Grand hypothesis - conspiracy theory

Edition 2 - As of 30 Dec

Саяхны өдөр хэдэн нөхөдтэйгээ ярилцаж байхад бидний дундаас ерөнхий гаргалгаанууд гарч ирсэн юм. Эдгээрийг нэгтгээд grand hypothesis-ээ бичье гэж бодлоо.

Гэхдээ энэ нь миний өмнө хийсэн бүх таамаглалууд дээр үндэслэнэ гэдгийг анхаарвал зохино. Уншаад ойлгож чадахгүй байгаа хүмүүст миний өмнөх таамаглалуудыг уншиж үзэхийг зөвлөж байна.

"Хуйвалдааны онол" гэж сонсч байсан боловч өмнө нь судлаж байгаагүй юм. Сая вики-дэж үзэв. Энэ "онол" бол нийгмийг хүмүүсийн супер бүлэг удирддаг гэж үздэг юм гэнээ. Тэгээд тэр үйлдэл нь ардчилалын зарчмын эсрэг гэж зарим хүмүүс санаа зовдог юм байх. Энэ бол мэтгэлцээний сайхан сэдэв байж таарна. Зарим хүмүүс үүнийг сонссон даруйдаа "мэдээж ш дээ" гэж хэлнэ, харин үлдсэн хэсэг нь "тийм зүйл байх боломжгүй" гэж хэлнэ.

Би гранд таамаглалаа дэвшүүлэхэд үүн дээр хөшүүрэг хийе гэж бодлоо. Тэгвэл ойлгуулахад амархан болох байх. Өмнө нь би бичих гээд ерөөсөө эвлэхгүй байсан юм.

1. Би бодож байна - тэгэхээр би оршин байна - би амьд байна - гэдэг чинь би учир шалтгаантай/зорилготой (purpose) - би түүнийгээ олох ёстой...

2. Шалтгааныг (purpose) олох явцад физиологийн болон сэтгэлийн шаардлагуудыг хангах ёстойг ойлгож мэднэ. Үүнийг мэдрэмж гэж ерөнхийд нь тодорхойлж байгаа юм. (Life is a feeling)
Би мэдэрч байна - Надад эерэг ба сөрөг мэдрэмж байна - Надад философийн ба материаллаг мэдрэмж байна - Материаллаг мэдрэмж бол бие махбодийн тав тухтай байдал - Философийн мэдрэмж бол оюун санааны таашаал -

3. Хүн шалтгааныг хайж, мэдрэмжийг дагах явцдаа "цор үнэнг" таньж мэднэ.
Цор үнэн - Supreme truth: Хүн хэдийбээр амин хувиа хичээсэн амьтан "мэт" боловч өөрт нь шууд ашиг үгүй (мэт) байхад бусдын аз жаргалаас таашаал авдаг. (Moderated Adam Smith's original context)
Хүний философийн мэдрэмжийн дээд цэг нь өөрийгөө бусдад хэрэгтэйг мэдрэх явдал мөн гэж томъёолж байна. Энэ бол хүний "цор үнэн" юм.

Энэ үнэн байдаг учраас нийгэм оршин байна. Үгүй бол бид агуйдаа сууж байхсан. Хүн тийм амин хувиа хичээсэн амьтан бол юунд өөрийн мэдлэгээ хойч үедээ өвлүүлнэ вэ? Юуны тулд бусдын төлөө амиа золидог вэ? Энэ үнэн нь нийгмийн цавуу мэт юм.

Хүн хүмүүсийн төлөө сайн үйлс хийж, бусад хүмүүсийн сайн сайхан байхыг харах гэсэн суурь эрмэлзэлтэй. Харин энэ "цор үнэн"-г ухаарах төвшин хүн бүрт харилцан адилгүй байна.

