Монгол хэлнээ зарим ойлголтууд сүрхий өөр байдлаар дүрслэгддэг нь бусад соёлтой ойлголтын зөрүү гарахад хүргэдэг. Тухайлбал би энд урлагийг хэлэх гээд байгаа юм.
Манайд нөгөө улиг болсон "рок попын урлаг" гэх мэт ойлголтоос гадна урлагийн хүмүүс - дуучид гэж бий.
Барууны дуучдыг бол ихэнхийг нь урлагийн хүмүүс гэж нэрлэе гээд зөвшөөрөөд байгаа л даа. Харин манай шүлгээ, аяа өөр хүнээс аваад - өөрөөр хэлбэл бэлэн болсон бүтээгдэхүүнийг аваад дуулдаг дуучид өөрсдийгөө урлагийнхан энэ тэр гээд улиг болтол ярих нь зохимжгүй санагдана.
Миний ойлголтын системд байдаг цөөхөн хэдэн чухал үгсийн хоёр нь - Урлаг ба Professional нар юм.
Professional
Энэ үгийг Монголд орчуулаагүй, аа хэрэв орчуулсан бол орчуулагдсан үгийг нь мушгиж доромжилсон байна. Миний хардаж байгаагаар мэргэжилтэн бол энэ үгний Монгол орчуулгын оронцог нь байх. Гэсэн хэдий ч мэргэжилтэн гэдэг үг нь professional гэдэг үгийг ойлголтын хувьд огтхон ч төлөөлж үл чадна.
Professional бол бидний орчин үеийн соёл иргэншилд маш чухал үүрэг гүйцэтгэдэг бүлэг хүмүүс юм. Тийм ч учраас энэ хүмүүс бидний эргэн тойронд оршин байж зөв гольдрилыг бий болгож байдаг.
Professional нь ихэнх талаараа artist мөн. Зураач ба дуучдыг professional гэж нэрлэж болох боловч бүх professional-ийг artist гэж нэрлэх нь одоохондоо зохимжгүй мэт байна. Миний бодож байгаагаар бол хандлага нь professional = artist чиглэлд явж байгаа юм.
Ажиглах явцад про (professional) нар нь хоёр чухал ойлголтыг өөртөө цогцлоосон хүн юм. Хэрэв про-г зоос гэж үзвэл түүний сүлдтэй тал тоотой тал гэж байх билээ. Сүлд зоосны хувьд төлбөрийн баталгаа болж хүн бүрийн хувьд нийтлэг байдаг бол тоо нь харин хувьсах чанартай, тухайн зоосны үнэ цэнийг илэрхийлэх билээ.
Хэрэв про хүн нь зоос шиг хоёр талтай юм бол түүний сүлдтэй тал нь мэргэжлийн ёс суртахуун, харин тоотой талыг мэргэжлийн мэдлэгээр төлөөлүүлж ойлговол болох юм. Про хүний мэргэжлийн ёс суртахуун нь нийтлэг, өөрчлөгдөхгүй чанартай бол харин түүний мэдлэг байнга тухайн цаг үе, хөгжил дэвшлээс хамааран өөрчлөгдөх чанартай юм.
Тэгэхээр про хүн бол ихээхэн төвөгтэй - нэг тал нь огт өөрчлөгдөхгүй байхад нөгөө тал нь байнга хувьсан өөрчлөгдөж байдаг хүн байхнээ.
Мэргэжлийн ёс суртахууныг маш олон янзаар тайлбарлаж, тодорхойлсон байж болох боловч бид тэндээс нэг л зүйлийг ойлгож болно. Тэр нь хүн төрлөхтөний сайн сайхны төлөө үйлчлэх тухай зарчим билээ. Про хүний мэргэжлийн ёс суртахуун нь бусад хүмүүсийн сайн сайхны төлөө ажиллахад чиглэнэ.
Түүний мэргэжлийн мэдлэг нь харин про хүнд хөшүүрэг болох чанартайгаар байнга шинэчлэгдэх хэрэгтэй байдаг.
Эдгээр хүмүүсээс бид жоохон жишээ татаж үзвэл - барилгын инженер, эдийн засагч, ня-бо, механик инженер, химич, багш ... гээд л хөвөрч болох юм.
Гэтэл манай оронд эдгээр про байх ёстой хүмүүс маань зүгээр л мэргэжилтэн болж хувираад байгааг бид системийн хямрал гэж нэрлээд байгаа юм.
Мэргэжлийн ёс суртахуунгүй мэргэжилтэнүүдтэй газарт мэргэжлийн мэдлэгийн тухай ярих нь утгагүй зүйл. Энэ нь яагаад баахан чанаргүй барилга баригдсан, 10 жилийн боловсролын чанар, их дээд сургуулийн чанар, архи ууж хахууль авдаг эмч нар, хагархай зам, утаа гээд л бидний түмэн дилемма-ийн цорын ганц (basis) шалтгаан билээ.
Мэргэжлийн ёс суртахуунтай хүнд мэргэжлийн мэдлэгийг байнга шинээр олж авах асуудал нь зүгээр л рефлекс. Тийм учраас мэргэжлийн мэдлэгийн тухай ярих нь огтхон ч сонин биш.
Про хэзээ артист болдог вэ?
Ер нь бол про болгон бүтээл гаргадаг. Тэр бүтээл бүр нь өөрөө artwork (урлагийн бүтээл) болно. Тийм учраас про хүн нь артист байж болох гээд байгаа юм.
Хэт улайрсан про нарын бүтээлийг бид энд тэнд харж болно. Тухайлбал Эйфелийн цамхаг, Ардын багш Доржийн цагаан толгой цээжлүүлэх арга, Брокер Болдын санхүүгийн шинэ бүтээгдэхүүн гэх мэт ... бид хөврүүлж болно.
Урлаг хүмүүст сайн сайхны төлөө юм бол яагаад эд ч артист биш гэж?
Харин Монголын дуучид артист мөн үү?
No comments:
Post a Comment