Онол бол хууль биш...
Олон хүний хувьд онол бол хууль гэж ойлгогддог юм байна. Үүнтэй огт санал нийлэхгүй байна. Адам Смитийг философичийнх нь хувьд хүндэлдэг боловч онолчын хувьд бүхэлд нь үгүйсгэхэд намайг хорих зүйл үгүй. Зарим хүмүүс бүүр "жадлан эсэргүүцнэ" гэжээ. Одоохон яагаад ингэж бодсоноо тайлбарлая.
Адам Смит "дээр үед" амьдарч байсан нь "ертөнцийн хууль"-ийг надаас илүү тайлбарлах хангалттай бөгөөд хүрэлцээтэй нөхцөл болно гэж үзэхгүй байна. Би маш олон таамаглал дэвшүүлдэг. Таамаглал дэвшүүлж байгаа нь "өөрийгөө ухаантай" гэж бодож байна гэсэн гаргалгаанд хүргэхгүй. Тийм учраас зарим хүмүүс санаа зовох шаардлагагүй. Би "хамгийн том алдаа"-аа гаргахгүй.
Онолын дагуу юу ч хөдөлж, юу ч явдаггүй. Онол бол ердөө л хүн-философич ертөнцийн хуулиудыг тайлбарлахаар гаргасан "таамаглал" юм.
Та бүгд квант физик, астро физик, генетик судлал, биологи, биотехнологи зэрэг "орчин үеийн" ухаануудын сүүлийн үеийн хандлагыг харвал бид (хүн төрлөхтөн) таамаглалын хувьд хэр хол явж байгааг харах болно. Би судлаач биш (24 цаг нэг л онол дээр ажилладаггүй) тул олон жишээ татаж чадахгүй байгаа юм. Гэхдээ ядаж ганц жишээ татья. Ертөнц (бид нэг хэсэг нь шүү дээ, хүмүүс гаднаас нь харж байгаа юм шиг буруу ойлгоод байдаг) -ийн ердөө 4 хувь нь та бидний мэддэг дэлхий, амьтан, гариг, од, галактик байх юм. Гэтэл 96 хувь нь хар матери ба хар энергиэс бүрддэг тухай ердөө саяхан л (сүүлийн 20 жилд) баталлаа шүү дээ. Гэтэл орчин үеийн ямар ч физикийн онол хар энерги гээч нь юу болох тухай, ямар хуульд захирагддаг тухай, тэр байтугай ямар нэгжээр илэрхийлэгддэг зэрэг талаар ямар ч ойлголт алга. Ертөнцийн 70 гаруй хувийг хар энерги эзэлж байхад ш дээ.
Физикийн шинжлэх ухаан тэр аяараа яаж нэгдсэн шинэ онол гаргах вэ гэж толгойгоо гашиглгаж байхад эдийн засгийн ухаан түүний хажууд хүүхдийн тоглоом биш үү?
Хүн бол ертөнцийн "үл мэдэгдэм" хэсэг болохоос биш ихэнх хүмүүсийн "далд ухамсартаа" (subconsciously) төсөөлдөг шиг гаднаас ирсэн бурханлаг субъект биш билээ.
Ертөнцийн хуулиуд биднээс үл хамааран оршиж ирсэн, хуулиуд тогтвортой биш ч байж болно. Хуулиуд давтамжтай эсвэл санамсаргүй өөрчлөгддөг байж болох юм.
Хуулиудыг бид тайлбарлаж дуусах нь цаг хугацааны л асуудал гэж би боддог. Хүн төрлөхтөн тэр цаг хугацааг үзэж чадалгүй мөхөж ч болно.
Философичийн хувьд үлдэж буй асуулт нь хуулиудыг бид өөрчилж чадах уу? гэсэн асуулт байх юм.
Би бодож байна - би амьд байна. Би амьд - би хувь зохиолоо удирдана. Магадгүй бид хуулиудыг манипуляци хийх зориулалттай онцгой төрөл байх.