Энэ нь миний "нийгмийн гурвалжны онол"-ын суурь болох билээ. Нийгмийн гурвалжны дээд хэсэгт оршин байх "элитүүд" бол хамгийн ухаантай, эсвэл хамгийн баян хүмүүс биш харин энэхүү "цор үнэн"-г ухамсарласан хүмүүс буйзаа. Тийм учраас ухаан ердөө хангалттай бөгөөд хүрэлцээтэй байхад болох бөгөөд "амжилт" нь албан тушаал эсвэл мөнгөөр хэмжигдэхгүй байх нөхцөл биелдэг билээ.

Ингээд энэ цор үнэнд хүрсэний дараа үнэн салаа замаар одох бөлгөө.

4. Цор үнэнг танин мэдэхүй
Мэдлэгийг хэмжих нь ихээхэн төвөгтэй билээ. Тийм учраас би мэдлэг бол хүч биш гэж үздэг. Философичдийн томъёолдог мэдлэг, масс ойлголтын дагуух мэдлэг (conventional wisdom) -ийн талаарх ойлголтууд өөр гэдгийг уншигч санах нь зүйтэй.
Цор үнэний талаар хаа сайгүй бичсэн эсвэл цор үнэний талаар уншсан, сонссон нь түүнийг "мэдэх" хангалттай бөгөөд хүрэлцээтэй нөхцөл болдоггүй байна. Энэ нь логик сэтгэлгээний цар хүрээ, хүмүүжил, нийгмийн гарал, тархины чадвар зэрэг байдлаас хамаардаггүй болохыг төрөл бүрээр баталж болно.
Тухайн хүн цор үнэнг танин мэдэх эсэх нь өөр зүйлээс шалтгаацах ба үүнийг би нэлээд олон удаа, олон нийтлэл дамжуулж бичсэн байгаа. Ерөнхийд нь би "сэтгэл" гэдэг нэрийн дор авч үзэж байгаа. Түүн дотор "хайр" их тодоор гэрэлтэж харагддаг.

Би цор үнэнг зөвхөн элитүүд л таньж мэдэж чаддаг гэсэн нэг таамаглал, цор үнэнг бүх хүн таньж мэддэг гэхдээ хугацааны хувьд өөр өөр гэсэн бас нэг таамаглалтай. Хэрэв миний хоёрдугаар таамаглал үнэн бол дэлхийн 7 тэрбум хүний 90-ээс дээш хувь нь цор үнэнг зөвхөн бие барах мөчдөө л таньж мэднэ. Өөрөөр хэлбэл тэд олж авсан мэдлэгээ амьдралд ашиглах боломжгүй болсон байна гэсэн үг. Тийм учраас би ийм эсрэг тэсрэг хоёр таамаглалыг зэрэг авч явдаг юм. Учир нь энэ хоёр зарчмын том ялгаатай боловч чанарын ялгаагүй.

Нийгмийн гурвалжны дунд хэсэг буюу опуртинист лидерүүд цор үнэнг таньж ойлгосон мэтээр жүжиглэх нь элбэг үзэгдэл. Тийм учир массын хувьд хэн нь элит, хэн нь лидер вэ гэдгийг салгаж мэдэх нь боломжгүй зүйл. Бид ердөө дунд хугацаанд гүйцэтгэлийг харахад маш ойлгомжтой болно. Лидер ярьж байгаа зүйлээ (ард түмний сайн сайхны төлөө г.м пропоганда) таньж мэдээгүй байдаг тул үг - үйлдэл нь байнга зөрдөг. Эсвэл лидерт ердөө 3 асуулт тавиад л унагаачихад болох юм.

Нийгмийн гурвалжны онол дээр жоохон хачирлахад лидерүүд алдаагаа хэзээ ч хүлээн зөвшөөрч чаддаггүй. Яагаад гэвэл тэдний шийдвэр гаргасан сэдэл нь цор үнэнд суурилаагүй шүү дээ. Цор үнэнд суурилж шийдвэр гаргаж, үйлдэл хийсэн элитийн хувьд алдаагаа хүлээн зөвшөөрөх нь рефлекс болохоос биш сонголтын асуудал байхгүй юм. Үүнийг жоохон бодолхийлж үзэхэд маш ойлгомжтой.

Хаана очоод цор үнэн салаа замаар оддог вэ...

