Боловсролын реформ V-2

Өмнөх бичлэг дээрээ нэмж ганц хоёр технологийн санаа бичье.

Жишээлбэл их дээд сургуулийн боловсролын чанарыг харахад хэд хэдэн өнцөг байна.

1. Монголд хамгийн сайн сургууль нь улсынх байна. Гадаадад хувийнх байдаг. Яагаад.

Учир нь Монголын хувийн сургуулиудад economy of scale буюу эдийн засгийн чадвахи үүсэхгүй байна. Хэт жижиг учраас тэр шүү дээ.

Тэгэхээр юуны өмнө энэ бэрхшээлийг хувийн сургуулиудыг нэгтгэж, нийлүүлэх явдлыг дэмжих замаар шийдэж болно.

2. Улсын сургуулиуд үргэлжийн мөнхөд хэрүүл тэмцэлтэй байдгийг та бид мэднэ. Ер нь тэр хүмүүс сургалтын шинэ технологи гаргаж суудаг уу, эсвэл албан тушаал булаалдаж суудаг уу гэвэл хариулт нь тодорхой гарах байх.

Үүний шалтгаан нь тодорхой. Удирдлагыг нь төр томилж байгаа учраас. Гашуун ч гэсэн бид нэг алхамыг яаралтай хийх хэрэгтэй.

Удирдлагыг нь хувьд шилжүүлэх. Өөрөөр хэлбэл Удирдах зөвлөлийнх нь 50-иас дээш хувийг нь компанийн захирлуудаар бүрдүүлэхэд бүх асуудал шийдэгдэнэ. Захирлыг УЗ томилох хэрэгтэй.

Ингэснээр улсын сургуулийн төгсөгчийн/бүтээгдэхүүний гол хэрэглэгчид нь арай гэж барааны хяналтаа тавих эрхтэй болно. Энэ хүмүүст яг үнэндээ аль намын хэн нь сургуулийн захирал хийх нь хөгийн инээдтэй асуудал. Харин ирээдүйн боловсон хүчин яаж бэлтгэгдэж байгаа нь сонин асуудал юм.

3. Би саявтархан Монголын хамгийн том компаниудын хүний нөөцийн менежерүүдтэй цуг нэгэн их сургуулиас зохион байгуулсан санал авах уулзалтанд орсон юм. Сургууль сургалтын хөтөлбөр дээрээ санал авсан хэрэг.

Би ч тойрч сууж байгаад "за шүүмжлээд байгаарай, саналаа нэгтгээд өгье" гэхэд нөгөө менежерүүд маань "эдний сургуулийн хүүхдүүд мундаг ш дээ, жаахан биеэ тоогоод байдаг л болохоос. Шүүмжлэх зүйл байхгүй." гэж нэгэн дуугаар хариулсан юм.

Энэ бол 60 чавганцаас нэг түрүүлсэн чавганцыг нь шагнаж буй хэрэг.

Бид асуудалд улс орны төвшинд, хамгийн гол нь "БИД ХААНА БАЙЖ БОЛОХ БАЙСАН БЭ?" гэдэг өнцгөөр хандах ёстой.

Мэдээж Монголын боловсролын системдээ сайнд тооцогдох тэр сургуулиас компани хүүхэд авах нь сайн хэрэг. Гэтэл бодит байдал дээр тэр хүүхдийн боловсрол байх төвшиндээ хүрсэн үү гэвэл их эргэлзээтэй асуудал болно.

Мөн дээрээс тэр хүүхдүүд яагаад биеэ тоох болов. Энэ хариултаас л манай боловсролын систем үндсэндээ ажиллаж чадахгүй байгаа нь харагдаж байгаа юм.

Хүн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж, бүтээл гаргаж байж л сая биеэ тоохтойгоо болдог юмаа гэдгийг нь ч ойлгуулж чадахгүй боловсролын систем байгаа юм. Монголдоо гайгүй сургууль төгсч буй боловч Олон улсад хэр хойно хаягдсаныг нь ч ухамсарлуулж чадаагүй систем.

Боловсролын Реформ V

Би өмнөх хэдэн нийтлэлээрээ Боловсрол гэж юу болох тухай, Төр түүнд хэрхэн хандах тухай суурь асуудлыг бичсэн. Одоо Монголын боловсролын реформын талаар технологийн асуудлуудыг бичиж эхлэе.


Юуны өмнө боловсрох шаардлагатай байгаа хүн амыг хэдэн бүлэгт хувааж үзнэ.

