм.

Энэ тал дээр фундаментал сэтгэлгээний сургуулийн гишүүн философич та бүгд өөрсдөө дор бүр нэгийг бодож. Миний дээр гаргасан тодорхойлолтыг сайжруулах тал дээр ажиллаж, хувь нэмрээ оруулцгаана гэдэгт итгэж байна.

Бид хүүхдүүдээ логарифм хувиргадаг, минутанд олон нэр цээжилдэг, мэтгэлцэх урлагийн мастер, математикийн олимпиадын аварга биш харин бусад хүмүүсийн толгой дээр хөвж яваа хариуцлагыг олж харж чаддаг вижнтэй, тэр хариуцлагыг авч өөрийнхөө нуруун дээр үүрэх зүрх зоригтой хүмүүс болгож өсгөхийг хүсч байна. Тийм лидерүүд л миний улсыг Америктай өрсөлдүүлнэ.

Complexity - Цогцрол

Хэдэн км зайтай саахалт малчин айлууд. Хороолон суусан суурьшмал иргэд.

Нийгмийн энгийн харилцаа. Нийгмийн комплекс харилцаа.

Тариачин иргэдийг аваад дайнд мордож болохгүй. Дэлхийн түүхэнд Монголчуудаас өөр тийм асар уудам нутгийг хамарсан, олон арван жилийн дайн хийж өнгөрсөн нь үгүй. Боломж ч байсангүй.

Монгол генералууд, тариачдын генералтай харьцуулахад толгойн өвчин хамаагүй бага.

Монгол армийг удирдахад хамаагүй хялбар. Монгол цэрэг, морь хоёр бүтэн үхрийг үнхэлцгэнд нь багтааж, тогоо савгүйгээр тарвага боож, хэдэн өдрийн өл даах ааруул өвөртлөөд шогшчихно. Тариачин цэрэг бол 1 хонолгүй л өлбөрнө.

Гэхдээ Монгол нийгэмд тариачин-суурьшмал иргэдийн нийгэм шиг нарийн мэргэшлүүд байхгүй. Эмч, багш, математикч, философич, уран дархан байхгүй.

1300 онд Медичийн гэр бүл анхны банкны холдинг компани байгуулж, тив эзэлсэн санхүүгийн систем бий болгож байхад Монголчууд аль 1000 он шигээ л байж байв. Таруу учир хөдөлмөрийн хуваарь, түүнийг дагасан бүтээмж үүсдэггүй ажээ. Бараг л төгсөрчихсөн нүүдлийн хэв маяг яг л нэг хэвэндээ.

Хаа нэгтээ дарьт буу үйлдвэрлэж, хөлөг онгоц угсарч, засгийн газрын бонд гаргаж байхад Монгол залуус малаа дагасаар. Нүүдэлчин амьдралд философидох, зохион бүтээх зав үгүй. Дэлхийн агуу нээлт хийсэн бүх эрдэмтэд философичид байдаг нь гайхах зүйл биш. Гагцхүү хотод амьдарч, хөдөлмөрийн хуваарь үүссэний дараа философичид бий болдог нь бас ойлгомжтой.

1604 онд анхны тив дамнасан глобал корпораци хувьцаагаа Амстердамын хөрөнгийн бирж дээр арилжаалж байхад Монголчууд мөнөөх л баруун зүүн гар гээд үзэж л байв.

Буу зэвсэг гарч, тариачин арми мэргэжлийн болох үед морь, сэлэм, нум сум, ааруул, боодог байраа тавьж өгсөн юм даа. Энэ бол манай түүх.

Хороолон амьдардаг суурьшмал иргэд хажуу айл гал авалцахад, гудамаараа гарч ирж ус цацан унтраана. Бие биендээ хайртайдаа огт биш. Харин ч бие биенээ үзэхгүй. Нийгмийн хариуцлага гэж тэдний ухамсарт гүн гүнзгий суусан нь тэр аж. Хэрэв гарч унтраалцахгүй бол дараа нь танайхыг шатахад хэн ч унтраахгүй.

1400 оны итали худалдаачны эхнэртээ бичсэн захидлаас, хөлөг онгоц нь далайд сүйрч болзошгүй гэж үзэж даатгуулсан тухай мэдэж болно. Мөн даатгалын компани нь Жиованнид даатгалын сертификат гардуулсан нь ч үлджээ.

Нүүдэлчин айлууд өөрсдийгөө болгоод явдаг тул, нүүдэлчин төр мундаг арга ухаан гаргах гэхээсээ - байгал дэлхийд зуд, ган битгий болоосой гэж бодсон нь илүү үр дүнтэй.

Хотын иргэд харин өөр. Хотын төр цэвэр бохир ус, цагдаа, шүүх, эмнэлэг, даатгал, санхүү, халамж, дэд бүтэц бүгдийг нь шийдэхгүй бол баларна. Олон айлуудаас гэнэт нэг нь шатчихна. Харсаар байтал гадаа хонуулалтай биш хотын сан хөмрөгөөс байшинтай болгох уу, бүгдийг нь албан журмаар дундын даатгалтай болгох уу гээд бодлого бодож эхлэнэ. Нүүдэлчин айл хиарчихсан байхад төрд сураг, чимээ төдий л юм сонсогдоно.

Албан журмын даатгал гэснээс. Хүмүүс энэ даатгалыг их муулах юм аа. Харахад миний таньдаг, мэддэг гадаад дотоодод өндөр боловсрол эзэмшсэн хүмүүс харагдах юм. Бүүр энэ улсын хөгжихгүй байгаа шалтгааны нэг нь даатгал хөгжөөгүйгээс болсон гэдгийг нийгмийн статус болон ТВ, радиогоор гардгаараа бол мэдэхийн цаагуур мэдээд, үхэн хатан дэмжиж байх ёстой хүн нь хүртэл эсрэг юм ярьж байх гэж. Угтаа бол энэ жолоочийн албан журмын даатгал нь манай улсын санхүүгийн түүхэнд тодоор тэмдэглэгдэх том үсрэлт байлаа гэж.

Дээхнэ даатгалын салбарт ажилладаг байхад ийм явдал их тохиолдоно. 30 хувиа төлөөд, зээлээр авсан сайхан машиныг нь нэг согтуу төлбөрийн чадваргүй жолооч ирээд дэлбэ мөргөчихнө. Дараа нь ч яахав шүүх цагдаа болоод нөгөө согтууг шоронд хийчихдэг юм. 1 сайхан залуу машинаараа хохирч, нөгөө нэг нь амьдралаараа хохирч байгаа юм. Заавал энэ үйл явдал өөрт нь, эсвэл найзад нь тохиолдох. Эсвэл өөрөө даатгалын компанид ажиллаж эрсдэл хэнийг ч дайрдаг юм байна, тэгээд бодсоноос ч олон тохиолддог юм байна гэдгийг мэдэж байж ойлгох албагүй л байлтай.

Юу ч заадаггүй, хүнд амьдралын наад захын үнэнийг ойлгуулж чаддаггүй боловсролын системийн харгай л даа. Мөн боловсрол нимгэн эцэг эхтэй ч хариуцлага ярих ёстой. Хүн гэж амьтаны хамгийн эхний боловсрол нь ЭРСДЭЛ байх учиртай.