Сайн сайхан гэдэг ойлголт нь өөрөө харьцангуй ойлголт юм.

Төсөөлье.

6000 жилийн өмнө. Элитүүд маргалдав. Хэдийбээр бүх элитүүд хүн төрлөхтөний сайн сайхны төлөө гэсэн суурь сэдэлтэй боловч хоёр элит суугаад хүн төрлөхтөний сайн сайхны төлөө юу хийх хэрэгтэйг ярьж эхлэх үед анхны түүхэн маргаан эхэлсэн байж таарна.

Хүн төрлөхтөний сайн сайхны төлөө террористуудыг бүгдийг нь устгах хэрэгтэй юу? Хүн төрлөхтөний сайн сайхны төлөө террористуудыг гэгээрүүлэх бараг боломжгүй ажлыг хийх ёстой юу?

Synergy гээч зүйл гарч ирсэн. Элит хүний анхдагч хэрэгцээ бол хүн төрлөхтөний төлөө хийх сайн сайхан зүйлийн нөлөөллийг (impact-г) максимум болгох асуудал билээ. Үүний тулд элитүүд нэгдэх, элитүүд лидерүүдийг татах зэрэг нарийн төвөгтэй ажлууд шат дарааллан гарч ирнэ. Багийн тоглолт хийх хэрэгтэй боллоо. Баг бүрдсэнээр бүтээмж маш ихээр нэмэгдэх билээ.

Ингээд элитүүд бүлэглэлүүдэд хуваагдаж эхэлсэн. Бүлэглэлүүд өөрсдийн онцлог үзэл баримтлалтай болж бусдаасаа илүү хүчтэй болохыг эрмэлзсэн юм. Хэн хүчтэй нь өөрсдийн үзэл баримтлалыг хэрэгжүүлэх боломжтой болох байв.

Хамгийн анхны элит бүлэглэлүүд маш ихээр амжилтгүй болж байлаа. Яагаад гэвэл тухайн үед хүн төрлөхтөний мэдлэг маш муу, мэдээлэл дамжуулах хурд үнэхээр удаан байлаа. Хамгийн анхны элит бүлэглэл агуйн төрийг байгуулсан. Тэр үед хамгийн "ухаантай"-даа төрийг залгамжлуулах тогтолцоо байв.

Гэнэт лидерүүд интервенци хийлээ. Та санаж байгаа бол "нийгмийн гурвалжны онол"-д би лидерийг тодорхойлсон байгаа. Лидерүүд зарим үед элитүүдээс төрийн эрхийг булаан авч байв. Тэдний хувьд яагаад төрд сууж байгаа нь "ойлгомжгүй" тул төрийг ухаалаг байдлаар бус харин удам дамжуулан удирдаж эхэлсэн.

Зарим тохиолдолд элитүүд өөрсдөө хүртэл төрийн ийм аргачлалыг нөхцөл байдалд тохируулан сонгож байв. Тухайлбал Чингис хааны үед Грек ба Ромчуудын хэрэглэсэнтэй адил ардчилсан тогтолцоог хэрэглэх боломжгүй байсан мэт харагддаг. Мань хүн өөрөө жинхэнэ элит байсан гэж харагддаг боловч төр залгамжлах болоход урт хугацаанд оршин тогтнох тогтолцоог сонгож хараахан чадаагүй. Их хуралдай зэрэг хамтын шийдвэр гаргалтын тогтолцоо, хаанаас тусдаа улсын заргач зэргийг гаргаж ирэн маш их шинэтгэл хийсэн боловч илүү боловсронгуй болгоход 1-рт.тухайн үеийн нүүдэлчин тогтолцоонд нийцэхгүй 2-рт. Цаг хугацаа маш бага болсон 3-рт. Түүний хөвгүүдээс хэн нь ч элит болж чадаагүй бололтой.

Элитизм удам дамждаггүй, санамсаргүй мэт ажиглагддаг. Тийм учраас "сурмал соёл" ихэвчилэн сөрөг маягтай харагддаг. Үүнийг "Орос-3" синдром (Монголын нийгэм дэх "дутагдлын шок-ын" нэг хэлбэр) дээр дараа нь жишээ авч тайлбарлая.

