Wednesday, December 15, 2010

Даатгал

Хүн ер нь хийж байгаа зүйлээ бичээд байх сонирхолгүй байдаг юм шиг байна. Хүмүүс надаар миний санхүү, даатгалын үйл ажиллагааны талаар бичүүлэх сонирхолтой байдаг. Гэвч надад тэр сонирхол нь ховор юм даа. Үнэхээр сурах, мэдэх хүсэлтэй байгаа бол над дээр ирээд надтай хамтарч ажиллах бүх хаалга нээлттэй билээ. Юу ч гэсэн би харилцагч нартаа явуулсан мемог хэсэгчлэн тавихаар шийдлээ.


Эрхэм харилцагчидаа,

Даатгалын компани бол хамтын эрсдлийн сан билээ. Энэхүү сангийн хувь нийлүүлэгчид нь даатгуулагчид та бүгд юм. Харин бид даатгуулагч нарын мөнгөн хөрөнгийг зохистой удирдах, нөхөн төлбөр олгох, илүүдэл мөнгөн хөрөнгийг үр ашигтай байршуулахад анхаарлаа хандуулдаг.

Хамгийн чухал нь биднийг хүрээлэн буй олон янзын эрсдлүүдийг бууруулахад анхаарч ажиллах нь даатгалын байгууллагын түгээмэл зорилго мөн. Орчны эрсдэл өссөнөөр бизнест, хувь хүнд учирч болзошгүй аюул нэмэгддэг. Энэхүү эрсдэл нь хохирол болж ирэхэд даатгалын компанийн нөхөн төлбөрийн зардал нэмэгддэг. Магадгүй цөөн тооны ашгийн байгууллагууд, тэр дундаа даатгалын компаниудад л замын гэрлэн дохио ажиллаж байгаа эсэх, цас орсны дараа түүнийг цэвэрлэж байгаа эсэх, хотын удирдлага төлөвлөлтөө буруу хийснээс болж амьсгалах агаар бохирдож байгаа эсэх, малчин малаа харж хандаагүйгээс болж тэр нь зам дээгүүр бэлчин жолооч нарын амь насанд аюул дуудаж буй эсэх нь хамаатай, сонирхолтой байдаг биз. Эдгээр бүгдээс хариуцлагатай, аюулгүй нийгмийн тухай асуудал нэвт шувт ханхална. Яагаад гэвэл дэлхийн анхны даатгалын компанийг хариуцлагатай иргэд, даатгуулагч та бүгд байгуулсан билээ. Даатгалын компани амьдрах орчинд буй эрсдлийг бууруулах, тархаах зорилготой л байгуулагдсан юм. Харин орчин үед ихэнх даатгалын байгууллага энэхүү оригинал зорилгоосоо хэт хазайгаад явчихсан юм шиг байна.

Бид харин өрсөлдөгч нөхөддөө зөв үлгэр дуурайл үзүүлж, даатгалын бизнесийг зохистой хийх замаар хариуцлагатай, аюулгүй, тайван нийгмийг цогцлооход жинтэй хувь нэмэр оруулахаар зэхэж байна.

Би маш олон жишээ хэлж чадах боловч хамгийн энгийн нэг жишээг татъя. Жил бүр манай олон харилцагч хот хоорондын зам дээр мал мөргөж өөрийн эд хөрөнгө, эрүүл мэндээрээ хохирдог. Түүгээр ч зогсохгүй малчин эзэнд малыг нь төлж барагдуулах хариуцлагад унадаг.
Хэрэв гарцгүй газраар хүүхэд, том хүн ялгаагүй гарч яваад машинд мөргүүлвэл мөргүүлсэн хүн буруутдаг. Хэрэв машины эзэн хагарсан гэрэл, толио нэхэмжлэх юм бол мөргүүлсэн хүн төлбөр төлөх хариуцлагад унаж ч болно. Хэн нэгэн этгээддийн нохой хүн ноцсон тохиолдолд нохойны эзэн буруутдаг. Хүүхдээ хараа хяналтгүй орхисноос хүүхэд нь машин зам дээр мөргүүлсэн тохиолдолд эцэг эх нь буруутдаг эрх зүйн практик байдаг.
Тэгээд яахлаараа хүний өмч явах ёсгүй газраараа зугаалж яваад хүнд хохирол учруулсан тохиолдолд өөрийн өмчөө харж хандаагүй эзэн буруутах нь байтугай нөхөн төлөөс авах ёстой болдог юм бэ. Хот хооронд аялж яваа манай мянга мянган даатгуулагч нар яагаад байнга түгшүүртэй явах ёстой юм бэ.

