Хэл, хил, мал гурав

ТҮҮХ 1

100 мянган жилийн өмнө агуйд эр эм хоёр амьдарна. Эд дохио зангаа, харцаараа ойлголцож ирэв. Гэвч тархины хөгжлөө дагаад эдний илэрхийлэх гэсэн санаа тун нарийн төвөгтэй тул дохио зангаа хангалтгүй, хоёул бачимдана.

Эр нь өдөр ан хийж явахдаа өмнө нь хараагүй сонин амьтан харсан тухайгаа ярих гэж, эм нь 5 сартай гэдсэн дэх үр нь тийчилсэн тухай баяртай мэдээ хэлэх гээд л дамжуулах мэдээлэл олон.

Ингэж л хэл үүссэн.

Ерөөсөө хэлний философи нь тэр. Мэдээ, Мэдээлэл дамжуулах гэж. Өөр ямар ч үүрэггүй.

Хүн-амьтаны сүргийг бусад амьтадтай л адил хамгийн хүчтэй нь толгойлж ирэв. Олон арван мянган жил ингэж явсан юм.

Харин хэл үүссэнээр сонирхолтой зүйл болж хамгийн хөгшин нь буюу залуухан эм сармагчиний гарын ая ч даахгүй хөгшин сүргийг толгойлох болсон юм. Ингээд хэлний гуравдах үүрэг буюу Мэдлэг дамжуулах үүрэг биелэлээ олсон бөлгөө.

Хүн амьтаны хувьд мэдлэг нь булчингийн хүчнээс илүү чухал статус кво байв. Хамгийн хөгшин нь хамгийн их мэдлэгтэй. Тэр мэдлэгээ Хэлийг ашиглан залуу үедээ дамжуулж эхлэв.

Хэл бол Мэдээ, Мэдээлэл, Мэдлэг дамжуулах үүрэгтэй.

100 мянган жилийн өмнөх хүмүүсийн хувьд хамгийн цөөхөн үгээр, хамгийн товчхон байдлаар хамгийн их мэдээ, мэдээллийг дамжуулах бодитой шаардлага байлаа. Ойлголт бүрт нэг л үг ногдоно.

Түүнээс хойш хэл баяжиж, өргөжиж, үгсийн сан олширч, дүрмийн тогтолцоо нарийсчээ.

Гэхдээ хэл ингэж хөгжихдөө Уран Яруу болох зорилго огтхон ч өвөрлөөгүй юм шүү.

Харин хүмүүсийн мэдлэг хөгшдөөс залууд, үеэс үед өвлөх тутмаа өргөсөн дэлгэрч, илүү ахиж байсан тул түүнийгээ дагаж хэл өргөсч байсан хэрэг.

Яг өнөөдөр, бидний хэрэглэж буй хэлэнд тавигдаж буй шаардлага (товч, тодорхой байх) 100 мянган жилийн өмнө тавигдаж байсан шаардлагаас огтхон ч ялгаагүй юм.

ТҮҮХ 2

Агуйн эр эм хоёр нэг өдөр гадаа сууж байтал гэнэт харь гаригийн хүмүүс нисч ирэв. Эр нь "Нисдэг таваг" хэмээн дуу алдана. Түүнд нисч буй таваг харагдсан хэрэг. Яагаад тэр таваг нисээд байгаа, ямар зарчмаар ажиллах тухай ойлголт байхгүй.

Харь гаригийн хүмүүст харин энэ нь үнэхээр их инээдтэй сонсогдоно. Тэд нисч ирсэн зүйлээ "Онгоц" хэмээн нэрлэх.

Яг үүнтэй адил Монголчууд бидэнд "Үнэт цаас" хэмээх ойлголт байх. Капитализмийг ердөө 1990 оноос хойш (Баруунд 1300 оноос эхэлж хөгжсөн) хөгжүүлсэн бид тэгэж нэрлэхээс ч өөр яахав. Харин гай болж Деривативийг "Үүсмэл үнэт цаас" гэж нэрлээд бүүр жонхууг нь хутгаж орхив.