Элитүүд лидерүүдэд санаачлагыг алдах үед эмх замбараагүй байдал үүсдэг гэсэн бас нэг таамаглал дэвшүүлж байгаа юм. Учир нь лидерүүдийн суурь сэдэл нь элитүүдтэй харьцуулахад "доогуур" учир богино хугацаат, аргацаасан шийдвэрүүдийг ихээр гаргадаг. Ингээд "алдаа хуримтлагдах үзэгдэлийн" дагуу тун удалгүй том хэмжээний нийгмийн хямрал болдог. Хямрал болж лидерүүд арчигдах тул байгалийн тэнцвэрийн хууль ба шалгарлын зарчим ёсоор элитүүд дахин гарч ирдэг. Лидерүүд араатанлаг маягтай тул тэд учир зүггүй их хэмжээний баялаг, эрх мэдлийг (Араатанлаг бизнес нийтлэлийг үзнэ үү) хураах гэж улайрдаг. Энэ замдаа анзааралгүй массийг чирч орхидог. Лидерүүдийн энэ үйлдэл нь натурал чанартай учир буруутгах аргагүй, тэд масстай адил цор үнэнийг таньж мэдээгүй байдаг учир who am I асуултандаа хариулт авахаар ихээхэн улайрдаг. Илүү их чадлыг хуримтлуулчихвал үнэнд арай ойртох юм шиг тэдэнд санагддаг байх гэж бодогддог.

Conspiracy theory
Дээрх бүх таамаглалууд үнэн тохиолдолд хуйвалдааны онол маш амархан батлагдаж байгаа юм.

Элитүүд бүгд ердөө ганцхан хувилбартай цор үнэнг мэдэх боловч түүнийг хэрхэн хэрэгжүүлэх тал дээр санаа зөрөлдөн өөрсдийн бүлэглэлүүдэд хуваагдаж эхэлнэ. Элитүүдийн бүлэглэлүүд өргөн хүрээг хамрах ба тэдний гар хөлөөр лидерүүд ажиллах юм. Элитүүд лидерүүдэд тэдэнд тохирсон хөшүүрэгийг (мөнгө, эрх мэдэл, аюулгүй байдал) бий болгон өөрсдийн бодлогын тусын тулд ажилуулна.

Лидерүүдэд албан тушаал сонин бол харин элитүүдэд албан тушаал сонин биш. Ердөө л impact үзүүлэхэд шаардлагатай байгаа учраас л албан тушаалд очдог. Тэгэхээр Барак Обама лидер үү, элит үү гэдгийг хэлэхэд төвөгтэй юм. Хэрэв Барак Обама элит бус харин лидер бол түүнд огтхон ч гайхах зүйл байхгүй.


Уншигчидад
Ньютоны толгой дээр алим унасан учраас мань хүн таталцалын хуулийг нээгээгүй шүү! Энэ бол нөгөө л гутамшигт conventional wisdom at action юм. Хэрэв Ньютон гай болж тэр өдөр тэр модны дор суугаагүй бол таталцалын хууль нээгдэхгүй байх байсан гэсэн болгоомжлол байж хэрхэвч болохгүй. Учир нь Ньютон хэрэв тэр модны дор суугаагүй байсан бол хажуу айл цонхоороо хог хаяхыг хараад л нээлтээ тэр өдрөө хийчих байсан юм.

Аливаа дүгнэлт, нээлт, мэдлэгийг интернетээс download хийж байгаатай адилаар төсөөлөөрэй гэж хэлэх гээд байгаа юм. 0%....13%...30%...70%.....100%. 99% болсны дараа л дөнгөж 1% зарцуулсан энергийг тухайн мэдлэгийг олж авах туйлын хүчин зүйл байсан мэтээр ойлгож болохгүй юм.

Тийм учраас та үүнийг уншмагц ойлгох, эсвэл ямар нэг дүгнэлт хийхээр битгий яараарай гэж хэлэх гээд байгаа юм.