OT

Оюу толгой бол яах аргагүй Монголын толгой юм. Харин Рио Тинто болон түүний охин компани тэрхүү толгойг ашиглах эрхийн лицензийг авсан нь үнэн юм.

Харин сонирхолтой юм болж, өөрийнхөө толгойг хүнд ашиглуулах эрхийнхээ хувийг нь худалдаж авна гээд зүтгэх.

Оюу толгой бол хар ухаанаар бодвол Монгол улсын эзэмшилд буй тоёота машин юм. Энэ машинаа бид хүн түрээслүүлэх гэрээ хийсэн. Тэр гэрээгээ ашиглалтын лиценз гэж байгаа. Мэдээж нэгэнт ашиглагдсан машин хуучирч муудах нь тодорхой. Тэр нь манайхаар бол байгалын баялаг шавхагдах асуудал юм. Гэхдээ юу юугүй мөргөлдүүлж, моторыг нь цохиулж болохгүйг гэрээгээр зааж өгөх нь ойлгомжтой. Тэр нь бол харин байгалын нөхөн сэргээлтийн, байгал орчинд хор хохиролгүйгээр уул уурхайн үйл ажиллагаа явуулах асуудал юм.

За ийм түрээсийн гэрээний хувьд, ганцхан л санхүүгийн харилцаа яригдана. Тэр нь түрээсийн төлбөрийн асуудал. Манай Оюу толгойн хувьд бол энэ нь элдэв татвар, төлбөрийн асуудал билээ.

Оюу толгойг ажилуулах дэд бүтцийг барьж байгуулахын тулд мэдээж олон тэрбум долларыг газарт булна. Ингээд дараа нь ашгаа авч эхэлнэ. Харин бид татвараараа дамжуулаад тэр ашгаас нь боломжийнхоо хэрээр ахиухан аваад, байгал орчноо хянаад сууж байхад болоо.

Оюу толгойн ашиглалтын лицензийг гадаадын компани эзэмшдэг. Гэтэл бид яахаараа тэр компанийх нь хувьцааг худалдаж авна гээд байдаг билээ? Өөрөөр хэлбэл оюу толгойн ордыг хүн өөрийнхөө мөнгөөр бүх эрсдлээ хийгээд ажиллуулж эхлэх гээд байхад тэр хүний компанийн хувьцааг нь мөнгө төлөн худалдаж авах тийм хэрэгцээ байх уу.

Монгол улсын хувьд Оюу толгойд эдийн засгийн хэдхэн л тодорхой ашиг бий. Эдгээр ашгийг эрсдэл хүлээхгүйгээр олж болно.
- Оюу толгойг ажилуулж олсон ашгаас авах татвар - хэдэн хувь?
- Манай байгал орчинд хор хохирол учрахгүй байх - баялаг бол мэдээж шавхагдана.
- Манай хүмүүсийг төсөлдөө ажиллуулах, сургах, хөгжүүлэх.
- Манай компаниудаас төсөлдөө худалдан авалт хийх.
Ингээд л болоо. Бидэнд тэдний хувьцааг нь худалдаж авч, мөнгөгүй ядаж байхад нэмж мөнгө гаргах шаардлага алга.

Дээрх 4 байдлаар олсон орлогоо харин бусад ордоо хөгжүүлэх, эдийн засгийн бусад салбарыг тэтгэхэд зарцуулаад сууж байхад болно.