1. Багш нар
2. Цэцэрлэг, Дунд сургууль, Их сургуулийн (мэргэжлийн гм) хүүхдүүд.
3. Ажилтанууд (сургуулиа төгсчихсөн ажил дээр гарсан)
4. Эцэг эх
5. Улс төрчид, бизнесийн эзэд

Одоо нэг нэгээр нь технологийн суурь асуудлуудыг тоочиж эхлэе. Нийгмийн аливаа үзэгдэлд эдийн засгийн ба/эсвэл философийн гэсэн 2 шалтгаан л бий бусад нь шалтаг байдаг. Тийм учраас энэ хоёр дээр би төвлөрч бичнэ.

1. 1990 он хүртэл багш хамгийн өндөр цалинтай хүн байв. Харин одоо хамгийн бага цалинтай хүн болж хувирсан. Бид ирээдүйгээ хамгийн бага цалинтай хүнээр бэлтгүүлнэ гэж байхгүй. Энэ бол Монгол улсын ирээдүй сүйрэх эдийн засгийн шалтгааныг нь бид өөрсдөө засч өгсөн гэсэн үг.

Боловсролын реформ хийх ажлыг хамгийн хүчтэй эсэргүүцэх хүмүүс бол багш нар өөрсдөө байх учир юуны өмнө эдийн засгийн шалтгааныг нь бий болгох ёстой.

Хоёрдугаарт багш нарын философийн шалтгааныг бий болгох буюу бүх багш нарыг дахин сургалтанд хамруулж ЯАГААД гэдэг асуултын хариултыг заах төвшинд аваачина.

2. Цэцэрлэг, дунд сургууль, Их сургуулийн хүүхдүүдийн боловсролын програмыг бүхэлд нь шинэчилнэ. ЮУ? -г заадаг биш ЯАГААД?-г заадаг болгож өөрчилнө. Энэ их хэцүү ажил биш.

Монгол улс дэлхийд тэргүүлэхийн тулд бусдын технологийг хуулж болохгүй. Бусдын технологийг амжилттай хуулсан Япон зэрэг орнууд байдаг тухай бид ярьдаг. Гэхдээ Япон Монгол хоёр маш ялгаатай. Манай хүн ам цөөн учир бид өвөрмөц технологи гаргаж таарна. Дээрээс нь манай боловсролын систем бүхэлдээ ӨРСӨЛДӨӨН ШАЛГАРАЛД биш харин ХҮН БҮР ҮНЭТЭЙ гэсэн суурьтай байх тухай би өмнө бичсэн. Энэ хугацаа нь ойролцоогоор практик туршилт зэрэгтэйгээ нийлээд 5-10 жил болно.

Шинэ технологи гаргах процесс нь энгийн дараалалтай явдаг. Доор харуулъя.
 - Одоо байгаа бэрхшээлийг судлах.
 - Зорилго тавих.
 - Бусдын туршлагыг судлах.
 - Шинэ технологийн талаар онол дэвшүүлэх.
 - Шинэ технологийг практикт туршиж эхлэх - туршилтын явцад сайжруулж эцэслэх.

Жишээлбэл цэцэрлэгийн хүүхдийн Монтессори технологи бол яг дээрх байдлаар гарч ирсэн.

3. Одоо 22 - 60 насны хүмүүс бол хамгийн төвөгтэй хэсэг юм. Энэ хүмүүс нэгэнт сургуулиа төгсөөд одоо Монгол улсын нийгэм эдийн засгийг нуруун дээрээ авч яваа.

Ийм хүмүүсийг дахин сургах тал дээр хүн төрлөхтөн олон янзын арга хэрэглэж ирсэн.

Монгол улс энэ тал дээр бүрэн бүтэлгүйтсэн. Аливаа нэг нийгмийн системээс нөгөөд шилжихэд заавал бүх нийтийг дахин сургах хэрэгтэй байдаг. Манайх харин тэгэх оролдлого ч хийгээгүй.

1990 онд чөлөөт зах зээлт тогтолцоонд шилжихэд бид маш олон мундаг эрдэмтэд, багш нар, сэхээтнүүдээ тархины нядалгаанд оруулж дуусгасан. Энэ хүмүүс бизнес мэдэхгүй, бүтээгдэхүүн мэдэхгүй, зах зээлд хөлөө олох учраа мэдэхгүй, нэг л өдөр та нарын хийж явсан бүх зүйл худлаа байсан гэж хэлээд гудамжинд гаргасан. Хүний 70 жил хийсэн системийг нураахад ердөө нэг л өдөр хангалттай.

Тэгэхээр бид нөхөж дахин сургах хөтөлбөр хэрэгжүүлэх ёстой. Маш төвөгтэй сонсогдож байгааг ойлгож байна.