Нийгэм төвөгтэй. Нийгмийн эрсдэл байгалийн эрсдлээс хамаагүй илүү комплекс. Тэрийг ойлгодоггүй хүмүүс тэр популистуудаасаа нэг их ялгарахгүй.

Банкууд зээлийн хүүг тогтоодоггүй гэдгийг мэдэхгүй улс төрч, баруунд боловсрол эзэмшсэн том компанийн захирал байгаад яахав дээ. Гурилийн үнэ түүний эрэлт нийлүүлэлтийн тэнцвэр дээр тогтдог гэдэг шиг. Мөнгөний үнэ болох зээлийн хүү ч мөн адил мөнгөний эрэлт нийлүүлэлтийн тэнцвэр дээр л тогтдог. Хүмүүст гурил авах хэрэгцээ маш их болвол гурилын үнэ өснө. Эсрэгээр зах зээл дээр гурил их хэмжээгээр орж ирвэл үнэ нь буурна.

Банк бол мөнгө урсан өнгөрч байдаг хоолой төдий болохоос биш хоолойруугаа архи гудрах уу, цай уух уу гэдгийг шийддэг тархи биш. Тэр тархи нь ТӨР юм. Төрийн бодлого л тогтворгүй, тэнэг маягтай олон жил явж ирснээр зээлийн хүү өндөр байгаа. УИХ-д тойргоосоо сонгогдож байгаа гишүүнээс зээлийн хүүг яаж бууруулах вэ гээд асуучихаж чадахгүй гадаадад магистр хийсэн эдийн засагчаар ч одоо юугаа хийх вэ дээ.

Тэгсэн том эдийн засгийн доктор - ипотекийн 8 хувийг зогсоохгүй бол банкууд дампуурлаа шүү гэж хэвлэлээр хэлжээ. Банкны хаалгаар ч алхаж үзээгүй шахам байж яаж тэгэж мэдсэн юм бол. Хэрэв ипотекийн 8 хувийг зогсоовол одоо зах зээл дээр ашиглалтанд орж байгаа 16000 байр зарагдахгүй. Барилгын салбар тэр чигтээ дампуурна. Харин банкууд зээлийнхээ 10 гаруй хувийг нь барилгад өгсөн байдаг учир дагаад хүндрэнэ. Ямар юмаараа доктор хамгаалсан байдаг юм бол.

Дээхнэ манай бас нэг том доктор Хөрөнгийн захыг Монголд хөгжүүлж болохгүй, баахан хүмүүс мөнгөө алдана гэж айлдаж билээ. Мань эр амьхандаа хөрөнгийн зах бол хадгаламж зээлийн хоршооны понзи схемтэй яг ижил юм гэж төсөөлж л дээ.

Бурхангүй газрын бумба галзуурнаа гэж.

Би бүгдийг нэвтэрхий мэддэг хүн биш. Санхүүгийн захаа бол харин гадарлана. Банк, Даатгал, Хөрөнгийн зах бол нийгмийн 3 тулгуур багана юм.

Бид зам, цахилгаан, дулаан гээд нүдэнд харагдах дэд бүтцийг мэддэг. Тэгвэл банк, даатгал, хөрөнгийн зах бол нүдэнд үл үзэгдэгч, хамаагүй ахисан төвшний дэд бүтцүүд юм. Энэ дэд бүтцүүдээ хөгжүүлэх тал дээр манай төр анхаарч ирсэнгүй. 1000 хүнтэй сумруу зам татах тухай л их ярьсан болохоос.

Арга ч үгүй дээ. Баруунд эдийн засаг, санхүүгээр магистр доктор хамгаалчихаад ойлгохгүй хүмүүс байхад улс төрч нарт ямар буруу байхав дээ.

20 жил нябо хийчихээд нягтлан бодох бүртгэлийн суурь философио ойлгоогүй хүмүүс зөндөө л байдаг.

Гол нь энэ санхүүгийн зах зээл өөрөө маш комплекс учраас захаас нь хөөгөөд гүйцэгдэж ойлгогдохгүй.

Тийм л учраас ийм комплекс ойлголтыг ФУНДАМЕНТАЛ СЭТГЭЛГЭЭНИЙ аргаар л ойлгох нь зүйтэй.

Лидер хүний мөн чанар II: Шинж чанарын төөрөлдөөн

Бид өмнөх нийтлэлээр Лидер хүний мөн чанарын талаар авч үзсэн. Одоо түүнийгээ цааш нь үргэлжлүүлье.

---------------------------------------------------------------------------------

2 хоногийн өмнө Дэлхийн Эдийн Засгийн Форумын вэб сайт дээр нийтлэл гарчээ. Гарчиг нь "Эдгээр 4 шинж чанартай байхад та Гүйцэтгэх захирал болж чадна."

Энэ нь дэлхийд топд жагсах Чикагогийн Их Сургуулийн, бизнесийн сургуулийн профессор Стивэн Каплан нарын судлагаа, дүгнэлт аж.

Аливаа хүн ирээдүйд гүйцэтгэх захирал болох уу, үгүй юу гэдийг таамаглах суурь 4 шинж чанар байна гэж үзжээ. Эдгээр нь: - Ерөнхий чадвар, -Гүйцэтгэх чадвар, -Каризма, -Стратегийн чадвахи нар юм.

Топ захирлуудтай 2600 гаруй ярилцлага хийж, 30 гаруй чанар, чадвараар нь шүүж үзээд эдгээр 4 гол чанарыг гаргаж ирсэн юм байх.

Ерөнхий чадвар гэдэг нь бүх үзүүлэлт дээр өндөр оноо авсан байдал бол, Гүйцэтгэх чадвар гэдэг нь аливаа ажлыг хийж дуусгах чадвар юм. Харин Каризма гэдэг нь бусдыг үнэмшүүлэх, урам зоригтой байх байдал бол Стратегийн чадвахи нь том зургийг харах, бүтээлч байдал гэнэ.

Тэгэхээр эдгээр эрдэмтэд дахиад л Лидер буюу Гүйцэтгэх захирлын философийн фундаментал мөн чанарыг хайхын оронд шинж чанарууд дунд төөрөлдөөд явчихсан нь илт байна.

Ямар хүн аливаа ажлыг дуусгадаг юм? Ямар хүн том зураг хардаг юм? Хүн яахаараа бүтээлч болдог юм? гэх мэтчилэн Фундаментал сэтгэлгээний модоор (өмнөх нийтлэл) төлөөлүүлж үзвэл энэ хэд навчис хавьцаа л бүдэрчээ.

"Том зураг харна" гэдэг ойлголтыг жишээ нь авч үзье л дээ. Энэ нь профессор С.Капланы хувьд яг юуг хэлээд байгаа юм бол? Дэлхийн бүх улс орны нэрийг, эдийн засгийн үзүүлэлттэй нь цээжилчихсэн хүн гэсэн үг үү. Эсвэл 7 хоног бүр Экономист сэтгүүлийг алгасалгүй авч уншдаг хүн гэсэн үг үү. Эсвэл улс төрийн талаар орой найзуудтайгаа ам хамхилгүй маргалддаг элитэнцэр үү.

Та энэ ойлголтыг юу гэж бодож байна?

Энэ ойлголтыг лидер хүний мөн чанартай (хариуцлага) холбож үзэхгүйгээр хэн ч ойлгож чадахгүй. Ойлгуулж ч чадахгүй.

