Fundamental Thinking

...Эдийн засагчид 90-ээд оны АНУ-н гэмт хэргийн өсөлтийг тун баргараар урьдчилан таамаглаж байлаа. Бараг л Нью Йоркийн гудамжууд цусан далайд умбана гэж хүртэл хэлж байв. (нөгөө математик моделиуд нь тэгэж хэлсэн хэрэг) Гэтэл гэнэт гайхмаар зүйл болж гэмт хэргийн гаралт огцом унасан юм. Бүүр 40 жилийн өмнө байсан төвшиндээ очив. Улс төрчид, эдийн засагчид харин энэ үед Цагдаагийн байгууллагын шинэ арга тактик, Шоронжуулсаны үр дүн, Эдийн засгийн өсөлт, Насжилт гэх мэт хавийн зүйлст гэмт хэргийн бууралтын "бурууг" тохож эхэлсэн.
       Яг үнэндээ 1970-аад оны эхэн үед абортыг АНУ-д зөвшөөрсөн. Ихэнхдээ үр хүүхдээ тэжээх эдийн засгийн боломж бололцоо багатай эхчүүд аборт хийлгэдэг. Харин гэмт хэрэгтнүүд ихэнхдээ нийгмийн ядуу, эцэг эхийн хайр халамж авах боломж багатай тийм л хэсгээс гардаг... (Freakonomics номын хэсгээс)

Хүн бүр үхнэ. Харин эхээс муу хүн төрдөггүй. Муу хар санаатай, эсвэл сайхан сэтгэлтэй нялх хүүхэд гэж байхгүй. Хулгайч хүүхэд төрнө гэж байхгүй.

Хүн төрөлхийн л нэг бол өнгөний өндөр мэдрэмжтэй, эсвэл хөдөлгөөний өндөр эвсэлтэй, тайван алгуур байдалтай, эсвэл хурц шалмаг хөдөлгөөнтэй байхаас - Удаан боддог, хурдан боддог хүн гэж байхгүй. Мэдлэгтэй, мэдлэггүй хүүхэд төрнө гэж үгүй.

Хүний одоо байгаа байр байдлыг нь орчин нь тодорхойлсон байдаг.

Хүн бүр үхдэг учраас хүн бүрийн амьдралын учир шалтгаан нь ижил юм. Хэрэв та үргэлж л бусад хүмүүсээс ямар их өөр болохоо мэдэрдэг, эсвэл хүмүүс бие биенээсээ ямар их ялгаатай болохыг мэдэрдэг бол та ШИНЖ ЧАНАРТ хэт суурилаад байгаа байж мэднэ.

Хүн бүр ижил юм гэх үзэл нь - ФУНДАМЕНТАЛ СЭТГЭЛГЭЭний нэг жишээ бодол юм. Шинж чанарын сэтгэлгээ хүмүүсийн ялгаатай талуудыг олж хардаг бол, Фундаментал сэтгэлгээ нь хүмүүсийн суурь ижил тал буюу хүн гэж амьтаны МӨН ЧАНАРыг олж харахыг эрмэлзэнэ.

Шинж чанарын сэтгэлгээ нь Сайн менежер хүмүүсийг олоод тэдний шинж чанаруудыг тоочсоноор Сайн менежер байх нууцыг нээлээ гэж зарлах (Бусдад таалагдах 5 арга, Маркетингийн 4 дүрэм, Лидер болох 9 нууц гэх мэт) бол ---- Фундаментал сэтгэлгээ нь Сайн менежер байх үндсэн мөн чанарыг Өнгөрсөн, Одоо, Ирээдүй цагт үнэн байхаар тодорхойлохыг оролдоно.

Ө.х. Фундаментал сэтгэлгээ нь ТУЙЛЫН ҮНЭН бий гэдэгт итгэдэг гэсэн үг. Гэхдээ туйлын үнэн нь өнгөрсөн, одоо, ирээдүйд динамик байдалтайгаар хувьсан үнэн байж, өөрчлөгдөхгүй байна гэж үзнэ.

Гэтэл шинж чанар нь ихэнхдээ зөвхөн тухайн ажиглалтын момент дээрх үнэний нэг хувилбарыг л харуулдаг. Шинж чанарт хэт дулдуйдан хууль, онол нээх гэж оролдох нь өөрөө парадокс юм гэдгийг юмс үзэгдлийн ХАОС онол (http://en.wikipedia.org/wiki/Chaos_theory), эсвэл Хоукингийн Гранд Дизайнд бичигдсэн математикч Конвейгийн Game of Lifeаас (http://en.wikipedia.org/wiki/Conway's_Game_of_Life) харж болно. Хууль нь өөрөө шинж чанарын хувьд динамикаар хувьсан өөрчлөгддөг байж болох юм гэсэн онолын санааг эндээс харж болно.

Фундаментал сэтгэлгээ бол Шинжлэх ухаанч сэтгэлгээ юм. Хүний тархи өөрөө шинж чанаруудаас хөөж мөн чанарыг гаргаж ирэхээр загварчлагдсан мэт байдаг. Тухайлбал "хурц шүдтэй юм чинь махчин л байж таараа" гэх зэргээр. Гэтэл юмс үзэгдлийн нууцад нэвтэрч мөн чанарыг ойлгоход энэ нь хангалтгүй гэдэг нь дээрх жишээнүүдээс харагдана. Тийм учраас Фундаментал сэтгэлгээ бол Философийн сэтгэлгээний нэг хандлага юм.

Философи өөрөө мөн чанарыг нээх зорилго бүхий шинжлэх ухаан билээ. Гэхдээ философи нь чоно махчин уу үгүй юу гэдэг асуултыг биш харин хамаагүй ахисан төвшний - тухайлбал - хүний амьдралын утга учир юу вэ - гэх зэрэг асуултуудын хариуг хайж байдаг.

Фундаментал сэтгэлгээг ашиглан гэр бүл салалтыг бууруулах, хэрхэн амжилттай компани босгохыг, яаж карьераа ахиулж том захирал болохыг гэх мэт олон асуудлын хариултыг амархан гаргаж болно.