Угтаа бол "Нисдэг таваг" гээд байгаа зүйл маань 15 өөр хэлбэр дүрстэй "Онгоц"-ны ердөө таваг хэлбэртэй нэг л загвар байсныг агуйн эр эм хоёр яаж мэдхэв дээ. Лонх хэлбэртэй онгоцыг хүртэл эцэг эх нь "Нисдэг таваг" гэж нэрлээд байхаар агуйн хүү их л гайхна.

ТҮҮХ 3

Үнэндээ бол бид нарын хэн нэг нь цаг хугацааны машинаар аялж Чингис хаантай очоод ярилцах гэж үзвэл бараг ойлголцохгүй шахуу болов уу. Хэл гэж ийм л эд.

Улам бүр хөгжиж, энгийн ойлгомжтой болж байдаг. Тэрнээс биш уран яруу, нарийн төвөгтэй болдоггүй юм.

Саяхан хэлний тухай шинэ хууль батлагдав. Бидний ярьдагаас огт өөр дуудлагаар давхар Монгол бичгээр бичих тухай дүрэмдэв.

Дэлхийд Англи соёлоороо, шинжлэх ухаанаараа, шинэ мэдлэгээрээ, цэрэг зэвсгээрээ ноёрхоод байсан учраас өнөөдөр хүн бүр Англи хэл сурдаг юм биш.

Франц, Герман, Орос - аль ч талаараа дутахгүй том гүрнүүд байв. Менделеевийн үелэх систем, Карл Маркс, Гегел, Кюри гээд л явж өгнө. Бараг мэдлэг Англид гэхээсээ эдгээр 3 оронд тус тус илүү үйлдвэрлэгдсэн байхыг үгүйсгэхгүй.

Гэтэл өнөөдөр дэлхийд Франц, Герман, Орос хэл сурах гээд явж байдаг "тэнэг" ховор байх. (хошин шогийн байдлаар ишлэл хийв)

Харин хүн бүр Англи хэл сурдаг юм. Интернетээр ачаар мэдлэг тэр чигээрээ Англи дээр хөрвөж сүлжээнд байршиж байна. Чи хэрэв Франц эрдэмтэн бол Англиар бүтээлээ давхар хийхгүй л бол хэн ч биш. Энэ бол үнэн.

Учир нь Англичууд овжин зальтайдаа биш. (тийм ч байж мэднэ) Харин Англи хэл энгийн, ойлгомжтой, товч, тодорхойдоо оршино.

Франц хэл бичсэнээсээ тэс өөрөөр дуудна. Герман, Орос хэлний утга учир нь олдохгүй олон хувиргалт, эр эм хүйс мэдлэгийг дамжуулахад дэндүү "болхидоно".


ТҮҮХ 4

Монголчууд бид элдэвийн зүйлийг нухацтай бодолгүйгээр Эх Хэлээ хадгалж үлдэх тухай ярьдаг. Гэтэл хэл гэдэг чинь өөрөө яг ямар философитой хийгээд, хэл нь өөрөө байнга хөгжиж өөрчлөгдөж байдаг тухай би дээр өгүүлсэн.

Харин ч бид өнөөдөр Эх Хэлээ хөгжүүлж дараагийн шатанд аваачих тухай ярьж эхлэх цаг ирсэн.

Яагаад Монгол хэлэнд одоо бараг бүх ойлголт шахуу Холбоо үгээр бичигдэх болов. "Төмөртэй мод" биш харин "Сүх" л гэж хэлдэг биз дээ.

1990-ээд онд бүүр компьютерийг Тооцоолон Бодох Электрон Машин (сүүлийн хоёр үгээ бас 2, 2 үгээр орчуулчихгүй яасан юм бол) гэж хэрэглэж явсан гээд бод.

Манай хэлэнд хүн төрлөхтөний мэдлэгийн маш олон ойлголт холбоо үгээр яваад байна. Хэл товч, тодорхой, ойлгомжтой, энгийн байх шаардлага дээр бид эргэж харах хэрэгтэй байна.

Эрх чөлөө, Зах зээл, Эрх зүй, Эрүүл мэнд, Гүн ухаан, Шудрага Ёс, Ёс зүй, Ёс суртахуун - гээд тоо томшгүй - нэг ойлголт нэг л үгээр илэрхийлэгдэх ёстой бус уу.