Enlightenment

Зохиолч Марк Твэйн, хүн хэрэв хааяа ч гэсэн боддог байсан бол гэж шүүрс алдсан гэдэг.

Сэтгэл судлаачдын зонхилох дүгнэлтээр хүмүүс бид огт боддоггүй амьтад аж. Бидний өдөр тутмын үйл хөдлөлийг автомат тархи маань (далд ухамсар, рефлекс, зуршил гм) удирдаж, бид автомат нисэлийг горимд ихэвчлэн байдаг гэнэ.

Зарим эрдэмтэд бүүр хүн долоо хоногт ердөө ганцхан цагийг "бодоход" зарцуулдаг бол түүний бүтээмж нь дундаж хүнийхээс илт давж гарна гэж тунхаглаад буй.

Оройн хоолонд юу идэх вэ? Энэ хүн яагаад надруу сүрхий хараад байна? Хурдан хичээл тарах цаг болоосой? гэх мэт шалдар булдар бодлуудыг энд яриагүй байна. Нухацтай, дүн шинжилгээтэй, хариу шийдэлтэй бодлуудыг ярьж буй хэрэг.

Тийм ч учраас хүний шийдвэр гаргалтууд нь ихэнхдээ иррационал (учир утгагүй) байх нь элбэг гэнэ. Уг нь бол хүн рационал (ухаалаг-зөв) амьтан боловч өөрийн тархийг бодоход ашигладаггүй тул иррационал байх нь ихэнхдээ.

Мундаг захирал, бизнесмэнүүд, эрдэмтэд, онолчид, улс төрчид рационал хүмүүс байдаг бол жирийн иргэд ихэнхдээ л иррационал гэнэ шүү. Төрсөндөө биш харин тархиа бодоход буюу зориулалтаар нь ашигладаг ба ашигладаггүй гэсэн хүмүүсийн армиуд.

Бүх л шашинд "сүүлчийн шүүлтийн өдөр", "бурхны шүүлтийн өдөр" гэж байдаг. Үнэн мөн, хар цагаан, нүгэл буяныг дэнслэх өдөр.

Философийн үүднээс нь авч үзвэл үнэхээр тийм өдөр бий. Хүн бие барах болж, амьдрал нь үхэл сэхэлийн зааг дээр байх тэр үед хүн үнэхээр боддог. Бодох бодохдоо хамгийн эрүүл саруул, зөв зүйтэй, тунгалаг ариун (рационал) бодлыг болгоодог юм. Учир нь 1рт энэ үед насаараа юм бодоогүй явсан хүн ч бодохоос өөр аргагүй болно - "Би чинь одоо яах гээд байна, Миний амьдралын утга учир юу байв, Би ер нь олигтойхон амьдарсан уу". 2рт энэ үед гадны бүх шуугиан, дуу чимээ  утгаа алдаж, материаллаг ертөнц бидэнтэй огт хамаагүй болно.

Тиймээ, материаллаг ертөнц бидэнтэй огт хамаагүй болно. Нөгөө байшин сав, машин тэрэг, банкин дах мөнгө, хүнд төлөх ёстой өр, хүнээс авах ёстой авлага, уржигдар авсан үнэтэй зангиа, ажил дээр хэл ам хийгээд байдаг нөхөр - бүгд хамаагүй болно. Үхэх гээд хэвтэж байгаа хүн хүнд гомдох уу, хүнд хорсох уу. Материаллаг ертөнцөөс гадна оюунлаг ертөнцийн хир буртагтай хэсэг нь бас замхарч одно.

Философийн үүднээс бол хүн үхэхдээ нэг ингэж сүрхий бодож болох юм. Бас хүн эрүүл саруул, залуу цовоо үедээ бас ингэж бодож болох юм. Буддын шашин үүнийг номлодог, ингэж бодож бодлынхоо ард нь гарсан хүнээ гэгээрсэн гэж нэрлэдэг. Христ, Лал ч адил. Гэгээнтнүүдтэй.

Угаасаа материаллаг ертөнц бидэнтэй хамаагүй юм байна аа - гэдэг хүн бүрийн тэртэй тэргүй ойлгох нүцгэн үнэнийг түрүүлж ойлгох тухай л ярьж байна гэсэн үг.

Философич Карл Маркс ч гэсэн үүнийг томъёолсон. Коммунист нийгэм гэдэг бол мөнгө, эд агуурс утгаа алдаж, хүн зөвхөн өөрийн хүсэл сонирхолын үүднээс бусдад хэрэгцээтэй зүйлсийг хийж бүтээх тийм нийгмийн тухай номлосон болно. Харин хүн төрлөхтөн харанхуй бүдүүлэг байсаар л тул бүтэлгүйтсэн билээ. Эцсийн эцэст магадгүй 2000 жилийн дараа хүн төрлөхтөн ийм нийгэмд хүрэх боломжтой гэдэгт би итгэнэм.

Бясалгал гэдэг нь үнэн хэрэгтээ бодох, бодлын үзүүрт мэдлэгийг бий болгох. Мэдлэгийг тунгаасаар итгэл үнэмшил болгож хувиргах процесс юм. Түүнээс биш хүмүүсийн төсөөлдөг шиг амрах бясалгалтай хольж андуурч болохгүй.

Аливаа хүн залуу халуун наснаасаа эхлэн бодож, бясалгаж амьдралын үнэн мөн чанарыг олохоор зорьсноор үхэхээсээ өмнө гэгээрэлд хүрэх боломжийг нээх юм.