Энэ мэтчилэн маш олон шийдвэрлэх асуудал, хийх ёстой ажил байна. Энэ бүгдийг бид өнгөрсөн хугацаанд бага багаар хийж ирлээ. Нийгэм, ажиллаж амьдарч буй орчин, бизнесийн эрсдлийг бууруулахад та бид бүгдийн хамтын оролцоо, идвэх санаачлага чухал.

Гүйцэтгэх захирлын хувьд би өөрийн байгууллагыг мэргэжлийн өндөр чадвар, ёс суртахууны чиг баримжаатай байлгахад онцгой анхаарч ажиллаж байна. Ингэснээр бидэнд өндөр итгэл хүлээлгэсэн даатгуулагч та бүгдийн эрсдэл найдвартай гарт байх боломж бүрдэх билээ.

Эрсдлийн удирдлага

Бид даатгалыг уламжлалт, баригдмал, зөвхөн хураамжийн орлого олоход чиглэгдсэн байдлаар биш харин эрсдлийн удирдлагын цогц ойлголтын хүрээнд томъёолж эхэлсэн. Бид харилцагч нараа анхаарч сонсон, тэдний бизнест өдөр тутам тохиолддог эрсдлүүдийг хэрхэн удирдах, хэрхэн бууруулах вэ гэдэг дээр санаа оноогоо уралдуулж эхэлсэн юм. Бид харилцагч нарынхаа эрсдлийг тодорхойлдог, хэмждэг, бууруулах аргачлалыг боловсруулдаг төвшинд хүртэл хөгжихөөр зорьж байна.
2010 онд зохион байгуулагдсан Эрсдлийн форумд 200 гаруй гадаад дотоодын зочид төлөөлөгч нар оролцлоо. Ирэх жилүүдэд зохиогдох форумуудад та бид хамтдаа бизнес, хувь хүн, айл гэрт тохиолддог бүхий л эрсдлүүдийг хэрхэн бууруулах талаар хэлэлцэн зөвлөлдөх болно. Бид валютын ханшийн эрсдэл, бизнест өдөр тутам тохиолддог эрсдлүүдээс авахуулаад байгал цаг уурын эрсдэл хүртлэх өргөн хүрээнд асуудлыг авч үзнэ. Үүнд та бүгдийн дуу хоолой, үнэтэй санаачлага чухал билээ.
Та бидний өмнө маш том сорилт байна. Бид хамтдаа эрсдлийн удирдлагыг амжилттай хийж чадсанаар илүү тогтвортой бизнесийн орчин, илүү тайван амьдрах орчин, илүү аятайхан, илүү таатай улс орон, нийгмийг цогцлоон босгож чадна. Бид үүнийг хамтдаа бүтээн байгуулж чадна.

Ө.Ганзориг

Wednesday, December 8, 2010

Try to fail but do not ever fail to try

Do not talk it mean it!
Амны салиа нь арилаагүй бацаанаас чиний амьдралын зорилго юу вэ гэж асуувал улс орноо хөгжүүлэх, улс орныхоо хөгжилд хувь нэмэр оруулах гэж хэлнэ.

Зарим залуучууд "Хүнд таалагдах 9 арга", "Лидер хүний 5 шинж" гэх мэтийн угаагдсан тархийг улам булингартуулах зорилгоор (or just a monetary purpose) бичигдсэн номнуудаас хазгай муруй цээжилсэн юмаа ярьж - энд тэндэхийн холбоо, эвсэл, залуу үүр, идэр халаа мэтийн байгууллагаар хэрхэн манипуляци хийхийг сурч хүмүүжсээр - 30 хан настай боловч тогоо шиг том гэдсэн дээрээ зангиагаа далбайлгаж нүүр шигээ том зангидаад телевизээр гарч эхэлнэ дээ. Шудрага ёс, ардчилал, хүний эрх, эрх чөлөө гээд. Хамгийн аймаар нь өөрийнхөө ярьж байгаа зүйлсийг ойлгохгүй юм. Тэр улс орноо хөгжүүлэх гэж байгаа 10 настай хүүхэд, нөгөө 35 -тай нөхөр хоёрын хооронд ямар ялгаа байна.

Харин Америк бацаанаас ижил асуулт асуувал тэгэж хариулахгүй л болов уу.

Үүнийг уншсан ихэнх хүмүүс цочиж сандал дээрээ өндөлзөхийг би мэдэж байна. Маш эвгүй сонсогдож байгаа. Гэхдээ бодит үнэн ийм юм. Монголчууд бид худлаа номчирхдог, худлаа лоозогнодог энэ байдал нь бүүр бидний өсвөр үед хүртэл шингээд байгааг бид анзаараагүй л байгаа. Телевиз асаамагц л хэн нэгэн нь Монгол хүн шиг ухаантай хүн байхгүй болохыг мэдэрлээ гэж ирээд л ярина. Монгол хэл шиг уран төгс, яруу хэл байхгүй. Монгол шиг гоё байгалтай газар байхгүй. Нүүдэлчин соёл шиг шилдэг соёл байхгүй.