Энэ судлагаа нь анхнаасаа л алдаатай, философилог биш болжээ. Лидер - манлайлах гэдэг бол өөрөө философийн сэдэв. Хайр, дурлал, ээж, аав, үхэл, амьдрал гэдэгтэй адилхан философийн үндсэн ойлголтуудын нэг. Хүн, амьтан, араатан сүрэглэж, лидертэй байж, түүнийгээ дагаж амьд үлдэж ирсэн учраас бидний мөн чанарын нэг хэсэг юм.

Ийм гүнзгий ойлголтыг ийм гүехэн тодорхойлох гэж оролдсон нь - энэ эрдэмтэдийн судлагааг авч уншиж байгаа хүнд ямар ч гэрэлтүүлэг өгч чадахгүй байгаагаас тодхон харагдана. Ихэнх уншигч "би л тэнэг учраас ойлгож чадсангүй" гэж боддог. Харин А.Эйнштэйн нэгэнтээ "хэрэв чи эмээдээ Цөмийн физикийг ойлгуулж чадахгүй байгаа бол чи цөмийн физикийн талаар огт мэддэггүй юм байна" гэж хэлсэн гэдэг.

Мэдээж эмээ бас өөрөө цөмийн физикийг ойлгохыг чин сэтгэлээсээ хүсэх хэрэгтэй л дээ.

Зүйрлэвээс Лидер хүн нь зураг дээрх хөлөг онгоц лугаа адил юм. Зогсоол дээрээс хариугүй хөдлөх гэж буй энэ онгоцны дарвуул далбаа бүрэн, далайчид чадварлаг, зэвсэглэл сайн боловч; хэрэв зорилго, чиглэл үгүй бол хаа холдох билээ.

Эрдэмтэн Каплан чухам өөрийн нүдэнд харагдсан дарвуул, далбаа, их биеийн чансаа тэргүүтнийг л баахан тоочоод зогсчээ. Олон л онгоц байдаг. Харин хэд нь яг гайхамшигт аялал хийдэг юм бол. Тэр сүнс сүлдийг нь л олж харах учиртай юм.

Философийн Фундаментал Сэтгэлгээний Сургууль чухам үүний тулд л оршдог билээ.


Дараагийн нийтлэлээр Лидер хүний мөн чанар болох Хариуцлагыг тодорхойлох болно.


https://www.weforum.org/agenda/2016/04/4-characteristics-that-can-predict-whether-youll-become-a-ceo/?utm_content=buffer07138&utm_medium=social&utm_source=twitter.com&utm_campaign=buffer

Лидер хүний мөн чанар I: Фундаментал сэтгэлгээний мод

Саяхан тавьсан лекцээсээ сэдэвлэн, Лидер хүний мөн чанарын талаар бичиж байна. Хэрэв бидний эргэн тойронд байгаа олон шинж чанаруудыг түр орхиж, фундаментал сэтгэлгээний линзээр лидер хүнийг харвал юу олж харах вэ.

Юуны өмнө лидер хүний чанаруудын талаар интернетээс хайж үзвэл алдарт Forbes сэтгүүлийн "Лидер хүний 10 чанар" нэртэй нийтлэл гарч ирнэ. 10 шинж чанар гэсэн үг л дээ. Цаашид гүнзгийрүүлж үзвэл Амжилттай хүний 7 чанар, удирдагч хүний 5 баримтлал гэх мэтээр ном зохиолууд үй олноороо хөвөрч өгнө.

Эд бүгд л лидер хүний шинж чанаруудын талаар бичсэн болохоос, мөн чанарын талаар хөндсөнгүй.

Тухайлбал "том зураг хардаг, алсыг хардаг" чанар байна. Энэ мөн чанар уу, эсвэл мөн чанарын тусгал шинж чанар уу. Бид үүнийг шалгахын тулд ямар хүн том зураг харж чаддаг, алсыг хардаг вэ гэдгийг бодож үзэх хэрэгтэй.

Мөн "цаг баримталдаг, цагийн өндөр мэдрэмжтэй" гэж чанар байна. Ямар хүн цаг баримталж чаддаг, цагийн өндөр мэдрэмжтэй байж чадах вэ. Эсвэл ямар хүн "агуу уран илтгэгч" болдог вэ.

Бид энэ бүх чанаруудыг Фундаментал сэтгэлгээний модон дээр тавьж үзэх хэрэгтэй. Юмс үзэгдлийн танд харагдаж байгаа чанар нь модны хаахна байна. Навчис хавьцаа юу, мөчир үү. Эсвэл үндэс нь үү. Лидер хүн өөрөө юмс үзэгдэл болохын хувьд таньд харагдаад байгаа тэр цаг баримтлаж байгаа байдал нь навч төдий юу, үндэс үү.

Хаа сайгүй сонсогддог "Харилцааны өндөр чадвартай" гэсэн шинж чанарыг авч үзье. Энэ ямар чанараас урган гардаг вэ.

Бусдыг "сайн сонсдог" хүн л "харилцааны өндөр чадвартай" байдаг. Харилцааны чадвар гэдэг нь угтаа учиргүй их яриад, эсвэл утгагүй их инээгээд байхын нэр биш. Нөгөө талын хэлсэн үг бүрийг хүлээн зөвшөөрнө гэсэн үг ч биш. Харин бусдыг сайтар ойлгоод, түүндээ тааруулж уян хатан харилцдаг хүнийг хэлэх юм. Тэгэхээр бусдыг сайн сонсдог хүн л бусдыг ойлгож таарна.

Тэгэхээр цаашид бид харилцааны өндөр чадвар хайх биш харин бусдыг сайн сонсдог хүнийг хайгаад эхлэхэд болох юм.

Цаашлаад "сайн сонсоно" гэдэг өөрөө бас л өөр нэг чанараас урган гарсан шинж чанар байна. Бусад хүмүүсийг хүсэл эрмэлзлийг сонирхож, тэдний санаа бодлыг тоож үздэггүй хүн сайн сонсогч байж хэзээ ч чадахгүй. Тэгэхээр бусад хүмүүсийг "чин сэтгэлээсээ сонирхдог" хүн л сонсогч байж чадна.

Лидер хүний энэ олон шинж чанаруудыг нөхцөлдүүлдэг цорын ганц мөн чанар юу вэ.

Тэр бол ХАРИУЦЛАГА юм. Энэ талаар дараагийн нийтлэлдээ дэлгэрэнгүй бичье.

Жич: Бид ийм байдлаар бүх юмс үзэгдлийг шалгаж, шинж чанараас өөрсдийн ухаан бодлыг цэвэрлэж, мөн чанарыг таньж болно.

Шинж чанар байнга хувьсан өөрчлөгдөнө. Мөн чанар харин өөрчлөгдөхгүй. Нэг мөн чанарт үй түмэн шинж чанар байж болно.

Монголын боловсролын систем бол шинж чанарт суурилсан систем. Бид тэр системийн бүтээгдэхүүнүүд. Тийм ч учраас бидний толгойд аливаа юмс үзэгдлийн талаар цогц ойлголт байдаггүй. Бүх юмыг мэддэг ч юм шиг хэрнээ, яг үнэндээ юуг ч мэддэггүй.