Гэхдээ бидэнд өмнө нь хүн төрлөхтөнд байгаагүй мэдээллийн технологи гэж нэг шинэ хэрэгсэл бий гэдгийг санах хэрэгтэй. Шийдчихэж болохоор харагдаж байгаа.

4. Эцэг эх. 1990 оноос өмнө иргэнийг эцэг эх биш харин төр бэлтгэж өгдөг байсан юм. Харин 1990 он гарснаас хойш Төр энэ үүргээсээ ухарснаа ч хэлээгүй, эцэг эхчүүд нь ч мэдээгүй бөөн хаос болж байгааг та бид гадарлана.

Эцэг эхчүүдийг илүү сайн эцэг эх байх дахин боловсролын хөтөлбөр боловсруулна. Хүүхдийн зан төлөвшил ердөө эхний 20 сарын дотор төлөвшдөг тухай судлагаанууд бий. Ийм учраас эцэг эхчүүд хүүхдийн боловсролын эхний чухал шатыг нь тавьж байгаа. Монгол улс хүчирхэг тэргүүлэгч гүрэн болъё л гэж байгаа бол Эцэг эхчүүдэд хүүхэд хөгжүүлэх технологийг эзэмшүүлэх ёстой.

5. Улс төрчид, бизнесийн эзэд буюу одоогийн элитүүдийн ертөнцөд хандах хандлагыг өөрчлөх шаардлагатай.

Монгол улс одоо болтол ВИЖНгүй явж байгаа нь чухамхүү энэ хүмүүстэй холбоотой.

Аливаа дахин боловсролын арга хэмжээг хамгийн хүлээж авахгүй бүлэг нь энэ бүлэг байх болно. Шалтгаан нь тодорхой. Меритокрасигаар гарч ирээгүй учир.


Дээрх бүгдийг би маш объектив байдлаар, хайрцагнаас буюу улсаас гарч гаднаас нь харж байгаа байдлаар бичиж байгааг болгоогоорой. Энд хувь хүний талаар сүүдэр ч байхгүй, харин улс орны өчигдөр, өнөөдөр, маргаашийг дэнслэх, өнөөдөр тулгараад байгаа бэрхшээлийг шийдэх, маргааш орших уу эс орших уу гэсэн асуултыг болгоох зэрэг олон зангилааны уулзвар дээрх санаа юм.

Боловсролын Реформ IV

Юу болоод өнгөрөв...

Хэдэн жилийн өмнө улсын томоохон их сургуулийн төгсөлтийн шалгалтын комисст суусан юм.

Ганцхан охин л билетийн асуултаа боломжийн хариулсан. Гэвч задлаад асуулт асуутал тэр охин зүгээр л цээжилсэн зүйлээ (өөрөө огт ойлгоогүй) дуржигнуулсан байж. Би өөрөө Монголын боловсролын системийн бүтээгдэхүүн, мөн хэрэглэгч (ажил олгогч) болохын хувьд шалтгааныг нь сайн мэдэж байна.

Сүүлийн үед боломжтой эцэг эхчүүд дунд сургуулийн хүүхдээ Хятад улсын дунд сургуульд сургах нь элбэгшижээ. Хятадын боловсролын систем үнэхээр сайн гэж үү?

Ер нь төр засгаас боловсролын системийг авч үзэх хандлага гэж байдаг.

Тухайлбал Хятад улс хүүхэд бүрийг цөмийн физикч болгох зорилгогүй нь тодорхой. Нэгэнт 1.3 тэрбум хүнтэй тул тэндээс тооноос чанарт шилжих хуулийн дагуу Нобелийн шагналтнууд, мундаг бизнесмэнүүд төрж л таарах юм. Тийм ч учраас Хятадын төр боловсролын системээ авч үзэхдээ 2 зарчим баримтлана.

1. Хүн бүр минимум төвшний боловсролтой байна. (бослого гаргачихгүй төвшинд)
2. Мундаг хүн шалгарлаар (өрсөлдөөн - ширэнгийн хууль - хүчтэй нь амьд үлдэнэ) гарч ирнэ.

Америк ч бас ийм л зарчмаар явна. Хөгжлийн тодорхой төвшинд хүрчихсэн, олон хүн амтай улсуудад зохимжтой мэт.

1990 он хүртэл Монголын боловсролын систем арай өөр хандлагатай явж ирсэн юм. Тухайлбал Төр хүн бүрийг чухалд авч үзэж, хүн бүрийг хөгжүүлэх тал дээр анхаарч байв. (Ариун цэврийн бүлгэм, пионерууд)

Хүн бүрээ - Өв тэгш (мэдлэг/бие бялдарын хувьд) болгоход чиглэгдэж байв.