Манайхан буруу ярьж зөв ойлгодог гэдэг. Ойлгодог байсан бололтой юм. Буруу ярьдгаа бол хүлээн зөвшөөрчихсөн шүү дээ. Зөв харин ойлгохоо болисон биз.

Бахархал гэж юу юм бэ. Бид харин бахархалыг буруу ойлгоод ондоо зүйлтэй хольж солиод байгаа юм бишүү. Бахархал гэж одоо цагт хийж бүтээж, ирээдүйд цогцлох тэр зүйл болохоос биш Монгол хүн шиг оюуны чадамжтай хүн дэлхийд байхгүй мэтээр телевизээр ярьж байгаа тэр цэвэрхэн хувцасласан бүсгүй, "би Чингисийн үр сад байна" гэж хашгиран орцонд согтуу хэвтэж байгаа залуу хоёрын хооронд ямар ялгаа байгаа юм?

Төрөхөд байсан, уламжлагдаж ирсэн, бусдын хийсэн зүйлээр ингэж хэтрүүлж бахархаад байх хэрэг ер нь байна уу. Тэгэж ярьвал баян хүчтэй оронд төрснөөрөө Америк хүн Монгол хүнээс илүү бахархах ёстой болж байна уу. Түүх бол түүх. Бид түүхийг хүндэтгэдэг, сургамж авдаг. Бид түүхээрээ гайхуулахгүй, ичихгүй. Бид түүхээ улиглаж хэрэггүй шүү дээ.

Орчин үеийн ухамсартай хүн зөвхөн ирээдүйгээ харж, өнөөдөр түүний төлөө юу хийж байгаагаа л ярьдаг. Унаган онгон байгал гээд яриад байж байтал нь тэр нь аль хэдийнээ уул уурхайд дуусаад, усгүй болоод, элсэн цөл болон хувираад байдаг. Чухамдаа бол ирээдүйд цэцэг алагласан нугатай, загас жараахай нь бужигнасан устай нутгийг хэрхэн цогцлоохын тулд өнөөдөр юу хийж, юу зорьж байгаагаа ярих ёстой бус уу.

Захын дурак гарч ирээд улс орноо хөгжүүлэх гээд, улс орныхоо хөгжилд хувь нэмрээ оруулна гээд яриад байхаар чинь жоохон утгаа алдаад байгаа юм бишүү. Нүдээ нээгээд бодит байдлыг харах нь зүйтэй юм болов уу.

"Монгол хэл бол уран яруу, гайхамшигтай хэл ш дээ" гэж хүнтэй хэрэлдэхээсээ өмнө ядаж англи хэлийг Тоефлийн 600 онооны төвшинд сурчих ёстой юм биш үү. Хэрэв монгол хэлнээс өөр хэл мэдэхгүй бол, нэгэнт түүний уран яруу эсэхийг бусад хэлтэй харьцуулах чадваргүй юм бол дуугүй сууж байсан нь дээргүй юу.

Хорвоо дэлхий Богд уулын хаяа, өөрийнх нь уншсан хөгийн орчуулгын ном, секонд хэнд лексусных нь кабинаас хэтрэхгүй, монголчууд бол дэлхийн хамгийн ухаантай ард түмэн гэж боддог "хуучин хүү" л Монголын хөгжлийн гацаа.

Маргаашийн өөхнөөс өнөөдрийн уушиг дээр тул урд хормойгоо хойд хормойгоороо нөхөөд баян болохын тулд өр авалгүй амьдрах хөгийн философио таягдан хаях цаг болжээ.

Маргаашийн өөхийг бүтээхийн төлөө, өнөөдөр хөгийн уушгинд хууртаж "за" гэхгүйн төлөө, нэг хормойгоо нөгөөгөөр нь нөхөх биш харин хуучирсан муу дээлээ солихын төлөө, ирээдүйдээ итгэлтэй алхдаг хүний хувьд өр тавьж өнөөдрийн асуудлуудаа шийдэж, ирээдүйгээ улам гэрэлтэй болгохын төлөө Монгол хүн сэрэх ёстой. Асуудлыг бодитойгоор харах ёстой. Өөрөөсөө эхлэх ёстой. Бусдыг сонсож сурах ёстой. Нүүдэлчин сэтгэлгээнээсээ салах ёстой.

