Магадлалын фундаментал философи

Магадлалтай хүн төрлөхтөн их эртнээс танил боловч түүний математик гаргалгаа ердөө 1500-аад оны үед л гарч эхэлсэн байдаг.

Магадлалын матетматик тооцооллыг одоо мөрийтэй тоглоомноос эхлээд цаг уурын таамаглал, санхүүгийн зах зээл хүртэл өргөн дэлгэр ашиглаж байна.

Магадлалын математик тал нь түүнийг хэмжихэд л чиглэгддэг боловч цаанаа бас нэгэн өвөрмөц санаа агуулж байдаг юм. Ерөнхийд нь авч үзвэл энэ нь...
1. Магадлал тухайн үзэгдлийн хувьд "хэзээ ч" 0-тэй тэнцдэггүй. (Квант механикийн онолоор бол аливаа электрон өгөгдсөн моментод ертөнцийн хаана ч байж болно)
2. Магадлалыг хүн өөрөө ихэсгэж болно. Жишээ нь Дартс тоглоомын тоглогч ур чадвараа ухамсартайгаар дээшлүүлснээр Бухын нүдийг онох магадлалыг мэдэгдэхүйц дээшлүүлж чадна.

Тэгэхээр ирээдүйд тохиолдох үзэгдлийн хувьд магадлал 0-тэй тэнцдэггүй, өөрөөр хэлбэл учрах боломж үргэлж оршдог байх нь, мөн хүний үйлдлээс хамаарч энэ магадлал нь өсч, буурч болно.

Тэнэг сонсогдож магадгүй ч манайханд Магадлалыг Тэгэлдэг сэтгэл зүйн синдром өргөн дэлгэр байна.

Том дарга нараас "Бид ер нь Америк шиг баян болж чадах болов уу" гэж асуувал өөдөөс нүд нь хэзээ ч төсөөлж үзээгүй юмыг нь асуусан мэт болж дүрлийнэ. Ингээд л эд нар Монголын Америк шиг баян болж болох уг нь онол ёсоор бол 0-с их магадлалыг Тэгэлээд хаячихаж байгаа юм. Нэгэнт тэгэлчихсэн магадлалд юун хичээл зүтгэл гаргаж магадлалыг өсгөх.

Залуучууд ч бас нэг иймэрхүү байна, "Чи Оджаргалын байгуулнаас том корпорацыг бий болгож чадах уу" гэвэл бас л утопи, огт боломжгүй юм сонсоод эгдүүцэж байгаа мэт харцаар өөдөөс харна даа. Энэ залуучууд харин энэ харцаараа өөрсдийнхөө ядуу орны дундаж амьдралтай ирээдүйгээ бат нягт зураад тавьчихаж байгаа юм.

Ер нь магадлалын онол гадарладаг хүн Монголд тун чадварлаг Зөн билигтэн болчихно шүү. Юу хийж болох вэ гэхээсээ юу хийж чадахгүй вэ, хаана хүрч чадахгүй вэ гэдгийг нь тун тодорхой хэлнэ дээ.

Монгол хүнд итгэдэггүй Монгол боссуудтай, улсдаа итгэдэггүй их хурлын гишүүдтэй, өөртөө итгэдэггүй боловсон хүчинтэй үхлийн тойрог маягийн, өндөг тахианы проблем сонгодог утгаараа нүүрэлсэн ийм л цаг үед бид амьдарна.

Би бодоход 50 жилийн дотор Монгол улс Америк шиг баян болох магадлал бодитой байна (Чингисийн үр сад учраас эсвэл бид нар мундаг ухаантай Монгол гентэй учраас биш, зүгээр л магадлалын математик онол ёсоор), хэрэв бид өөрсөддөө итгээд хөл гараа хөдөлгөөд урагшаа зүтгэвэл энэ магадлал нь хамгийн багаар бодоход 85% болж өсөх боломж нь илт нээлттэй байна гэж буугаад байх юм.

Корпорацийн нийгмийн хариуцлагыг дахин нээхүй

Корпорацын Нийгмийн Хриуцлага гэхээр хэдэн мод тарих, хог цэвэрлэх, өнчин хүүхдүүд мөнгө тараах төдийхнөөр л Монголд ойлгодог болж.