Split - философи ба бизнес

2016 оны 6-р сарын 3-ны өдрөөс эхлэн би энэ блогоо хоёр хувааж байна.

ganzo.mn блог дээрээ бизнес, стратеги, менежмент, эдийн засаг, санхүүгийн нийтлэлүүдээ 10 хоног тутам шинэчилж байршуулж явах юм. Мөн энд карьерийн зөвлөгөөнүүд ч оруулах болно. Одоогийн байдлаар ganzo.mn блог дээр үнэгүй татаж авах 2 ном, мөн тогтмол хүлээж авах 2 анализ оруулсан байгаа. Та бүгд зочилж үзээрэй.

Ингэж блогоо хоёр хувааснаар эсрэг тэсрэг чиглэлийн нийтлэлүүд нэг хуудсанд чихцэлдэхийг болиулж, мөн уншигч нар өөрийн сонирхсон чиглэлээр дагнан унших боломжыг бүрдүүлж байна.

ganzorigulziibayar.blogspot.com дээрээ философи, психологийн сэдвүүдээ дагнан байршуулах юм.

Энэ блогоо өнөөдрөөс Философийн Фундаментал Сэтгэлгээний Сургууль гэж нэрлэж байна. Монголчууд бид өндөр хөгжилд хүрч, аз жаргалтай амьдрахад хамгийн чухал зүйл нь ИТГЭЛ ҮНЭМШИЛ. Гэтэл өнөөдөр бид юунд итгэх вэ? 2000, 2500 жилийн өмнө үүссэн шашнууд өнөөдөр үеэ өнгөрөөжээ. Бидэнд Шинжлэх ухаанч, Философич Итгэл Үнэмшлийг бий болгох шаардлага тулгарч байна.

Шашнууд үнэт зүйлийг номлодог. Гэтэл үнэт зүйлийг тайлбарласан нь, нотлосон нь сүүлийн 200 жилд, шинжлэх ухаанд цохигдлоо. Үүнийг тэмцэлдээн, ухралт гэж харах биш харин хөгжил дэвшил гэж харвал зохино. Шашнууд хүн төрлөхтөний хөгжилд чухал үүрэг гүйцэтгэлээ. Одоо технологижсон, сансарт ниссэн хүмүүст Философийн шинэ Итгэл үнэмшил хэрэгтэй болов.

Хүн төрлөхтөний үнэт зүйлс нийтлэг юм. Үүнийг аль нэг шашин эсвэл философийн урсгал зохиочихсонгүй. Хүмүүс хоорондоо дохио зангаагаар харилцдаг байх үеэс тогтож, хэвшсэн тийм гүн гүнзгий үнэт зүйлсийн тухай би ярьж байна. Бурхан байсан ч, үгүй ч бид хоорондын харилцаандаа хэрэглэх, бие биенээ хэмлээд идчихгүй байх тэр ёс зүйн хэм хэмжээсүүдийн тухай ярьж байна.

Яг л хүн төрлөхтөн Коммунист, Чөлөөт эдийн засгийн хоёр өөр хэлбэрийг туршиж үзээд Чөлөөт эдийн засаг илүү давуутай болохыг нотлосонтой ижил. Энэ нь Коммунизм нуран унаж, коммунист улс орнууд шившигт хутгалдсан хэрэг огт биш. Харин ч коммунизмийг өөрсөд дээрээ туршиж, болохгүй гэдгийг нь нотлосон хүмүүстээ хүн төрлөхтөн баяр хүргэх учиртай. Энэ бол хүн төрлөхтөний хамтын ялалт, ололт байсан юм.

Хүн төрлөхтөн бие, биенээ үгүйсгэх, нотлогдоогүй зүйлийг нөгөө талдаа хүчээр тулгах бус, харин ч нийтийн сайн сайхны тулд хөгжлийн төрөл бүрийн гарцыг туршиж үзсээр ирэв. Бурхан байгаа юу, үгүй юу гэдгийг догматаж, цамнаж дайрах биш харин байгаа гэдэгт итгэдэг нь ч, итгэдэггүй нь ч тэр хоёулаа батлах, нотлох, эрүүл саруул ухаанаар хандахыг л ХӨГЖИЛ ДЭВШИЛ гэнэ.

Дэлхий ертөнцийн төв гэж "итгээд" 50 нас хүртлээ явчихсан учраас бантсандаа Галлилейг шатаана гэж сүрдүүлэх биш, харин түүний шинэ нээлтийг эрүүл саруул нүдээр харж чадаж байгаа тэр хүн л хүн юм. Үүнтэй л адил бид ч гэсэн буддын шашны нэг ч философийг нь судлаж үзээгүй байж, хэнэг ч үгүй "би буддын шашинтай" гэж яриад явж байдаг.

Философийн Фундаментал Сэтгэлгээний Сургууль өөр шашны, философийн аливаа нэг сургуультай үзэлцэхгүй. Үгүйсгэхгүй. Харин үнэнийг, цор ганц үнэнийг л хайхад чиглэгдэнэ. Энэ явцдаа шинжлэх ухаанч, философич, жишиг Итгэл Үнэмшлийг бий болгохыг зорих болно.

Философич гэдэг бол философичдийн түүхийг судлаж зэрэг хамгаалсан хүн биш юм. Философич гэдэг бол "Би хэн бэ?", "Үнэн гэж юу вэ?", "Зөв бурууг яаж ялгах вэ?", "Бодит байдал хаана байна?" гэсэн асуултуудыг өөртөө тавьж, хариултыг нь эрүүл саруул ухаанаар хайж буй тэр л хүн юм.

Энэ асуултуудын хариултыг хайх аргачлалыг, энэ асуултуудын хариултыг олох зүтгэлийг л бид Философийн Фундаментал Сэтгэлгээний Сургууль гэж нэрлэж буй билээ.

Өнөөдөр Монголын томоохон их сургуулийн дэргэд Күнзийн Төв гэж байгуулагдсан байна. Күнз бол алдарт философич билээ. Үүнтэй ижил дэлхий даяараа Грекийн, Англо саксоны, Жүүдийн философи, мөн Хиндийн философи (Буддизм орно)йн сургуулиудыг дагаж байна.

Тэгвэл яагаад Монголчууд анх удаа өөрсдийн гэсэн философийн сургууль, урсгалтай болж болохгүй гэж?

Өмнө гарч өнгөрсөн, дээр дурьдсан сургуулиудаас илүү давуу, илүү эрүүл, илүү үнэн сургуулийг бий болгоё гэж бодвол - таныг нэгдэхийг урьж байна.

Чадах, чадахгүй нь бидний зорилго огт биш. Харин чадахын төлөө явах нь бидний зорилго билээ.

Бодит Үнэн VS Үнэний тухай Төсөөлөл

Бодит үнэнтэй нүүр тулах чадвартай байна гэдэг амар даваа биш. Хэр баргийн хүний барж идэхгүй хоол.

Үнэн гэж зүйл бидний нүдэнд ил, эргэн тойронгүй л байж байдаг. Гэтэл бидэнд түүнийг олж харах зориг зүрх дутдаг. Харсан ч гэсэн гаргаж хэлэхээс айдаг. Шороогоор булж орхидог.

Юунаас айгаад байна?

Үнэн бидний Үнэн мөн гэж бодсон төсөөллөөс зөрөөд байгаа учраас айж байгаа юм.