Monday, December 6, 2010

1 million

Do you want to make 1 million?
Then become a one-million-man. Deserve to get one million. Do not beg for it. Hence you will live proud, feel strong and afraid of nothing. Because you know that no one could take that back.

If you found a bag of one million - you will live feeling insecure and afraid that someone could steal it from you.

People can take your possessions. They can cheat on you. They can turn you down. But no one can steal "you" from you. If you are what you are, if you worth something formidable - no one can defeat you.

take it take it

You take it - because you deserve it. - A path to enlightenment

You take it - because you are given it. - A path to self destruction and дутагдлын шок

Friday, December 3, 2010

Beauty

Биеийн үзэсгэлэн - 5 жилийн настай
Сэтгэлийн үзэсгэлэн - Бүх амьдралын настай
Бүтээлийн үзэсгэлэн - Үүрдийн настай

1. Хүн биеийн хувьд боловсорч гүйцсэнээс хойш 5 орчим жил материаллаг шинж чанарынхаа оргил үед яваад удалгүй хөгширч эхэлнэ. Нэг л өдөр дэлгүүр хэсч яваад ядраад хаа нэгтээ сууж байгаагаа анзаарна. Нэг л өдөр физиологийн хамгийн оргил насандаа арай ахиухан хөлс урсгахгүй яав даа гэж харамсана. Хамгийн тэнэг нь 50 настайдаа ерөнхийлөгч болж улс орныг жолоодох нь 5 настайгаас эхэлдэгт. Хэрэв 15 хүртлээ амжаагүй бол 25 хүртэл үзээд алдах ганцхан л боломж байдагт. Үргэлж залуу хүчтэй байх юм шиг бодож ямар олон залуус хайран эрч хүчээ алдана вэ. Тэд бүгдээрээ 30 хүрмэгцээ (Өдөр бүр өглөө 5 хүртэл шоудаж чадахаа болихоороо) хожимдсон ухаарлын золиос болно.

2. Сэтгэлийн үзэсгэлэн бол сэтгэлийн гэгээрэл. Тодорхой нас өнгөрсөн ч гэсэн үзэсгэлэн төгөлдөр хэвээр байх нууц бол сэтгэлийн гэгээрэл. Хүн гэгээрэхийн тулд ухаантай байх албагүй бүүр төрөлхийн гоц авъяастай байх ч шаардлагагүй. Its about giving not taking. Хүн зөвхөн өгч байж гэгээрдэг.

3. Үүрд оршиж чадах үзэсгэлэн бол бүтээл. Яг бол нэрээ үүрд дурсгалаа гээд нөгөө халин одсон урлаачид огт хамаагүй л дээ. Тэгэхдээ нэг зүйл тодорхой байдаг юм. Үүрд дурсагдах бүтээл хийснээ урлаач ямар ч эргэлзээгүйгээр мэдэж байдаг. Урлаач би үүрд дурсагдах бүтээл хийчлээ гээд орилоод явахгүй нь тодорхой байдаг. Эцсийн эцэст хүнийг хамгийн шудрага, хамгийн аймшигтай шүүдэг шүүгч нь хүн өөрөө. 50 доллар олохын төлөө зурсан зураг 50 долларын үнэ л хүрдэг юм. 200 мянган төгрөгийн цалингаа авахаар хийсэн ажил 200 мянган төгрөгийг л араасаа дагуулдаг.
Билл Гейтс эсвэл Воррен Баффет нар саятан болохоор зорьж ажиллаагүй ээ. Тэд саятан болохыг хүссэн бол саятан л болох байсан юм.
Бүтээлийг урлаг хүртэл нь хийх хэрэгтэй. Урлагийн бүтээлийг л үнэлж баршгүй, тэр зуун зуунд үнэ цэнээ хадгалж чаддаг. Зураг, дуу, хөгжим бол урлагийн ердөө материаллаг хэлбэр. Магадгүй болхи хэлбэр байх. Өөр урлагийн хэлбэрүүд байна. Тэд бол хүмүүсийн амьдралыг үндсээр нь өөрчилдөг phenomenon. Үзэгдэл... Үзэгдэлийг хүн бүр үздэг боловч анзаарах албагүй. Хүмүүс ихэнхдээ нүдэнд харагдаж, чихэнд сонсогдож, гарт баригддаг урлагийн хэлбэрүүдийг л ярьж, тэдгээрээр төсөөлүүлж ойлгодог.
Мөнгө олохоор хийсэн зүйл мөнгө л авчирдаг. Харин хүмүүст зориулж хийсэн бүтээл бүгдийг авчирдаг. Дээрээс нь түүний үнэ цэнэ тасралтгүй өссөөр байдаг. Хамгийн чухал нь хүнд peace of mind бий болно. Хүний амьдрал дүүрэн (worthwhile) болно.