Ардчилсан, тэгээд чөлөөт зах зээлтэй нийгэмд хөгжил дэвшлийг өрсөлдөөнөөр шийддэг. Энийг уншигч авгай мэднэ. IBM, Apple хоёр өрсөлдөхөд Америк улс эцэст  нь технологийн тэргүүлэгч гүрэн болж хожиж байх жишээтэй. Боловсрол ч мөн адил. Өрсөлдөөн - шалгарал дээр суурилсан хандлагатай.

1990 оноос хойш Монголын Төр боловсролын системээ яаж авч үзэж эхэлсэн бэ? Энэ асуултын хариулт нь бидний бүүр нийтлэлийн эхэнд асуусан асуултын хариулт болох юм.

Ардчилал, чөлөөт зах зээлийг мэдээж өрсөлдөөн гэж ойлгосон Монголын "ногоон" төр Боловсролын системээ үндсэнд нь хаясан. Өнөөдөр хүртэл ийм л маягаар явж ирсэн.

Ганц ууланд буй нүүрс зэсийн асуудал болоход бие биендээ дүрэмдэж, захиа занаа шидэж, мэдэгдэл хийж сүржигнэдэг боловч Боловсролын асуудлаар бие биендээ шаардлага тавьж байхыг нь харсан уу ер нь?

Гэтэл энд л өнгөрсөн 25 жилийн хамгийн том логикийн алдаа агуулагдаж байгаа юм.

Америк бол дэлхийн тэргүүлэгч гүрэн. Хятад бол дэлхийн хамгийн том гүрэн. Гэтэл Монгол бол дэлхийд 100 хэддүгээрт жагсдаг орон.

Дэлхий дээр Монгол гэж ганцхан улс байгаад, дэлхийн хүн ам ердөө 3 сая байсан бол Монголын төрийн Боловсролд хандах одоогийн хандлага зохимжтой юм.

Гэтэл дэлхий дээр 200 гаруй улстай, Монгол улс хөгжлөөр хойгуур жагсаж, тэргүүлэгч гүрнүүдээс өдөр ирэх тутам хоцорч байгаа ийм нөхцөлд - Боловсролыг ШАЛГАРАЛ гэж харж болох уу???

Монголын төрийн хувьд 3 сая хүний, 1 бүр нь үнэ цэнэтэй.

Монгол хүүхэд бүр Харвардын төвшний боловсрол авах ёстой. Тэрнээс МУИС гэж хамгийн гайгүй сургуультай, тэр нь өөрөө чанаргүй бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдэг байж болохгүй. Хамгийн муу сургууль нь л одоогийн МУИС шиг байх ёстой. Тэгэж байж Монгол улс, Монгол хүн Хятадтай өрсөлдөх тухай ярина.

Хятадын топ 3 сая боловсролтой хүнийг Монголын 3 сая хүнтэй харьцуулж үздэг тийм л боловсролын систем байх ёстой.

Тооноос чанарт шилжих хуулийг эргээд санацгаая. Бид 3 сая хүнийхээ талыг нь мал дээр хөөж гаргачихаад, үлдсэнийх нь 90 хувийг бизнесээр сургачихаад, үлдсэн хэсгээс нь Нобелийн шагналтан гарна гэж найдах уу?

Монгол улс 100 жилийн дараа оршин тогтнож байх эсэх нь Монголын хамгийн боловсрол муутай хүний төвшин дэлхийн дунджаас дээгүүр байх тэр л нөхцөлд тодорхойлогдоно.

Боловсролыг хэрхэн реформ хийх вэ...

Би төр боловсролыг яагаад 25 жил буруугаар харсан, яаж харвал зохих тухай дээр бичлээ.

Одоо харин Боловсролын сайд хүн системийг яаж өөрчилж болох тухай яръя.

Монгол улсын өнөөдрийн боловсролын системд муу дүн тавьбал зохино. Цэцэрлэгээс эхлээд, дунд сургуулиар дамжаад, их сургууль төгсөөд 20 орчим жил сураад ирж буй залуу, ажил дээр гараад бүтээмж гаргаж чадахгүй байгаагаар энэ дүн тавигдаж байгаа юм.

Монголын боловсролын систем 1990 оноос хойшоо тархины нядалгааны газар болж хувирсан байна. (би хувийн блог дээрээ онгодоо оруулж бичиж байгааг болгооно бизээ)

Монголын боловсролын систем бол ангилал зүй дээр суурилсан систем юм.