Монгол улс бүх үзүүлэлтээр дэлхийд хойгуур жагсдаг. Энэ бол бодит үнэн. Гэтэл энэ үнэнтэй сүүлийн 25 жил улсыг удирдалцсан хүмүүс нүүр тулж чадах уу? Хэцүү л байх болов уу.

Яагаад?

Та нар хэзээ нэгэн цагт, хэн нэгэн удирдагч ТВ-р - "бид 25 жил чөлөөт зах зээлээр замнаад ч, дэлхийн адагт л байна." гэж ярьж байхыг сонссон уу.

Харин түүний оронд. "90 онд ямар байлаа, одоо яаж хөгжиж байна.", "ахмад үеэ шүүмжлэх нь зөв зан биш.", "ардчилал гэдэг чинь 200 жил хөгждөг, бид 25 жилд харин ч их юм амжууллаа." гэх мэт яриаг л их сонсоно.

Хөгжил дэвшлийг өнгөрсөн үетэй харьцуулж хэмждэггүй. Харин өрсөлдөгч улс орнуудтай л харьцуулж хэмждэг. 90 онд Хятад ямар байсан, бид ямар байсан, одоо харин Хятад ямар болов, бид ямар байна гэдгээр л хэмждэг ухаантай юм.

Би энд бодит үнэнийг л ярих гэсэн болохоос биш хэн нэгэн ахмад үеийн хийсэн бүтээснийг шүүх, шүүмжлэх нь хэнд ч сонин биш.

Энэ бол хүний араншин юм. Энд Монгол улсын хөгжил дэвшлийн маргаан болоод байгаа юм биш. Энд харин хувь хүний амьдрал үнэ цэнэтэй өнгөрсөн үү, үгүй юу гэдэг яриа болоод байна.

"Тиймээ, ах нь 25 жил үзээд, ард түмнээ олигтой амьдруулж чадсангүй." гэх бодит үнэн нь тухайн хүний хувьд ялагдлаа зөвшөөрсөнтэй ижил. Залуу нас нь шал дэмий үрэгдэж, амьдрал нь утга учиргүй өнгөрсөнтэй адил болох гээд байгаа учраас л ҮНЭНийг үхэн хатан эсэргүүцнэ.

Хүн гэж амьтан өтлөхийн цагт, амьдралаа утга учиртай, үнэ цэнэтэй өнгөрсөн байгаасай гэж хүсдэг, тэгэж харахыг бодит үнэнийг үгүйсгээд ч болов хийнэ.

Энэ бол сэтгэл зүй. Хүний араншин. Бодит үнэн бидний эргэн тойронд бий, харин бид үнэнийг дуртайгаараа л ойлгож, мушгиж, гуйвуулна. Хувь хүнийхээ тусын тулд шүү дээ.


Хэдэн жилийн өмнө нэг ийм явдал болсон юм.

Нэгэн эдийн засгийн зөвлөл дээр баруунд эдийн засгаар доктор хамгаалсан залуу, зөвлөлийн даргад хандаж надруу дохиод "энэ зөвлөлөөсөө эдийн засгийн зэрэг дэвгүй буюу эдийн засагч биш хүмүүсээ хөөх" тухай хэлж билээ. Би тэгэхэд нь нээрэн эдийн засагч гэдэг чинь хэн билээ гэж бодсон юм. Эдийн засагч гэж эдийн засгийн сэдвээр доктор хамгаалсан хүнийг л хэлдэг юм болов уу.

Миний хувьд эдийн засгийн магистр байтугай бакалавр ч биш хүн л дээ.

Эдийн засгийн ухаан ба Эдийн засагч

Эдийн засаг гэдэг бол мөнгөний харилцаа. Цаашилбал хөдөлмөрийн харилцаа. Нарийндаа бол бүтээгдэхүүн бүтээх, түүнийг худалдах - зах зээлийн харилцаа юм.

Валютын ханш өсөх, барааны үнэ өсөх, ажилгүй хүмүүс их болох, ДНБ өсөх (улсын тухайн жилийн нийт үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүн) гэх мэтээр ярьдгийг магад сонссон бизээ.

Амьдралдаа валютын арилжаа хийж үзээгүй, хүн ажиллуулж, компани байгуулж, улсад татвар төлж, бүтээгдэхүүн бүтээж, түүнийгээ борлуулж үзээгүй хүн яаж эдийн засагч байж чаддаг юм бол?

Бакалавараас нь эхлээд магистр, тэгээд доктор хүртэл тасралтгүй сурчихаар л хүн эдийн засагч болоод улс орны бодлого яриад эхлэх үү.

Өөрсдийн хайрцаглагдмал сэтгэлгээндээ баригдсан номын эдийн засагч нарыг шүүмжилж Нобелийн шагналт Д.Каннман бичсэн байдаг. Угтаа бол эдийн засгийн онолууд нь өөрсдөө үндэслэл муутай, сайжрах хэрэгтэй байгааг захын хүн мэднэ дээ. Гэтэл түүнийгээ үхэн хатан өмөөрөх нь "дэлхий хавтгай" гэж донгодох 15-р зууны үеийн Католик сүмийн ламтнаас ялгаа юун.

Эдийн засаг ч гэлтгүй олон шинжлэх ухааны салбарт ийм 15-р зууны сэтгэхүйтэй, бодит үнэнээс үнхэлцгээ хагартал айдаг хүн сурталтнууд оршдог. Шинжлэх ухааны өөртөө өмчлөх гэж улайрдаг.

Эдийн засгийн онолууд сайжрах хэрэгтэй байгааг, Монгол улсад тэр онолууд нь ажиллаж өгөхгүй байгааг эрүүл ухаанаар харж, бодит үнэнтэй нүүр тулж, түүнийг яаж засах тухай залуу насаа зориулах ёстой биш үү.

Яг дээр дурьдсан, 25 жил төр барьсан улс төрч шиг, эдийн засгийн онолоор надтай маргалдаад байгаа юм биш - баруунд эдийн засгаар доктор хийх гэж өчнөөн жил гарзадсандаа л бачуураад нүд нь хорсоод байгаа хэрэг.

Эдийн засгийн ухаан бол маш шинэ ухаан. Тийм ч учраас дөнгөж бойжиж эхэлж байна. Онолууд нь цохилтонд орж байна. Орох ч ёстой. Хаа ч байсан юм.

Физикийн ухаан хүртэл суурь хуулиудаа нээж чадаагүй байхад, эдийн засаг ч яамай байна. (таталцал гэж юу вэ? одоо болтол нээгээгүй л явж байна)


БОЛОВСРОЛТОЙ хүн гэж БОДИТ ҮНЭНтэй НҮҮР ТУЛЖ чаддаг, өөрийн хувь хүний сэтгэл хөдлөлүүдээ дарж, бодит үнэнийг хайдаг хүнийг л хэлнэ. Боловсролын систем Монголын үрсийг тийм болгож бэлтгэхээр реформ хийгдэж бас болно.

Үнэнээс айдаг, зугатдаг хүн бол хагас хүн.

"Би математикийн олимпиадад түрүүлсэн учраас, би бүгдээс ухаантай л байж таарна", "би эдийн засгаар доктор хамгаалсан учраас надаас өөр хэн ч эдийн засаг ярих эрхгүй", "би залуу насаа энэ улсыг удирдахад зарцуулсан учраас Монгол улс дэлхийд хэддүгээр байранд байх нь хамаагүй - миний хийсэн бүхэн харлах ёсгүй, зөв" гэх маягийн сэтгэлгээнээс бид өөрсдийгөө биш гэхэд ядаж үр хүүхдээ аврах ёстой.