Аргагүй, анх баруунаас хуулахдаа л ингэж явцууруулж хуулсан учраас.

Төрийн албанд нь ёс суртахуунтай хүн ордог, улс төрч чинь мэргэжил болчихсон, дэд бүтэц, технологийн хөгжилийг дэмждэг зах зээл нь бий болчихсон Баруунд бол аргагүй мод тарих, хог цэвэрлэхээс өөр ажил үлдэхгүй.

Тэртэй тэргүй зөв системгүй учраас тун удахгүй нэл хог болох нь тодорхой газрын хогийг нэг удаа түүх төдийхнөөр Корпорацын хариуцлагаа хийж болохгүй нь ээ.

Монголын компаниудын бүтээмж гамшгийн төвшинд байна. Хүний нөөц нь чадвахгүй байгаа учраас тэр. Баялаг бүтээгч (компаниуд) нарт баялаг бүтээх хүний нөөц буюу боловсон хүчин бэлтгэж өгдөг БОЛОВСРОЛЫН систем нь дампуураад удаж байна. Монголын компаниуд бизнесээ хийх, шинэ бүтээл бүтээгдэхүүн гаргах нь битгий хэл сургуулиуд болоод удаж байна.

Хэн ч харсан ойлгомжтой ийм л асуудалтай. Боловсролын яамны сайд нь 2-4 жил тутамд солигдож байхад энэ систем ийм дампуу хэвээрээ үлдэх нь маш ойлгомжтой. Энэ системийн хохирогч нь эхлээд компаниуд, улмаар Монгол улс юм.

Цэцэрлэгээс авахуулаад 20 гаруй жил боловсролын системээр явж явж компани дээр ирж буй ажилтаны яг юу нь болохоо байчихаад байгааг КОМПАНИйн захирал, хүний нөөцийн захирлууд л мэднэ.

Тэр мэдлэгээ ашиглаад, анализ тоо баримт судлаад, яавал бүтээмж өндөртэй хүн бэлддэг боловсролын системтэй болох тухай БОДЛОГЫН баримт бичиг боловсруулаад тэр лоббиддог, холбоотой байдаг УИХ гишүүн, сайд дарга нартаа өргөн барихыг орчин үеийн КОРПОРАЦЫН НИЙГМИЙН ХАРИУЦЛАГА гэж нэрлээд байгаа юм.

Зээлийн хүү 20 хувь байдаг учраас Монголын компаниудын бүтээгдэхүүн үргэлж л 7 хувь дээр зээл авдаг Хятадын компаниас үнэтэй байх болно. Тэгвэл яавал зээлийн хүүг 1 оронтой тоонд оруулж болохыг БАНКНЫХанаас өөр хэн мэдэх юм бэ? Зээлийн хүү өндөр байгаа нь компаниуд санхүүжилтийн зардлын дарамтанд орж дампуурч хаалгаа барьдаг нэг шалтгаан шүү дээ, гэтэл.

Кока колагийн Корпорацын хариуцлагаас илүү гүнзгий, илүү далайцтай хариуцлагыг Монголын компаниуд хэрэгжүүлэхгүй бол бид нар одоо шигдсэн шавраасаа гарч чадахгүй.

Одоо бид нар зөвхөн амин хувиа борлуулаад, жижигхэн довоо шарлуулаад явбал хэзээ ч энэ улс хөгжихгүй. Дөнгөж 1 сарын өмнө яамны сайд болох байтугай УИХ-д орох үгүйгээ ч мэдэхгүй явж байсан хүн яаж ердөө 4хөн жилийн дотор тухайн салбарыг босгох билээ? Амжихгүй ш дээ. Компанийн эзэн, захирлууд юу хүлээж, ямар боломжгүй юманд найдаж явна вэ?  

Ажиллаж буй салбар бүрийнхээ асуудлыг тэртэй тэргүй нэвт шувт мэдэж байгаа юм чинь, гараа хөдөлгөж бодлогын бичиг баримт боловсруулаад салбарын холбоогоороо дамжуулаад лоббидмоор байна. Одоо өмнө нь ажиллаж ирсэн аргаа өөрчилмөөр байна. Хууль зүйн яамнаас илүү сайн, илүү өндөр цалинтай хуульч нар авч ажиллуулчихаад юунд гараа хумхин сууна вэ.