6 comments:
Asuudal mash orgon baina. comment bichihn denduu jijig zai bolood baina. minii huvid zarim neg zuil deer sanal neg baigaa bolovch suuri zarchimaaraa bol oor baina. Buruu oilgoson baina. Adam Smith deer uyed amidarch baisan n bas dutuu bodson gej uzeh undeslel bolohgui. Odoo Adam Smith-g yagaad baigaliin huuliig tomyolson gej dugnedegee tailabrlii. Onoliin eronhii tomyolol n bol toroos huvi hunii erh, erh choloond yamar neg hyazgaar saad togtoohgui bol huviin erh ashigaa hicheesen hun tuunees iluuteigeer niigmiin erh asigiig demjin hohuuldeg gesen aguulgatai baidag. Humuunii erh, erh choloond saad bolohgui baina gedeg / erh choloog n hangana gej helj bas bolno, olgoh bish shuu erh choloo bol toroos olgodog zuil bish/ nogoo utgaaraa tuhaid hund hariutslagiig n davhar uuruulj baina gesen ug. Tiim ch uchiraas Milton Friedman "Erh choloo gedeg bol zovhon hariutslaga huleeh chadvartai humuusiin eruul saruul zorilgo" gej todorhoilson baidag. Chuham end l minii dugneltiin amin suns n baigaa yum. Erh choloog n hangaj hariutslagiig n uuruulne gedeg bol tuhain hund hogjin devshih bololtsoog n hangaj ogch baigaa gesen ug. Aliv hun chuhamhuu ooroo buhniig hiij buteej tanij medej baij hun gedeg mon chanaraaraa amidardag. Ooriin omno hariutslaga huleeh chadvargui hun erh choloogoo hangaj chadahgui. Ene yu gesen ug ve gevel hun baihiin tuld hariutslagaa huleeh uhamsar setgehui itgel unemshiliin huvid chadamjtai baih yostoi. Enehuu chadamj n hunii hogjiloos /odooinii unelemjeer bish shuu. uund odoonii bidnii nerledeg bolovsrol ene ter bol bur ch hamaarahgui, huchtei bie hun gedeg utga tulhuu hamaarna./iheehen hamaarna. Zov biz?? sul doroi itgel unemshil muutai gutranga hun tesehgui gesen ug. Ugaasaa ali ch niigemd tesehgui. Ugui yadaj honogiin hooltoi baidag yumaa gehed ovchin zovlon tasrahgui. Yagaad baigaliin huuli gesen be geheer alivaa hogjiliin eh survalj n dotroosoo ehelj gadagshaa handsan handlagatai baidag. Hunii huvid huchtei bie hun baina niigmiin huvid huchtei bie hunees burdsen niigem baina. Buh zuil dotroosoo. ene tal deer iluu ih tailbar hiih husel baivch zai bagadaad baina. Nar mandaj baij l ilch gerlee giiguuldeg, urgamal nogoo urgaj baij l tansag saihan baigaliin huuli dotroosoo gadagshaa chiglesen hogjil hodolgoon. ene bol margashgui. Huuliig bid oorchilj chadahgui oorchloh gej oroldoh bolgondoo mohol ruugee oirtono. Bidnii amidral bidnii uhamsar setgehui-zurh setgel-itgel unemshil deer togtdog. chuhamhuu bid setgedeg uahmsarladag- hairladag- itgej unemshdeg ushiraas amid yavdag. Bid setgedeggui uhamsarladaggui-hairladaggui-itegedeggui baisan bol bid amid yavahgui. Shinjleh uhaan hichneen hogjood surhii surhii neeltuud hiigeed bidnii mon chanart tegtelee noloolohgui. har energy baidag eseh n bidnii uhamsar setgehui hair enerel itgel unemshild tegtelee aihtar noloolohgui geed tsaash margah bichih bodoh yum mash ih baina. asuudal hunii hogjil deer l togtono. Nemj helehed sub prime chin USA-n zasgiin gazriin baga buurai orlogotoi irgeded zoriulsan zasgiin gazriin hotolbor baisan baih aa. Adam Smith-g bi odoo boltol buten unshaagui. comment bolohoor joohon tiimerhuu bichlee. aguulga zarim gazraa aldagdsan baij magad. Bat_uuliin heldegeer philosopychid bosoh tsag bolson.
Hi,
I think the dark matter/energy is a concept that tries to explain the gravitational effects within the framework of the general theory of relativity. Physicists are looking for it but have not found it yet, so it's not known whether or not the dark matter/energy really exists. Related to that here is an interesting article on a new quantum gravitation theory that attempts to address the need for the unified theory. According to this theory the dark matter could be just an illusion of perception that is a result of graviton fluctuations.
http://www.scientificamerican.com/article.cfm?id=splitting-time-from-space
dddd and ___,
Thanks for the comments.
When it comes to the science of physics, I feel pressured because of its inability to explain most of the things around...
dddd-d
Uuruu saihan blog neegeed uuriinhuu uzel bodliig delgerengui bicheed link-ee comment bolgood uldeedvel yasan yum be huu???
Anti- Unzo gesen blog needeg ch yum uu...
Koyuki-d
Bi blog neej baigaa l daa. Odoogoor hedhen bichlegtei sansandaa hurtel bicheegui baigaa bolohoor tavumaargui baina. Nogo talaas antiunzo baih n minii zorilgo bish. Harin Unzo metiin zaluustai niilj niigemd ooriin duu hooloigoo orgoh minii zorilgo. bas unzog dandaa eserguutseed baidag ch yum bish. medehgui zuil deeree bi duugai l baisan gedeg shig l baina sh dee. mani eriin avuushtai n ih sharguu yum baina.
dddd-d
Blogt chini amjilt husey!Unzo uuriiguu hamgaalah undur eserguutseltei hun yum bgaan.Chi ch bas tiim bololtoi.kkk
Yer ni Unzo, dddd bas busad humuus niileed uur neg metgeltsdeg blogtoi ch bolson bolmoor yum uu? Neg sedviin door uur uuriin uzel bodloo bichdeg. Haritsuulaad harahad ch amar. Magadgui negdsen neg aytaihan sanaa onoo garch ch magad.
Post a Comment