Хүссэн хүсээгүй бид үнэнд гүйцэгдэнэ. Анхнаасаа бидний төсөөлөл - үнэнтэй давхцдаг байвал цэнгэлийн манлай болно. Худал хуурмаг амьдрал хэнд ч хэрэггүй.

Мэдлэггүй хүн

Хүн бүр өөрийн харсан өнцгөө л зөв гэж боддог. Зарим хүмүүсийн хувьд бусдын өнцгийг бүүр ор тас сонирхохоо больж, тэр нь өөрөө сэтгэцийн өвчлөл болж хувирдаг. Харин зарим хүмүүс бусдын харж байгаа өнцгийг ойлгохыг хичээснээрээ маш өндөр амжилтанд хүрдэг.

3D мэдлэгийн хувьд мэдээж маш олон өнцгүүд байх нь ойлгомжтой.

Тухайн хүний харсан нэг өнцөг нь үзэгдлийн ердөө нэг тал болохоос биш бүтэн зураг биш. Тийм ч учраас тэр өнцгөө бусдад тулгах нь буруу болж таарна. Гэр бүлийн зөрчил, бизнесийн хамтрагч нарын дайн гээд л бүх зүйлс эндээс эхлэлтэй.

Монголчууд бид аялал жуулчлалын салбараа хөгжүүлэх талаар маш олон жил ярилаа. Олон ч сайд үүн дээр ажиллав. Бүхэл бүтэн яам ч байна. Жил бүр л энэ талаар ярьдаг. Хөгжсөн зүйл, Монгол улсад ирсэн жуулчдын тоо (Хятад барилгачдыг хасаад) нэмэгдсэн юм юу ч алга.

Яагаад тэр вэ.

Бидний мунхаг, self-centered бодлоос үүдэлтэй. Тэрийг нь томъёолбол дараах байдалтай.
- Монгол бол онгон байгалтай дэлхийд ховор орон,
- Монголын түүхийг дэлхий бахархаж байна,
- Монголын гайхамшигтай байгалийг үзэхийн тулд гадаадууд өндөр үнэ төлнө,
- Монголд хүмүүс хагас зэрлэг маягийн амьдрал үзэж кайф авах гэж ирнэ,
- Монголд динозаврын яс их олддог учраас хүмүүс ирнэ гэхчилэн хөвөрнө.
- Монголд дэлхийд байхгүй амьтад байдаг, тийм учраас ангийн жуулчлал сайн хөгжинө.

Америкаас гэхэд л бид 10,000 жуулчин аваад сууж байх жишээтэй. Нэлээд олон нь бизнесийн зорилгоор ирсэн байвал гайхахгүй.

Гэтэл Тайландад жилд 30,000,000 жуулчин аваад Оюу толгой байтугай мөнгө олоод сууж байгаагийн нууц юу вэ. Бид тэгэж чадахгүй байгаагийн нууц юу вэ.

Асуудлыг жуулчны өнцгөөс харчих зориг зүрхгүй байгаа байдал л юм. Ийм л энгийн.

Жуулчны жуулчилдаг өнцгийг анхаарсангүй. Өөрсдийнхөө л өнцгөөр асуудлыг хараад дуусав.

Дээрх бүх бодлууд алдаатай.

Монголоос хамаагүй гоё байгал дэлхийд байж л байдаг. Аль хэдийнэ жуулчлалын том бүсүүд болж хөгжсөн. Дэд бүтэц хангалттай. Манайх өрсөлдөхөд төвөгтэй.

Дэлхий бүх ард түмэн өөрийн гэсэн түүхтэй, соёлтой, уламжлалтай. Түүгээрээ л бахархдаг. Найзууд дунд чинь Хятадын эсвэл Оросын түүх, соёлоор бахархаад шүтэн бишрээд явж байгаа хүн байна уу. Дэлхийн ард түмэн бүр л өөрийн гэсэн Чингис хаантай.

Тэгтэл бид АСЕМ-н төлөөлөгч нарт Хүннү дээл бэлгэнд өгөх юм гэнэ. Хятадад явж байтал чинь Хятад шаахай бэлгэнд өгвөл яах вэ. Баярлаад авах уу.

Өөрийгөө ертөнцийн төв, өөрийнхөө харсан өнцөгийг ертөнцийг харах цорын ганц өнцөг, өөрийнхөө соёлыг хамгийн шилдэг гээд үндэстэн бодчихвол сүйрнэ.

Ингэж бодсон хүн бас бүтэлгүйтнэ.

Өнгөрсөн зун Мэлхий хадны хажуугаар гарч таарлаа. Гэтэл ямбий жуулчны автобусны хойно хоёр гурван солонгос залуучууд морьж харж зогсох юм. Би дотроо автобусанд суугаа эмэгтэй жуулчдыг өрөвдөж бодлоо. Тэд яах ёстой юм бэ.

Мэлхий хадан дээр миний мэдэхийн Монголд ирсэн бүх жуулчин очдог. Ойролцоогоор 1 цагаас 1 цаг 30 минут зарцуулж очдог байх. Энэ хооронд өглөө уусан цай давсаганд очиж даралт үзүүлэх хангалттай хугацаа.

Ер нь хүн бие засах хэрэгтэй гэдгийг ойлгодоггүй бид нар аялал жуулчлал хөгжүүлэх талаар ярихаа боливол зохино. Солонгосын дундаж иргэн Монголын дундаж иргэнээс ойролцоогоор 8 дахин баян. Тэнд гудамжинд эсвэл хөдөө явж байгаад машинаасаа үсэрч буугаад морь харна гэсэн ойлголт байхгүй. Энэ бол тэдний өнцөг. Зөв буруу эсэхийг шүүдэг хүмүүс нь бид нар биш. Бидний хувьд энэ нь тэнэг, Солонгосчууд арчаагүй байгаа юм шиг бодогдож болно. Тэглээ гээд дэлхий жамаараа л эргэнэ. Бидний өөрөөсөө өөр хэнийг ч анхаардаггүй мунхаг бодлоос болоод зогсчихгүй.

Харин тэд нарыг Монголд авчирч мөнгийг нь авъя гэж л байгаа бол бид асуудлыг тэд нарын өнцгөөс харахаас өөр аргагүй. Таны тэр хөдөө мал хариулж өссөн энэ тэр бол таны л өнцөг.

Бид Солонгосчууд, Америкчуудыг аль болох Монголд олныг авчирч, мөнгийг нь салгах гэж байгаа болохоос биш Монголын түүх, Монгол амьдрах аргыг тэд нарт тулгаж, заах гэж байгаа юм огт биш. Энийгээ ядаж ойлгочих хэрэгтэй.

Тайландруу яах гэж 30 сая хүн жуулчилдаг юм. Мэдээж энэ дотор магадгүй 1-2 сая нь Тайландын шөнийн амьдралыг сонирхож очдог байж болно. Гэтэл үлдсэн нь яахав. Тэр өнцгийг нь л олоод харчих хэрэгтэй.