Монголын боловсролын систем бол ангилал зүй дээр суурилсан систем юм. Үүнийг давтаж хэлмээр байна. Монголын боловсролын систем бол ангилал зүй дээр суурилсан систем юм.

Би зургаар үзүүлье.

Ангилал зүй дээр суурилсан боловсролын систем гэдэг бол сурагчид "мод гэж юу вэ?" гэдгийг заахдаа - дээрх шиг том зургийг нь эхэлж харуулаад, дараа нь үндэснээс эхэлж заагаад хамгийн сүүлд нь навчист хүрэх биш. Харин шууд навчиснаас эхлэж, тэр навч, энэ навч, бор навч, ногоон навч гэж ангилал зүйн "эргүүтэлд" оруулдаг системийг хэлнэ.

Мод яагаад оршдог, түүний утга учир нь юу болох тухай Навчисаас хайгаад олохгүй шүү дээ.

Дунд сургуульд жишээлбэл логарфим, өнцгийн косинус, синус, арифметик прогресс, геометр прогресс гэх мэт маш олон навчис заадаг. Энэ бол ЮУ? гэсэн асуултын хариултууд.

Их сургуульд маркетинг, хүний нөөц, софтвэйр, хардвэйр гээд заадаг. Энэ бол ЮУ? гэсэн асуултын хариултууд.

Харин ЯАГААД? гэдэг асуултын хариултыг Монголын боловсролын систем огт хөндөж чаддаггүй. Тийм учраас төгсөлтийн шалгалтаа өгч байгаа оюутнууд бүгд ташраараа унаж (миний буюу ажил олгогчийн шалгуураар) байгаа юм.

ЮУ? гэдэг асуултын хариултыг зөвхөн цээжлэх л боломжтой. Ойлгох боломжгүй. (шалгалт дээр дуржигнуулсан охиныг санацгаая)

ЯАГААД? гэдэг асуултын хариултыг харин ойлгох л боломжтой. Цээжлэх боломжгүй.

Тийм учраас ЯАГААД? логарфим, түүх, нягтлан бодох бүртгэл, дансны давхар бичилт, маркетинг, мэдээллийн технологи, архитектур, геологи - гэдэгт огт хариулахгүйгээр навчисийн ангилал зүйг зааж - тархины нядалгаа хийж байгаа юм. Түүхийг хүн яагаад судлах ёстой юм бэ, түүхийн том дүр зураг нь юу байв гэдгийг зааж эхлэх ёстой болохоос биш 15-р зууныг нь нэг сар үзээд, дараа нь 17-р зууныг нь үздэг юм биш.

Компьютерийн их сургуульд программ хангамж, техник хангамж л гэж зааснаас биш Хүн төрлөхтөний мэдээллийн зах зээлийг бүхэлд нь заасангүй. Тийм ч учраас өнөөдөр бид дэлхийн зах зээл дээр мобайл аппликэйшн нийлүүлж чадахгүй сууж байна. C++ гэдэг нэг хэл - нэг навч заасан болохоос биш үндсийг нь заасангүй. Том зургийг нь харуулж чадсангүй.

Мобайл апп зах зээлд Английн 16 настай бацаан ганц апп хийгээд л 40 тэрбум төгрөг олж байна. Бидний толгой тэр Англи бацаанаас дутахгүй. Гэтэл Компьютераар төгсч буй мянга мянган залуусдаа бид үндсийг нь, их биеийг нь, мөчирийг нь харуулж, ЯАГААД гэдэг асуултанд нь хариулж чадсангүй. Харин ямар нэг C++, сүлжээний угсралт, процессорын ажиллагаа гэх мэт навчис л заав.

Монголын бизнесмэнүүд, захирлуудаас хамгийн том проблемийг нь асуухад нэг дуугаар ХҮН гэж хэлдэг.

Хүн нь асуудалтай компани ашиг олж чадах уу. Шинэ бүтээгдэхүүн гаргаж чадах уу. Олон улсад өрсөлдөж чадах уу.

Асуудалтай хүмүүс ОТ, ТТ-г шийдэж чадахгүйтэй л адил шүү дээ.

Хэн ч харахад илт Боловсролын системдээ биш харин ТТ, ОТ-д бүх асуудлаа төр нь хандуулж байна гэдэг нь өөрөө Монгол улсын Боловсрол ямархуу гамшгийн төвшинд очоод байгааг харуулж буй юм.

Монгол улс 100 жилийн дараа орших уу эс орших уу гэдэг нь Оюу толгой, Таван толгой биш харин Монгол толгойдоо ТӨР хэр анхаарал хандуулснаар л тодорхойлогдоно.