Өөр хүмүүсийн өнцгийг сонсож чаддаг, түүнийг нь ойлгоод мөнгө болгож чаддаг болгож Монгол хүүхдүүдийг боловсруулж болно. Боловсрол гэж үүнийг л хэлдэг. Бид боловсрол гэж юу вэ гэдгээ ч ойлгохгүй явцгааж байна.

7 тэрбум хүнтэй зах зээл дээр бид гарахын тулд энэ 7 тэрбум хүний хүсэл эрмэлзлийг нь ойлгоод таарсан бүтээгдэхүүн үйлчилгээг нь гаргадаг болох хэрэгтэй юм.

Чи хэрэв хүмүүсээс "унаа тээврийн хувьд юу хүсч байна вэ гэж асуусан бол, тэд - илүү хурдан давхидаг морь - гэж хэлэх байсан юм. " гэж Форд хэлсэн байдаг. Ингээд тэрээр хүмүүст илүү хямд, мэдээж хурдан машин бүтээж өгсөн билээ.

2D, 3D, 4D, 5D - Мэдлэг

МЭРГЭН УХААН (WISDOM)

Мэдлэг бол Боловсролоос том ойлголт билээ.

БОЛОВСРОЛ бол сургуулийн орчинд олж авсан МЭДЛЭГ  юм. Мэдлэгийг хүн насан туршдаа сургуулиас боловсрол хэлбэрээр, харин амьдралаас туршлага хэлбэрээр олж авч байдаг.

Мэдлэг хуримтлагдаж тодорхой төвшинд хүрэхээр МЭРГЭН УХААН болно.

Боловсролын дипломтой гэдэг нь МЭРГЭН УХААНТАЙ, эсвэл өндөр МЭДЛЭГТЭЙ гэсэн үг биш.


Би дээхнэ нэгэн их сургуулийн төгсөлтийн шалгалтын комисст сууж билээ. Харамсалтай нь ихэнх оюутнууд билетийнхээ хариуг зүгээр л цээжилсэн байв. Мэдлэгтэй биш, харин МЭДЭЭЛЛИЙГ цээжилсэн байлаа. 4 жил сураад Мэргэжил эзэмшсэн нэртэй боловч МЭДЛЭГГҮЙ, БОЛОВСРОЛГҮЙ гарч байна гэсэн үг. Эргэж санахад би ч гэсэн сурагч байхдаа тийм л байж.

Оюу толгой төслийг ямар хэлбэрээр явуулах хэрэгтэй вэ? Энэ асуултыг хариуг мэдлэгтэй хүн л хариулна. Харин мэдлэггүй хүн мэдээлэл дээр үндэслэнэ.

Мэдээлэл өөрөө мэдлэг биш учир СЭТГЭЛ ХӨДЛӨЛИЙГ бий болгоно. Сэтгэл хөдлөл бол "зөв юм шиг" эсвэл "буруу юм шиг" санагдахыг хэлнэ.

Аль нэг улс төрч маш хар дүр зураг будаж харуулбал сэтгэл хөдлөл үүсээд дагана. Эсрэгээр сайн талаас нь их пи-ар хийж чадвал мөн л эерэг сэтгэл хөдлөл үүснэ.


Мэдлэггүй хүн амьдралаа Сэтгэл хөдлөлд захируулна. Харамсалтай нь сэтгэл хөдлөл өөрөө хамгийн сүүлд авсан мэдээлэл дээр л үндэслэнэ.

Гэхдээ сэтгэл хөдлөлөөр явах тутам маш олон алдаа гаргаж туршлага үүснэ. Тухайлбал гадаадын хөрөнгө оруулагч нарыг хөөгөөд явуулсны дараа эдийн засаг ямар байдалд орж байгааг бид хэдэн жил харж мэдэрсний дараа л сая туршлага дээр суурилсан мэдлэг үүсч байна. Гадаадын хөрөнгө оруулагч нарыг хөөгөөд явуулах нь зөв юм шиг санагдаж байсан бол. Одоо алдаа гаргасныхаа дараа гадаадын хөрөнгө оруулагч нар ямар хэрэгтэйг ойлгоно.

Тийм ч учраас агуйд удирдагч нь хөгшин хүн байдаг байв. Учир нь Хөгшин хүн МЭРГЭН УХААНТАЙ байдаг.

Мэдлэгийг залуу насанд хүчээр бий болгохгүй бол яваандаа сэтгэл хөдлөлүүдийн алдаа нь туршлага маягаар хуримтлагдсаар хөгшин болоход мэдлэгтэй болдог байна.

Монгол улсад Улс орныг чөлөөт зах зээлийн орчинд хэрхэн хөгжүүлэх талаар мэдлэг алга. Учир нь туршлага алга. Настай хүмүүс нь Оюу толгой, Гадаадын хөрөнгө оруулалт гэх мэтийг яг залуучуудтайгаа адил анх удаа л үзэж, сонсож байна. Яагаад гэвэл бид 25 жилийн өмнө өөр системээс гэнэт чөлөөт зах зээлт системд шилжсэн шүү дээ.

Тийм ч учраас Сэтгэл хөдлөл бол геометрээр авч үзвэл Хавтгайд орших бүдүүлэг мэдлэг юм. Мэдээлэл дээр суурилсан сэтгэл хөдлөл бол МЭДЛЭГ биш юм.


2D МЭДЛЭГ

Өнөөдөр Монгол улс тэр чигтээ Мэдээлэл дээр суурилсан Сэтгэл хөдлөлөөр шуурч байна.

ШУДРАГА гэж ойлголтыг авч үзье. Хүн гэж амьтан Шудрагын талаар мэдлэгтэй байх ёстой.

Гэтэл шудрага гэдэг "зөв байхыг хэлнэ." гэж 2D буюу 2 хэмжээст хавтгай цаасан дээр тодорхойлчихоор тийм энгийн мэдлэг мөн үү.

Пифагорын теором бол 2 хэмжээст мэдлэг байна. Гурвалжны бага хоёр талын квадратын нийлбэр их талын квадраттай тэнцэнэ гээд бид хавтгай цаасан дээр, шугаман өгүүлбэрээр буюу 2 хэмжигдэхүүнээр тодорхойлчиход хэн ч ойлгоно.

Шудрага гэж юу вэ.

Өнөөдөр манай 10 жил төгсч байгаа сурагчаас эхлээд мундаг том Шүүгч хүртэл ШУДРАГА гэх энэ мэдлэгийг бүрэн ойлгохгүй байгаа нь нууц биш.

Энэ Шудрагын тухай мэдлэгийг 10 жилийн сурагчид хэрхэн бид заах вэ.

Социализмийн үеийн "Төмөр ба Түүний нөхөд" зохиол яах гэж гарсан юм бэ. Учир нь Шудрага гэдэг бол өөрөө 3D хэмжээс, огторгуйн биет, маш комплекс мэдлэг юм. Хүүхэддээ Шудрагын талаар яриад ойлгуулах гээд үз. Ном уншуулаад үз. Хангалтгүй л байх болов уу.

Өөрийн биеэр үлгэрлэж үзүүлэх, өөрийнх нь арьс маханд мэдрүүлэх гээд олон зүйл хийх хэрэгтэй болох байх даа.


3D МЭДЛЭГ

ШУДРАГА бол 3D мэдлэг юм.

Бидний тархи 3D бүтэцтэй. Тийм учраас бидний тархи 3D буюу 3 хэмжээст огторгуйд сэтгэдэг. Бидний сэтгэлгээ 3 хэмжээстэй. Тийм байхад бид 3 хэмжээстэй ШУДРАГЫН талаарх мэдлэгийг яаж 2D хэмжээс дээр (цаас, лекц) суурилсан боловсролын системээр дамжуулж олгох болж байна?

Дан ном уншуулаад, ангид модон сандал дээр суулгаад хүүхдүүдээ ШУДРАГА хүмүүс болгох гээд үз. Бүтэхгүй л болов уу. Тэд логарифм яаж хувиргах тухай, дэлхий 5 тивтэй байдаг тухай 2D мэдлэгүүдийг бол аваад л гарч ирэх байх. Харин хамгийн чухал 3D мэдлэгүүд яах вэ.

ШУДРАГА, ҮНЭН, ЗӨВ/БУРУУ, ИТГЭЛ ҮНЭМШИЛ, ЭРХ ЧӨЛӨӨ.

Хүн боловсролын системд баахан цаг алдаж алдаж амьдрал дээр гарч ирээд 3D мэдлэгүүдийг туршлага маягаар бага багаар олж авч эхэлдэг.

ШУДРАГА бол 3D учраас эхлээд нэг өнцгөөс нь харна, дараа нь тойруулж хараагүй өнцгөөсөө хараад гайхна. Хүрч үзнэ. Өргөж үзнэ. Ингэсээр яваад насан эцэслэх үедээ л 80 хувийг нь ойлгож чадвал их юм. (би ч бас)

Ийм л учраас ФИЛОСОФИ дээр суурилсан цоо шинэ, дэлхийд байхгүй боловсролын системтэй болох тухай би ярьж байгаа.

Яахав хүмүүс 2D мэдлэгээс эхлээд ямартай ч 3D мэдлэг хүртэл явдаг юм биз. Тэгвэл 4D мэдлэг гэж бас байна.


4D МЭДЛЭГ

Би дээр хэлсэн. Хөгшрөх тусам хүмүүс 3D мэдлэгтэй болдог юмаа гэж.

Гэтэл ШУДРАГЫГ тал талаас нь туршлагаараа харж мэдлээ гээд юу өөрчлөгдөх вэ.

Ер нь 3D мэдлэгийг заавал цаг хугацааны эрхээр олж мэдэх ёстой юу гэдэг асуулт гарч ирнэ.

Бид 3D-н дараах шатны буюу 4D мэдлэгтэй байсан хүмүүсийг мэднэ. Чингис хаан, Будда, Ганди, Есүс зэрэг мэдлэгийг амьдралын эрхээр алгуур биш харин араас нь хөөцөлдөж, залуу насандаа дараагийн хэмжүүрт нь хүрч чадсан хүмүүс зөндөө л байдаг.

Тэгвэл 4D мэдлэг гэж юу вэ.

4 хэмжээст мэдлэг гэдэг нь ЦАГ ХУГАЦААНЫ хэмжүүрийг өөртөө нэмсэн 3D мэдлэг юм. Өнгөрсөн, Одоо, Ирээдүйг нэгэн дор багтаасан, аль ч цаг үед үнэн байх мэдлэг гэсэн үг.

ШУДРАГА гэдэг ойлголтыг орон зайн аль ч үед үнэн байхаар 3D хэмжээст тодорхойлсон бол одоо цаг хугацааны аль ч үед үнэн байхаар тодорхойлно гэсэн үг. Тийм ойлгож ядаад байх зүйл биш. Хүн төрлөхтөн мэдлэгийн 4D төвшинд хүрэхээр цаг ямагт л тэмүүлж ирсэн нь харагддаг.

Хамгийн энгийн жишээ хэлэхэд КОМПАНИ байна.

Алсын хараа (Vision), Эрхэмсэг оршихуй (Mission), Үнэт зүйлс (Values)  зэрэг нь тухайн компанийн Өнгөрсөн, Одоо, Ирээдүйг нэгэн зэрэг үнэн тодорхойлж, тэр компанийн талаар зөв мэдлэг бий болгох зорилготой л ойлголтууд юм.

Хүн боловсролын систем, амьдралын хар туршлагаар яваад 200 жилд ч олохгүй 4D мэдлэгийг 20 настайдаа олж болно. Тэгэхийн тулд хүн философич байх хэрэгтэй болдог.

Дэлхийн агуу том нээлтүүд хийсэн эрдэмтэд бүгд Философичид байдагт гайхах зүйлгүй. Кант, Ньютон, Адам Смит гээд бүгдийг нь нэрлэж болно.

Бидний тархи 3 хэмжээстэй бөгөөд 4 дэх хэмжээс буюу цаг хугацааг төсөөлөлдөө бий болгож чадах боловч 5 дах хэмжээс гэж бас бий.


5D МЭДЛЭГ

Уг нь бол бидний тархины суурь бүтэц нь 5 хэмжээстэй боловч бид 3 хэмжээс дээр л ажилладаг.

Чулуу, хүн хоёрын хамгийн суурь, нэгж бүтэц нь ав адилхан. Бүх бодис, юмсын суурь Атомын өөрийнх  нь дотоод бүтэц 5 хэмжээстэй.

Цөмийн физик буюу Квант физик нь Атомоос цааш бүтэц буюу ертөнцийн бодис, юмс үзэгдлийн хамгийн суурь бүтцийг судладаг.

Одоогийн байдлаар физикч нарын хамгийн зөв болов уу гэж бодож байгаа нь дээрх зураг буюу Стандарт Модел юм. Стандарт модел нь зөвхөн бодисийг тайлбарлаад зогсохгүй Ертөнцийг өөрийг нь тэр чигт нь тайлбарлах гэж оролддог.

Бидний мэдэх электроноос авахуулаад нийт 16 бодислог/долгиолог нэгжүүдийн харилцан үйлчлэлээс ертөнц тогтдог гэж "таамагладаг". Өөрөөр хэлбэл бид ертөнцийн бодислог тал нь молекул, атомоос тогтож байгааг баттай мэдэх боловч түүнээс цааш тун боломжийн таамаглалтай л сууцгааж байгаа гэж хэлж болно.

Квант эрдэмтэдийн тайлж чадахгүй байгаа гол нууц нь Таталцал/Татах хүч юм. Энэ бол ертөнцийн тавдах хэмжээс гэж хэлж болно. Гэтэл харамсалтай нь Стандарт Модел Таталцалыг тайлбарлаж чадахгүй байна.

Яагаад бид одоо болтол ертөнцийн сууриа нээж чадаагүй явна вэ. Яагаад гэвэл бидний тархи 3 ба 4 хэмжээс дээр л сэтгэж чадна. 5 дахь хэмжээс дээр сэтгэж чадахгүй байгаа юм.

Таталцалыг бид нээж чадвал магадгүй мэдлэгийн 5D хэмжигдэхүүнд хүрэхийг үгүйсгэхгүй.

Ер нь чадах уу? Мэдэхгүй.

Миний мэдэж байгаа цорын ганц зүйл бол бид дэлхийд тэргүүлэгч байр сууриа эргүүлэн олж авъя л гэж бодож байгаа бол Философи дээр суурилсан цоо шинэ Боловсролын системд шилжиж 3 ба 4-р хэмжээс дээр сэтгэдэг, Мэргэн ухаантай хүүхдүүдийг бэлтгэж гаргах хэрэгтэй.